Tijdens de Tour de France zit Monique Huijdink drie weken lang aan de buis gekluisterd om de etappes, de samenvattingen en de voor- en nabeschouwingen te volgens. Met De baas heeft Huijdink een wielerthriller over de Tour van 2003 geschreven. Terwijl de nietsvermoedende toeschouwer in extase is over de spannendste editie in lange tijd, manipuleren achter de schermen duistere machten de strijd in de Tour door chantage, sabotage, intimidatie en bedrog. Waarheid en fictie lopen door elkaar.
Wie het onbekende gebied op de kruising van wielrennen en literatuur wil onderzoeken, kan niet voorbij gaan aan boeken óver de sport. Alleen voor de liefhebber? Al lang niet meer. VPRO Boeken verzamelt de beste non-fictie van de wielersport.
Maar ook de taal van het wielrennen is bijzonder rijk (dat wist iedereen die de commentatorpoëzie las natuurlijk al). Jan Luitzen, samensteller van de Van Dale Sportwoordenboeken vertelt:
‘Wielersport is werkelijk een mer à boire. Dat zie je niet alleen in de literatuur terug, maar merk je ook in het contact met sportjournalisten en allerlei andere experts, bijvoorbeeld van de Nederlandse en Vlaamse wielerbonden (knwu en kbwb) die het project voluit ondersteunen. Zij hebben mij op verzoek allerlei lijstjes met bijzondere woorden en uitdrukkingen geleverd. Daar zit natuurlijk veel overlap bij, maar per lijstje stuit je altijd wel op onverwachte termen en op anekdotes die je weer kunt gebruiken als ondersteunend citaat.
Een hele mooie kwam bijvoorbeeld op het allerlaatste moment nog van Peter Winnen: “Met de lasso vangen.” Weet je wat die uitdrukking betekent? Dat een renner zo vol zit met doping, dat hij zelfs na de finish met geen mogelijkheid meer is te stoppen. En ze hem dus als het ware met de lasso moeten vangen. Geweldig!'
Het is onlosmakelijk verbonden met de wielersport: renners blinken een korte periode uit, om vervolgens te verdwijnen in de vergetelheid. De levens van veel van die ‘vergeten renners’ verlopen niet geruisloos. Zodra de fiets voorgoed in de schuur wordt gezet, dienen depressies, criminaliteit en wonderbaarlijke loopbaankeuzes zich aan. In de bundel Uit koers portretteert schrijver en columnist Frank Heinen de mannen voor wie de tijd na de koers de zwaarste beproeving blijkt.
Het is wielrennen dat de klok slaat deze week: vooruitblikken, achter de schermen-verhalen en diepte-interviews van hier tot in Frankrijk. Ook VPRO Boeken doet mee in de wielerwaanzin, maar legt zich toe op een heel eigen niche: de wielrensport en de literatuur. Kijk hier voor het (dagelijks groeiend) overzicht.