De slag om Europa

-------------------------------------------------------
De slag om Europa
Maandag 15 september, 21.25-22.00 uur, NPO 2
-------------------------------------------------------

Door: Jurgen Tiekstra
 
‘Is het eigenlijk niet zo dat u met een salamitactiek, stapje voor stapje, Nederland een Europees leger in rommelt?’ Zo luidde in juni de retorische vraag van ex-PVV-Kamerleden Louis Bontes en Joram van Klaveren aan minister Hennis-Plasschaert van Defensie. Zij had die dag in Duitsland de ceremonie bijgewoond waarbij een deel van de Nederlandse Luchtmobiele Brigade werd ingevoegd in de Division Schnelle Kräfte en sindsdien onder Duits bevel staat. Dat is een eerste stap richting een Europees leger, zeggen defensiedeskundigen tot afgrijzen van zowel huidige als voormalige PVV’ers.

In de openingsaflevering van het nieuwe seizoen van De slag om Europa, de reportageserie over Europese politiek, gaat het precies over deze vraag: krijgen we straks een Europees leger? ‘Een EU die zichzelf serieus neemt, moet, naar mijn opvatting en onder de huidige omstandigheden, in staat zijn om ook buiten Navo-verband militair op te treden,’ zegt Jaap de Hoop Scheffer, de voormalige secretaris-generaal van de Navo, in deze uitzending.

Daar hoef je overigens niet per se een Europees leger voor te hebben. Jean-Claude Juncker, de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, is weliswaar voorstander van zo’n EU-leger, maar deskundigen geloven geen moment dat de lidstaten er ooit mee instemmen om hun militairen door Brussel te laten aansturen. Bovendien zijn de culturele en technische verschillen tussen de legers te groot, zeggen dezelfde specialisten. ‘Een Nederlandse chauffeur kan niet rijden in een Spaans pantservoertuig. Een Belgische piloot vliegt in een F-16, niet in een Eurofighter of Gripen,’ schreef deskundige Dick Zandee van denktank Clingendael een tijd geleden.

Een Europees leger komt er dus niet. Maar verregaande militaire samenwerking tussen de EU-landen is er al wel. Behalve Noorwegen en Polen bezuinigen alle lidstaten op defensie. De gevolgen daarvan zijn te overzien als, denkt minister Hennis-Plasschaert, de verschillende landen elkaar helpen. De Belgische en Nederlandse marines werken al samen, er bestaat een Brits-Nederlandse ‘amphibious force’, en met de Duitsers staat Nederland schouder aan schouder tijdens bijvoorbeeld de Patriot-missie in Turkije en de anti-piraterijcampagne in de wateren bij Somalië.

Maar stiekem heeft de EU al sinds 2007 een eigen legertje: zogenaamde ‘battle groups’ die binnen tien dagen inzetbaar zijn bij internationale brandhaarden. Drieduizend militairen uit een mix van EU-landen staan continu paraat en oefenen ondertussen in de Ardennen. Terugkerend probleem: de ‘battle groups’ worden nooit ingezet, omdat de besluitvorming bij elk conflict weer te traag is.

Uitzendtijden:

- 15 september, 21.25 u. NPO2
- 13 oktober, 21.25 u. NPO2
- 10 november, 21.25 u. NPO2
- 8 december, 21.25 u. NPO2