Albanië
Eerwraak, bloedvetes en goed georganiseerde misdaad. Albanië wordt ook wel het wilde westen van Europa genoemd. En toch mocht het Balkanland in 2014 toetreden als kandidaat-lid tot de Europese Unie. Volgens Brussel gaat het al veel beter met de aanpak tegen corruptie en misdaad. Toch is Albanië nog steeds de belangrijkste doorvoerhaven van heroïne naar het Europese achterland.
In het spoor van heroïne (2010)
Bijna alle heroïne, 93 procent van de wereldproductie, komt uit Afghanistan. Via Albanië komen de illegale drugs Europa binnen. Gemiddeld zo'n 100.000 kilo per jaar. De georganiseerde misdaad verdient er goed aan. Radiomaker Antoinette de Jong maakte voor Bureau Buitenland een tweeluik over het spoor van Afghaanse heroïne. In het eerste deel volgen we dat spoor vanaf Albanië. Ze gaat mee met de Albanese politie. Die probeert de smokkelaars op heterdaad te betrappen en bezoekt een plek waar junkies samenkomen. In 2010 waren er in totaal zeker tienduizend verslaafden in Albanië. De serie is onderdeel van een groot crossmediaal project waar de auteurs verschillende internationale prijzen voor wonnen.
Middageditie: de oorlog in Kosovo (1998)
We schrijven 1998, een paar maanden voor de oorlog in Kosovo begint. Voor de Balkandeskundige René Gremaux is het al duidelijk dat de situatie in het voormalige Joegoslavië opnieuw gaat escaleren, zegt hij in Middageditie tegen Harmke Pijpers. Hij legt helder uit waarom.
Wat was de rol van de Albanezen ook alweer in deze oorlog? Een beknopte beschrijving: in Kosovo wonen zowel etnische Serviërs als Albanezen. De Serviërs zien Kosovo als een provincie van Servië, terwijl de Albanezen (die veruit in de meerderheid zijn) van Kosovo een eigen staat willen maken.
De toenmalige Servische president Milosoviç wil Kosovo niet opgeven, houdt de Albanezen flink onder de duim en zet het Joegoslavische leger in tegen het Kosovaarse Bevrijdingsleger UÇK. Daarbij wordt veel geweld gebruikt. In die maanden vluchten een miljoen Kosovaren en vallen er ongeveer 2600 doden. De VN grijpt in en voert vanaf maart 1999 78 dagen luchtaanvallen uit. Nederland steunt dat.
Na afloop van deze oorlog (juni 1999) wordt Kosovo door de VN onder internationaal bestuur geplaatst. Dit heeft geresulteerd in autonomie voor Kosovo en de facto onafhankelijkheid van Servië. De meerderheid van de 28 EU-landen erkent Kosovo, waaronder Nederland.
Het levenslied van Agim en Gazim
Een tafel vol vrienden tegen een fris groene, glooiende heuvel. Wijn wordt ingeschonken en dan zet een van de mannen zo'n typisch melancholisch lied in zoals je dat vaker hoort in de Balkan. Een ander haakt in. Wat zingen ze, wat zegt de tekst over hun eigen leven? Deze aflevering maakt onderdeel uit van een zevendelige serie over treurige liederen: Lied van verdriet.
lees meer
Wie een markt bezoekt in Albanië ziet dat er overal veel bananen worden verkocht, maar: 'Leuk doen over een bananenrepubliek is onzinnig, want dat verstaat toch niemand,' zo schrijft VPRO Gids-redacteur Hugo Hoes over zijn bezoek aan de Unesco-stad. Hoes, bekend van het boek Fijne Familie observeert scherp, heeft oog voor detail en schrijft met humor.
VPRO.nl maakte daarnaast in het najaar van 2014 een serie over oostblokrelikwieën, naar aanleiding van de val van het communisme, 25 jaar eerder. Correspondent Joost van Egmond schrijft over het skelet van Hoxha's regime. De stutten staan op een plein in het centrum van de hoofdstad Tirana. Ontdaan van de mijntunnel die ze jarenlang ondersteunden, zijn de stutten een broos geraamte geworden. Welke lugubere rol deze stutten ooit hadden lees je hier.