De Kanaaltunnel: licht in zicht?

De Kanaaltunnel heeft een indrukwekkende staat van dienst. Dagelijks rijden er honderden goederen- en passagierstreinen en pendeltreinen door de schacht van ruim 50 kilometer lang, tussen Calais en Folkestone. De gerenommeerde American Society of Civil Engineers riep het project zelfs uit tot een van de zeven wereldwonderen van haar tijd. Onze eigen Deltawerken waren overigens ook in dat lijstje opgenomen.

Plannen voor een tunnel onder het Kanaal waren er al in de negentiende eeuw. In 1802 bedacht de Franse mijntechnicus Albert Mathieu het nogal gammel plan van een mijntunnel met houten balken om het gesteente in de zeebodem te stutten. Vervoer bestond uit kleine wagons, getrokken door paarden. Het plan strandde, doordat Engeland en Frankrijk na een flitsend korte vrede van een jaar de strijd weer aanbonden.

In 1857 kwam de Franse ingenieur Thomé de Gamond met een moderner plan. De trein was een veel beter alternatief op de krakkemikkige paard-mijnwagenconstructie van Mathieu. Ook dit plan bleek te ambitieus voor die tijd, en in 1883 onderbroken door een conflict tussen Frankrijk en Engeland. Het zou tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw duren voor het begin van de tunnel in zicht kwam. Werkzaamheden begonnen in 1988 en in 1994 werd de tunnel in werking gesteld. Dat is: zo goed en zo kwaad als dat ging. Op een aantal fronten had het project tegenslagen te verwerken.

Voor velen werd de Kanaaltunnel een ondergrondse nachtmerrie. Zo kostte de 'chunnel' tweemaal zoveel als begroot: ruim 10 miljard euro. Aandeelhouders zagen het grootste deel van hun aandelen verdampen in de herstructurering van de torenhoge schulden van de tunnel in 2007. Want in de twintig jaar na de opening werd de tunnel maar half zo vaak gebruik als verwacht en waren er vele onvoorziene kostenposten.

Er ging meer mis. Zo brak drie keer brand uit in de tunnel. Op 18 november 1996 werd hierdoor 500 meter van het traject beschadigd. Niemand raakte gewond. Het incident leidde tot een half jaar herstelwerkzaamheden en de plaatsing van een automatisch blussysteem.

Ook waren er regelmatig treinen defect. In december 2009, tijdens zware sneeuwval, zaten 2000 passagiers vast in de tunnel doordat vijf treinen dienst weigerden. Talloze kleinere incidenten brachten de Kanaaltunnel reputatieschade toe.

In 1997 opende het Rode Kruis een asielzoekerscentrum nabij de Franse ingang van de tunnel. Immigranten gebruikten de tunnel op grote schaal om Groot-Brittannië binnen te komen, vaak via goederentreinen. Zo sprongen ze vanaf bruggen op de trein. Regelmatig raakten ze hierbij gewond, of werd het materieel beschadigd met vertraging als gevolg.

In 2001 en 2002 braken er rellen uit bij het centrum en grote groepen vluchtelingen probeerden door de hekken te breken en het traject te bereiken. Nadat er een extra hek werd opgeworpen verminderde dit.