Terwijl in november 1989 honderdduizenden demonstranten door de Praagse straten trokken, stond de urn met de as van Klement Gottwald (1896-1953) eenzaam in een erezaal van het op een heuvel gelegen nationale monument Vítkov. Ooit trok het gebalsemde lichaam van de ‘Tsjechische Stalin’ jaarlijks tweehonderdduizend bezoekers, maar zelfs experts uit de Sovjet-Unie konden niet voorkomen dat het stoffelijk overschot begon te ontbinden. In 1962 viel het doek –niet toevallig hetzelfde jaar waarin ook het megalomane Stalinmonument in Praag werd afgebroken. Gottwalds lichaam werd stilletjes gecremeerd.
Het laboratorium van het vroegere mausoleum is sinds kort open voor publiek. Een luguber uitje, dat stukken minder bezoekers trekt dan de mummie van vroeger. En Gottwald? Zijn urn is na de Fluwelen Revolutie bijgezet in een regulier graf. De Tsjechische communisten –ook anno 2014 goed voor tien tot vijftien procent van de stemmen– laten er elk jaar een boeket rozen neerleggen.
Het is op 9 november alweer 25 jaar geleden dat De Berlijnse Muur viel. Als dominostenen vielen toen ook de regimes van veel Oostbloklanden om. Wat overbleef zijn oude stations, statige wolkenkrabbers en imposante beelden. Wat zeggen die objecten over toen en nu? Deel 4: Het mausoleum van Klement Gottwald.
Mausoleum
oostblokboek
Dit is het vierde deel van een tiendelige serie over monumentale relikwieën uit het Oostblok. De serie is samengesteld met medewerking van de redactie van het Oostblokboek.
Het net verschenen Oostblokboek is een historische reisgids en uniek leesboek bomvol verhalen over het voormalige Oostblok. In woord en beeld ontdekt de lezer wat er nog over is van het communisme in Oost-Europa. Gefotografeerd door topfotografen en geschreven door journalisten, historici en schrijvers die daar wonen, werken of vaak komen.
Filip Bloem is historicus en programmamaker bij het Tsjechisch Centrum. Voor Het Oostblokboek schreef hij het hoofdstuk over Tsjechoslowakije.
oproep aan urban explorers
Ben jij ook een urban explorer, zo iemand die graag in het geniep verlaten gebouwen, hermetisch afgesloten terreinen en andere vergeten plekken bezoekt; uit nieuwsgierigheid en een zucht naar avontuur? Wat vond je? Stuur je foto met korte beschrijving naar buitenland@vpro.nl en we zetten 'm voor je op onze facebookpagina VPRO Buitenland (vergeet niet ons eerst te liken!)