Het is begin november 1989 en in het centrum van de Bulgaarse hoofdstad wordt gedemonstreerd. Het doel: de communisten wegkrijgen. Die zitten een steenworp verder, in het Partijhuis. Op het dak ervan flonkert een robijnrode ster de socialistische burger tegemoet. Die werd er in 1954 opgeschroefd in samenwerking met arbeiders uit de Sovjet-Unie, Bulgarije’s meest hechte kameraad.
De ster overleeft de val van de Bulgaarse communistische leider Todor Zjivkov, maar wordt dan toch in augustus 1990 onder luid gejoel van enthousiaste Bulgaren van het dak getrokken door een helikopter. Na zijn vlucht belandt hij in de garage van het Partijhuis waar hij wegkwijnt tussen de rommel. Totdat het ministerie van Cultuur in 2006 beslist dat Sofia een Museum voor Socialistische Kunst moet krijgen.
Nu straalt hij bij de ingang van de beeldentuin van het museum. Te midden van beelden van Lenin en Todor Zjivkov. Toch lijken de Bulgaren hem liever te willen vergeten. Het museum bevindt zich ver van het stadscentrum tussen de betonnen woonkazernes en half verlaten kantoorgebouwen. Slechts een enkele doortastende toerist komt hier op bezoek. Maar Bulgaren? ‘Nee,’ zegt de kassière in het museumwinkeltje. ‘Die hebben al die communistische symbolen al vaak genoeg gezien.’
Het is op 9 november alweer 25 jaar geleden dat De Berlijnse Muur viel. Als dominostenen vielen toen ook de regimes van veel Oostbloklanden om. Wat overbleef zijn oude stations, statige wolkenkrabbers en imposante beelden. Wat zeggen die objecten over toen en nu? Deel 2: Een stralende rode ster in Sofia.
Rode ster
Hoe de ster flonkerde en van het dak van het Partijhuis in Sofia werd getakeld.
oostblokboek
Dit is het tweede deel van een tiendelige serie over monumentale relikwieën uit het Oostblok. De serie is samengesteld met medewerking van de redactie van het Oostblokboek.
Het net verschenen Oostblokboek is een historische reisgids en uniek leesboek bomvol verhalen over het voormalige Oostblok. In woord en beeld ontdekt de lezer wat er nog over is van het communisme in Oost-Europa. Gefotografeerd door topfotografen en geschreven door journalisten, historici en schrijvers die daar wonen, werken of vaak komen.
Hellen Kooijman is een van de samenstellers van het Oostblokboek. Ze is journalist en gespecialiseerd in Bulgarije. Zij schreef onder meer het hoofdstuk over dit land.
oproep aan urban explorers
Ben jij ook een urban explorer, zo iemand die graag in het geniep verlaten gebouwen, hermetisch afgesloten terreinen en andere vergeten plekken bezoekt; uit nieuwsgierigheid en een zucht naar avontuur? Wat vond je? Stuur je foto met korte beschrijving naar buitenland@vpro.nl en we zetten 'm voor je op onze facebookpagina VPRO Buitenland (vergeet niet ons eerst te liken!)