tegengeluid

Op de redactie zitten een stuk of zes jonge mensen geconcentreerd te werken op hun MacBooks. Emilia Mason (27) is flink opgemaakt, want ze is naast redacteur ook presentatrice, net als Camilo Navas (23). Ze gaan elke week naar een andere school om items en presentatieteksten op te nemen. Ze slaan dan drie vliegen in één klap, want op deze manier maken ze ook hun programma bekender en komen ze erachter wat er leeft onder de jeugd. We klimmen in een busje met de cameraman/geluidsman/chauffeur, de besnorde Don Daniel. Het team bezoekt scholen in het hele land, maar vandaag hebben ze het dichtbij huis gezocht. Collegio Maria Auxiliadora ligt op maar een paar minuten rijden van de redactie. De kleine privéschool is gevestigd in lage blauw geverfde betonnen gebouwtjes. Op het binnenplein staan wat bomen en een leeg zwembad. De school heeft leerlingen vanaf de kleuters tot de hoogste klas van de middelbare school en allemaal dragen ze een blauwe broek of rok en wit poloshirt. Nieuwsgierig gluren ze door de betraliede ramen.

De docent van de hoogste groep troont ons mee naar zijn klas. De stoerste jongen, met gel in zijn haar, een tattoo op zijn hand en een brutale grijns, komt het laatst binnen. Met professioneel enthousiasme vertellen Emilia en Camilo over hun programma. De meegenomen stickers vinden gretig aftrek, maar geen van de kinderen heeft ooit van De Humo TV gehoord. Ze kijken maar weinig televisie, zeggen ze. ‘Het is saai, er zijn altijd dezelfde mensen op,’ zegt een jongen met een rozenkrans om zijn nek. ‘Ik luister liever naar muziek,’ zegt een meisje. 

Dat verbaast de hoofdredacteur niets. ‘Het programma is te zien op kanaal 12’, aldus Ortega. ‘Dat is de enige onafhankelijke zender. Op een ander kanaal mogen we niet zeggen wat we willen. Helaas is de rest van de programmering nogal saai: veel pratende hoofden, toespraken en saaie oude mannen. Daarom weten lang niet alle jongeren het te vinden.’
 

Ortega en haar redactie doen hun best om het bereik te vergroten. De Humo TV is ook op zes lokale zenders te zien, op de radio en ze zijn actief op sociale media. Hun doelgroep is jongeren van dertien tot zeventien jaar, maar Ortega merkt dat er hele gezinnen kijken. ‘Vaak kijken de ouders mee en dan begrijpen ze een actuele kwestie pas echt, omdat wij hem in eenvoudige taal uitleggen. We proberen echter  zo weinig mogelijk volwassenen in beeld te hebben. 95 procent van de interviews is met jongeren. Alleen als we soms een deskundige aan het woord laten, ontkomen we er niet aan.’

De Humo TV is onderdeel van Kids News Network, een initiatief van het Nederlandse Free Press Unlimited. Tijdens de opstartfase, in 2012, hebben zij de redactie op praktisch en inhoudelijk gebied geholpen. Ortega: ‘We hebben van hen geleerd de onderwerpen persoonlijk te maken, door ze terug te brengen naar voorbeelden uit het dagelijks leven. Niet door de jongeren als slachtoffer in beeld te brengen, maar op een positieve manier. De items moeten er bovendien flitsend uit zien met leuke geluidseffecten en animaties.’ 

‘Oké, wij gaan de opening van het programma opnemen, als ik klaar ben moeten jullie enthousiast juichen, goed?’ roept Emilia. ‘Iedereen lachen en in de camera kijken,’ regisseert Don Daniel. Het moet een paar keer over. De leerlingen zijn ongeduldig, maar ook onder de indruk van hun gasten.
 

Vervolgens is het tijd voor het populaire onderdeel ‘Me pone un bate’, wat zoveel betekent als ‘daar baal ik van’. Emilia legt uit wat de bedoeling is. De jongeren mogen tegen de camera hun frustraties uiten. ‘Natuurlijk baal je ervan als je vroeg op moet staan voor school. Maar het gaat om iets grotere zaken. Zo baal ik er echt van als ik over een drukke straat loop en mannen me zogenaamd per ongeluk aanraken.’ De stoere jongen, die Ian blijkt te heten, wil natuurlijk wel eerst. Hij baalt ervan als mensen roddelen en achter zijn rug om verhalen vertellen, zegt hij in de camera. Emilia staat achter de rug van cameraman Don Daniel aanwijzingen te geven. Daarna neemt ze een van zijn klasgenoten apart om hem de kans te geven rustig zijn verhaal te doen, zonder dat de hele klas eromheen staat te giechelen.

Ondertussen gaat Camilo met de anderen op de foto voor de Facebookpagina. Hij vraagt welke onderwerpen ze graag meer zouden willen zien op televisie. ‘Dierenmishandeling?’ oppert een van de kinderen. Dan blijft het stil. ‘Het hoeft niet per se heel serieus te zijn,’ zegt Camilo. ‘Bijbaantjes dan misschien?’

‘Door items op scholen op te nemen komen ook onderwerpen ter sprake waar anders niet over gepraat wordt, zoals masturbatie of huiselijk geweld,’ zegt Emilia. ‘Soms laten we de kinderen situaties naspelen om te gebruiken voor een item.’

‘Seksualiteit is een thema dat in onze uitzendingen veel terugkomt,’ zegt Ortega. ‘Jongeren
beginnen hier heel vroeg met seks, vaak al op dertien- of veertienjarige leeftijd. Maar ze worden slecht voorgelicht. Tienerzwangerschap is een van de grootste problemen die we hier hebben. Ook weten jongeren niet hoe ze hun grenzen aan moeten geven. Verder doen we veel aan sportonderwerpen, om positieve voorbeelden te geven. En we besteden aandacht aan democratie, mensenrechten, cultuur en wetenschap.’

‘Ik probeer een beetje de toffe grote broer te zijn als we op zo’n school zijn,’ vertelt Camilo als de leerlingen in de pauze zakjes chips en pakjes drinken kopen bij de kiosk op het schoolplein. ‘Ik werkte eerst op de redactie van een serieuze journalistieke talkshow. Op de School voor Journalistiek leer je ook niet met jongeren werken, dus het was wel wennen. Soms neem ik een presentatietekst op als ik achter de jongeren sta, dat gaat eigenlijk in tegen de televisiewetten. Maar we willen hen op de voorgrond zetten.’
 

Emilia gaat op de grond tussen de groep in de schaduw van een boom zitten. ‘Hoeveel uur werk je?’ vraagt een van de meisjes uit de klas. ‘Elke dag van acht uur ’s morgens tot een uur of zeven ’s avonds,’ antwoordt ze. ‘Vanmiddag gaan we nog een item opnemen over een drummer en daarna moet er gemonteerd worden.’

Het is hard werken, maar Ortega blijft vol ambitie. ‘We zijn niet de enige, maar er zijn maar heel weinig programma’s in Nicaragua die een ander geluid laten horen. Als we het ergens niet mee eens zijn, zeggen we het. De jongeren hier groeien op in een land zonder vrijheid van meningsuiting. Met ons programma willen we ze laten zien dat dat wel bestaat. We willen ze een stem geven, op politiek, maatschappelijk en persoonlijk vlak. We willen ze het gevoel geven dat hun mening telt.’