Het laatste project van Kunstenaar Bas Jan Ader (1941-1975): In search of the miraculous uit 1975.
een ontstaansgeschiedenis Shortlist Libris Literatuur Prijs 2014
In 'Het verdwijnen van Robbert' besluit de 25-jarige schrijver Robbert halsoverkop te vertrekken. Hij stopt met schrijven, gooit zijn spullen weg en verdwijnt in stilte. Hij hoopt dat de mensen hem zullen vergeten. Waarheen, wat deed hij, waar keek hij naar? Een kleine ontstaansgeschiedenis in tien delen.
1: Bas Jan Ader
2: Pavement
De muziek van Pavement, in het bijzonder de video ‘Major Leagues’.
3. Robberts aantekeningenboekje
4: Het voormalige Sint Antonius Ziekenhuis
Ik schreef het boek in dit gebouw. Het voormalige Sint Antonius Ziekenhuis in Utrecht. Ik was er net naartoe verhuisd.
5: Spoorloos
Een uitzending van Spoorloos die ik eens zag, ik weet niet meer wanneer. Het ging over een Nederlandse moeder die man en dochtertje achterliet en bewust spoorloos verdween. Als de dochter volwassen is, probeert ze haar moeder op te sporen. Ze bleek al die tijd in Duitsland te hebben gewoond, in een flat in een klein plaatsje. Ze is nooit hertrouwd, is altijd alleen gebleven. De dochter kwam te laat: haar moeder was al gestorven. Ze is er nooit achter gekomen waarom haar moeder zo ongelukkig was en wegging, waarom ze een anoniem en stil leven in Duitsland verkoos boven het gezinsleven dat ze in Nederland had. Er zijn geen foto’s van de periode in Duitsland bewaard gebleven, slechts een schimmig videofilmpje van een uitje, gemaakt door een andere bewoner van de flat.
De uitzending van Spoorloos is ideaal voor een schrijver: de gaten in het verhaal kan ik invullen met mijn eigen verbeelding. Wat ik zo fascinerend vind is wat de vrouw heeft gedaan ná haar verdwijning: op een andere plek heeft ze een heel ‘klein’ leven geleid. Niks spectaculairs. Dat vergroot het mysterie alleen maar. Een zelfgekozen eenzaamheid. Het is een egoïstische daad, maar ergens ook een moedige en ongrijpbare.
6: Southern man
Documentaire ‘Southern man’ uit 1998 over de Amerikaanse band Sparklehorse.
7: L’avventura
De film L’avventura van Michaelangelo Antonioni uit 1960. op IMDB: ‘A woman disappears during a Mediterranean boating trip. But during the search, her lover and her best friend become attracted to each other.’
In het bijzonder deze vier stills.
8: Luigi Parandello
Het boek Iemand, niemand en honderdduizend uit 1926.
9. Super Mario Bros
Tussen het schrijven door speelde ik ter ontspanning Super Mario Bros 1 op mijn Nintendo NES die ik al meer dan twintig jaar heb en die het nog steeds doet.
10. Een ouderwetse Land Rover
En in het verlengde daarvan: outdoorwinkels vol met waxjassen, Opinel zakmessen en katoenen De Waard tenten: het is een wereld op zich met een eigen esthetiek.
Op 13 mei 2014 wordt in Amsterdam de Libris Literatuur Prijs uitgereikt. Hier staan archieven die zijn samengesteld in samenwerking met de auteurs over het boek waarmee zij genomineerd zijn. Een audiovisueel verslag over de onstaansgeschiedenis van het boek. Welke zaken speelden een rol bij de totstandkoming ervan en op welke manier?
In Het verdwijnen van Robbert volg je een jonge, talentvolle schrijver naar Noord-Duitsland waar hij probeert te verdwijnen. Hij neemt een eenvoudige baan en hecht zich aan een vrouw. Maar het anonieme bestaan kan niet voor altijd in stand worden gehouden.
‘Liever dan een personage in een verhaal te laten verdwijnen, wilde ik zelf verdwijnen.’ Het is eenvoudig op het verkeerde been gezet te worden door deze zin uit de roman. De echte Welagen is gewoon in Nederland gebleven, maar slaagt er alsnog in een overtuigend verhaal te vertellen van een man die onzichtbaar wil worden.