Mijn vader Goossen Karssenberg is een groot liefhebber van Islamitische geometrische patronen. Hij maakt uitvoerige studies van mozaïeken op tombes, in binnentuinen van Koranscholen en op moskeeën. Zijn bewondering gaat vooral uit naar de mozaïeken van Isfahan, het Mekka van de ontwerptraditie.
Mijn vader is een dromer. Hij spendeert uren in zijn zolderkamer en komt dan naar beneden met een denkrimpel en glazige ogen waar zijn gepeins nog in te lezen is. Hij studeerde wiskunde, natuurkunde, wetenschapsfilosofie en astronomie. Ik geschiedenis, talen en literatuur. Ik stel mij vaak voor hoe mijn vader in zijn hoofd ronddwaalt door een voor mij onbegrijpelijk universum van priemgetallen, kwantumdeeltjes en geometrische spinnenwebben in twaalf dimensies.
In Iran drukken mozaïeken het transcendentale, het eeuwige en het heilige uit. De schoonheid van Allah staat geschreven in de uit miljoenen deeltjes opgebouwde patronen. Mijn vader begrijpt deze vormen. Hij snapt hoe ze in elkaar steken; hij ontwerpt ze zelf. Hij heeft zich deze eeuwenoude traditie toegeëigend. Dit draagt natuurlijk alleen maar bij aan het mysterie van mijn vaders brein, en aan het mysterie van Iran.
Helaas heeft mijn vader, zelfs mét een deadline, exact nul discipline. Van zijn vele bedenksels komt dan ook zelden iets terecht. Zijn dromen materialiseren niet.
Tot mijn vader op een gure dag in januari 2016 met heldere ogen uit zijn zolderkamer kwam stormen. In een wolk van jongensachtige opwinding riep hij: “Ik heb een mozaïek ontworpen dat nog nooit door iemand bedacht is!” Mijn moeder en ik keken beduusd. Zijn gezicht straalde.
De betekenis van het voorval was me meteen duidelijk. Resultaat, na al die jaren. Een doorbraak.
Mijn plan is om met mijn vader een reis door Iran te maken, in een huurauto, gewapend met het mozaïekontwerp. Daar gaan we op zoek naar een fabriekje waar zijn ontwerp gemaakt kan worden, op traditionele wijze, waarbij uit gekleurde, gebakken tegels de vormpjes waaruit het mozaïek is opgebouwd allemaal apart worden uitgebeiteld of –gezaagd. Als het ons lukt de bestelling te doen, heeft mijn vader eindelijk een tastbaar bewijs van zijn genialiteit. Een echt wiskundig-religieus kunstwerk, gestolde abstractie.
En dat niet alleen. Ook Iran doorbrak in januari 2016 een patroon: na jarenlange onderhandelingen werden de sancties tegen het land opgeheven. Handel en internationale transacties zijn nu weer mogelijk (als je goed oplet, zie je dat er weer verse Iraanse dadels in de schappen liggen). Als we een fabriekje vinden, gaan mijn vader en ik proberen een handeltje op te zetten. Van de originele, ambachtelijk geproduceerde Islamitische mozaïeken kan mijn vader in Nederland tableaus maken, die prachtig zouden staan in Hollandse badkamers.
Een moderne handelsreis naar Iran dus, naar de regio rond Isfahan, door vader en dochter. Mijn vader is mijn troef, een westerling die de Islamitische tradities begrijpt, vereert en uitbreidt. Zal ik tijdens onze zoektocht zijn fascinaties beter leren begrijpen? Maken we Iraanse vrienden voor het leven of worden we mikpunt van spot, hoongelach of zelfs woede? Zal het ons lukken een handeltje op poten te zetten? Inshallah.