Een Finse professor en een Chinese ondernemer zien het einde van de aarde naderen en proberen in China met de ecologisch verantwoorde bouwprojecten Eco Valley en Sky City soelaas te bieden.

-----------------------------------------------------------
Tegenlicht: Ecomania in China
Zondag 20 april, nederland 2, 21.10 - 22.00 uur
-----------------------------------------------------------

Uiterlijk konden ze niet meer verschillen: de Finse professor Eero Paloheimo en de Chinese ondernemer Zhang Yue. Paloheimo is een flegmatieke zeventiger, een studeerkamergeleerde met een witte baard die denkt dat zijn ecologische wensdromen alleen in China kunnen uitkomen. Zhang Yue is een gladgeschoren, puissant rijke Chinese ondernemer, een vijftiger met een overdosis energie, een selfmade man met autoritaire trekjes.

Ze zijn de hoofdpersonen in een Finse documentaire die is aangekocht door VPRO Tegenlicht en wordt uitgezonden onder de titel Ecomania in China. In de film volgt filmmaker Anna-Karin Grönroos beide mannen tegelijk, omdat zij goed doorheeft dat Paloheimo en Zhang heel veel gemeen hebben. Beiden zien het einde van de aarde naderbij komen, vanwege de exponentiële bevolkingsgroei, de klimaatverandering en het gebrek aan grondstoffen. En zowel de Fin als de Chinees komt met een uiterst ambitieuze oplossing.

Paloheimo, die in het verleden parlementslid was namens Vihreät, de groene partij in Finland, heeft veel geschreven over de ‘eco city’. Hij heeft een gedetailleerd plan gemaakt voor de ecologisch vriendelijke stad van de toekomst. Maar het is hem niet gelukt om dit idee in Europa te slijten.

Hij wijt dit aan de bureacratische wildgroei. Maar een andere reden is, zo zei hij tijdens een lezing in 2007 in China, dat Europese politici een ‘onredelijke angst voor de media’ hebben, waardoor ze geen risico’s durven nemen. In China durven politici wel radicale beslissingen te nemen, weet Paloheimo.

De afgelopen jaren heeft de Fin vergaande ontwerpen gemaakt voor een EcoValley in het Mentougou-district, niet ver van Peking. In een lokale vallei, vernoemd naar Silicon Valley in Californië, moet een eco-stad verrijzen voor 20.000 inwoners, plus meerdere onderzoeksinstituten die een leidende rol kunnen spelen in het onderzoek naar toekomstbestendige steden.

Een echte eco-city bestaat nog nergens, zegt Paloheimo. Niet als je de proefprojecten legt langs zijn meetlat. Enkele kenmerken die hij van zo’n stad schetst: een eigen, schone productie van voedsel en energie; geen auto’s maar vervoer per ‘horizontale liften’; state of the art ict voor iedere inwoner; recycling van grondstoffen; en een gesloten kringloop van water.

Zhang Yue is een oud-kunstenaar die op zijn 28ste het bedrijfsleven instapte. Hij had veel succes met de productie van eerst boilers en later kolossale airconditioningsystemen die niet op elektriciteit, maar op gas lopen. Ruim tien jaar geleden deed hij ineens zijn privéjet van de hand. Hij realiseerde zich dat hij verkwistend leefde en dat hij als een van de rijkste Chinezen de plicht had om zich in te zetten voor de planeet aarde.

De aardbeving in mei 2008 in Sichuan was voor hem bepalend. Het leed en de schade waren buitensporig groot omdat veel gebouwen slechte constructies hadden. Na die menselijke tragedie ging Zhang zich richten op een stabiele en milieuvriendelijke manier van ‘prefab bouwen’, maar dan op een ongewoon grote schaal.

Zhang werkt aan Sky City, een plan om ‘prefab’ de hoogste wolkenkrabber te wereld te maken: een torenstad met ruimte voor zeventienduizend inwoners. Ingebouwde boerderijen zorgen voor het voedsel, zonlicht wordt nagebootst door ledlichten en de woningen zijn extra geïsoleerd. De bouw ging vorige maand van start.

Daarmee is hij een stuk verder dan zijn Finse tegenhanger, die met een steeds vermoeider gezicht de trip naar China maakt. Aanvankelijk leek zijn EcoValley er te komen, maar de investeerders haken af. Filmmaker Anna-Karin Grönroos is van plan beide mannen aan elkaar voor te stellen. Wie weet of ideaal verbroedert, hoe verschillend ze ook zijn.

VPRO Tegenlicht Meet Up n.a.v. de uitzending: dinsdag 22 april in Pakhuis de Zwijger, Amsterdam. Meer info en aanmelden: dezwijger.nl/tegenlicht21