Zet me uit.
Ik meen het.
D-reizen en Sunweb hebben deze trip nog nooit aangeboden. En per definitie is er geen Nederlander die deze reis ooit maakte. Maar ik wil graag als eerste Nederlander worden uitgezet met een asielzoeker. Zijn of haar vliegkosten worden al betaald, dat scheelt. Er is dus nog een bedrag over voor wat sightseeing in Bamako of Kabul.
Afgezien van onverwachte dictees had niks me eerder zo beangstigd als die potentiële hel die ´scoutskamp´ heette. De nacht voor die eerste reis alleen lag ik wakker.
‘Het is een prachtige busrit ernaartoe,’ zei mijn moeder bemoedigend.
‘Maar wat moet ik dan doen nadat ik ben uitgestapt?’ huilde ik.
‘Het reisavontuur beleven. Dingen leren.’
‘Waarover dan?’
‘Tja lieverd, over dingen die ik ook niet weet. Dat is juist het leuke.’
‘Maar waarom moet ik dit allemaal meemaken? Ik ben pas negen.’ Weemoedig sloeg ik mijn handen voor mijn ogen om de zaak wat meer drama te geven.
‘Om zelf te ontdekken. De reis zelf is het doel. De reis is de bestemming.’
’Waarom moet ik dit allemaal meemaken?’ zegt Amir terwijl hij opstaat.
Hij is nu twee jaar in Nederland. Gisteren hoorde hij het: hij mag hier niet blijven. Volgens de mensen die ik aan de telefoon had is hij niet getraumatiseerd genoeg. In Kabul was hij docent. Ze schoten zijn familie voor zijn ogen dood en bedreigden hem. Hier moet hij weg.
‘Is er ook iets fijns aan teruggaan?’ vraag ik.
‘Nee, ik heb daar niets. Ik ben bang.’
‘Wat ga je doen nadat je bent uitgestapt?’
‘Ik heb geen idee.’
Via mijn onderzoeksstage, waar mensen met complexe posttraumatische stressstoornis geholpen worden, sprak ik vorige week toevallig met vier uitgeprocedeerde asielzoekers, waaronder Amir. Vier van de duizenden. Eigenlijk hadden ze maar twee vragen: ‘Wat moet ik straks doen in het land waaruit ik wegvluchtte?’, en: ‘Hoe zal ik veilig zijn?’ Ik luisterde en zei toen dat het half uur om was. ‘Wat moeten we nu doen?’ vroegen ze me. ‘Tja, het zelf ontdekken,’ mompelde ik. Want ik wist het werkelijk niet. Die nacht lag ik wakker.
Wat heb je aan mijn hulp als je straks het postconflictgebied weer in stapt? Niks.
We hebben boeken, krantenberichten en EO-docu’s gemaakt over jullie komst. Over kampen, gammele bootjes, trauma´s. En als jullie mogen blijven, denken we mee over jullie zoektocht hier.
Maar we kunnen je niet voorbereiden op de avonturen die je zult beleven als je terug naar huis moet. We weten niets van wat je er kunt en moet leren, en van wie.
Het belangrijkste dat ik op mijn negende leerde was dat thuiskomen belangrijker is dan weggaan. En daarom wil ik een reis maken die gaat over onbedoeld thuiskomen. Dat de bestemming zelf, de reis is. Ik wil zien wat Amir doet bij aankomst. Wat en wie hem helpt om zijn weg te vinden. Wat hij had moeten weten om zich thuis, thuis te voelen. Opnieuw terug waar je niet wilde zijn. Met mij.