Er gebeurde 16 jaar geleden iets vreselijks op Biak, West-Papoea. Hoewel Indonesische militairen er alles aan hebben gedaan om dat in de doofpot te stoppen, brengen getuigen nu gruwelijke details naar buiten. En nieuw bewijsmateriaal.
----------------------------------------------------------
Bureau Buitenland: reportage Biak berdarah
woensdag 28 mei, 21.00 - 22.00 uur op Radio 1
Argos: document werpt nieuw licht op massamoord Biak
zaterdag 31 mei, 14.00 - 15.00 uur op Radio 1
----------------------------------------------------------
2 juli 1998. Demonstranten hijsen de vlag van vrij Papoea op een watertoren op het eiland Biak, in wat Indonesië beschouwt als de provincie West-Papoea. Ze eisen onafhankelijkheid. Op 6 juli, om vijf uur ’s ochtends, worden ze omsingeld en naar de haven gedreven waar oorlogsschepen klaarliggen. Het gebeurt onder verantwoordelijkheid van generaal Wiranto, nu een kansrijke presidentskandidaat.
Wat vervolgens gebeurt, is door de Indonesische autoriteiten zo veel mogelijk onder het tapijt geveegd. Een correspondente van Bureau Buitenland is undercover naar Biak gereisd en brengt nieuwe feiten naar boven. Haar reportage was woensdag 28 mei tussen negen en tien te horen op Radio 1 – en nu hier boven. Extra bewijsmateriaal wordt gepresenteerd in Argos, zaterdag 31 mei om twee uur ’s middags op radio 1.
Terug naar 1998. Een bewaker van de haven wordt gedwongen tientallen doden en gewonden op vrachtwagens te laden. Tientallen anderen worden de marineschepen op gedreven. In de loop van juli spoelen er lijken aan op de stranden in de buurt. Slachtoffers van een tsunami, zeggen de Indonesische autoriteiten. Wel vreemd dat lokale getuigen lichamen zien met op de rug gebonden handen. Zonder verder onderzoek worden de anonieme doden begraven.
Vijftien jaar later, in 2013, komt er alsnog aandacht voor deze zaak. In Australië buigt een burgertribunaal zich erover, en dringt er bij de Indonesische regering op aan dat er een onafhankelijk onderzoek moet komen. Een van de getuigen die voor het tribunaal haar verhaal doet, onder eigen naam, merkt sindsdien voortdurend dat ze door de Indonesische militairen wordt gezocht, vertelt ze. ‘Maar ze kennen gelukkig mijn gezicht niet’.
Zij wordt op 6 juli 1998 zelf mishandeld en op een vrachtwagen gesmeten. Mannen binden haar handen en voeten aan elkaar. Wat volgt is bijna te gruwelijk voor woorden. Azijn wordt in wonden gegoten, sigaretten op armen uitgedrukt, brandende kaarsen en bajonetten in vagina’s gestoken. Ze ziet hoe de soldaten borsten en schaamlippen van levende vrouwen afsnijden. Als een van de weinigen weet ze te ontsnappen, en kan ze het dus navertellen.
De zoektocht van de correspondente levert nog meer op. Een document. Het bewijst dat de Indonesische autoriteiten weten wat er is gebeurd, en hoe ze het proberen in de doofpot te stoppen. Is het echt? Daarover meer in Argos, zaterdag om 14.00 uur op radio 1. En dan ook via deze pagina te beluisteren.
Argos-medewerker Huub Jaspers sprak met Indonesië-deskundige Budi Hernawan die op dit moment aan de Leidse universiteit onderzoek doet. Hij werkte twaalf jaar in West-Papoea, o.a. voor het Office for Justice and Peace van de Katholieke kerk. Jaspers vroeg hem of het klopt dat de Indonesische regering de massamoord van 6 juli 1998 direct in de doofpot probeerde te stoppen:
De massamoord op Biak staat volgens Budi Hernawan niet op zichzelf; er is een reeks van misdaden tegen de menselijkheid gepleegd in West-Papoea die zoals hij het zegt 'onder de radar' blijven. Dus als de Biak Berdarah, Bloedig Biak, er wordt uitgelicht zullen er anderen volgen. Althans dat hoopt hij. Misschien dat de beerput dan eindelijk opengaat.
Argos reconstrueerde in februari 2004 dit bloedbad. Destijds werd er in de Tweede Kamer gediscussieerd over de levering van vier korvetten, oorlogsschepen, aan de Indonesische marine. Dit krijgsmachtonderdeel zou immers, volgens de Nederlandse regering, niet betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen en geweldsincidenten. De vier Nederlandse schepen zijn de afgelopen jaren in bedrijf genomen door de Indonesische marine. En inmiddels ligt er een nieuwe order: Nederland gaat opnieuw twee korvetten leveren aan Indonesië. Een order waar honderden miljoenen euro’s mee gemoeid zijn. In Argos van 31 mei 2014 een update over wapenleveranties aan Indonesie.