VPRO Bagagedrager naar Elfie Tromp

Niet alleen de VPRO Bob den Uyl Prijs werd vandaag uitgereikt, maar ook de allereerste VPRO Bagagedrager. Deze aanmoedigingsprijs, een jaarlijks stipendium voor jonge reisschrijvers, werd geïntroduceerd ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Bob den Uyl Prijs.

Ruim tweehonderdvijftig mensen dienden een plan in voor een reis die ze graag zouden maken. Uit alle inzendingen selecteerde de jury vijf kandidaten. Zij mochten vandaag, tijdens de VPRO Neemt je mee-middag in Amsterdam, hun voorstel komen toelichten.

Na afloop maakte juryvoorzitter Jelle Brandt Corstius bekend dat Elfie Tromp haar gedroomde reis kan verwezenlijken. Zij ontvangt 2500 euro om de reis naar Boedapest te maken en schrijft daar vervolgens een reisverhaal over dat in de VPRO Gids wordt gepubliceerd. Daarnaast krijgt ze de kans bij uitgeverij Fosfor een e-book te publiceren.

Elfie Tromp (1985) maakt theater en schrijft. Ze debuteerde in april met de roman Goeroe.

Tien jaar Bob den Uyl Prijs, dat is het vieren waard. Dus bedacht de VPRO de Bagagedrager: een aanmoedigingsprijs voor jonge schrijvers die wij in staat willen stellen hun reisplannen te verwezenlijken. Wij betalen de reis, zij schrijven er een verhaal over. Zo hopen we dit mooie literaire genre, waaraan de VPRO zich tien jaar geleden verbond, een nieuwe impuls te geven.

In onze oproep meldden we dat deelnemers beoordeeld zouden worden op fantasie, humor, kritisch vermogen, avonturierszin, originaliteit en zelfspot. Die onmogelijke voorwaarden bleken gelukkig niet verlammend te werken. Er werd massaal gereageerd. Niet in de laatste plaats door verontwaardigde 33-plussers die zich afvroegen waarom zij vanwege hun leeftijd uitgesloten waren van deelname. Uiteindelijk dienden ruim tweehonderdvijftig mensen een plan in voor een reis.

We waren aangenaam verrast door de enorme variatie aan ideeën. Wetenschappers die in het kader van hun studie antropologie graag naar Zuid-Kameroen wilden om daar een paar weken door te brengen bij een vriendelijke pygmeeënstam. Jonge homo’s die de gayscene in Moskou wilden verkennen. Een blinde die de positie van zijn lotgenoten in Polen wilde onderzoeken.

Opvallend vaak wilde men op de fiets op reis. Of lopend. Maar ook liftend, zeilend, te paard, per hondenslee of met de bakbrommer. Eén meisje wilde graag haar ouders meenemen, want zelf had ze nog geen rijbewijs en het was toch wel handig, zo’n auto.

Een enkeling repte schaamteloos over ‘vakantie’ in plaats van ‘reis’. Zo was er iemand die wel zin had om een paar weken in Florida door te brengen, en een ander die graag zijn duikbrevet wilde halen in Thailand.

In het genre afgekloven ideeën gooiden de Route66, de Pan American Highway en de Oriënt Express hoge ogen. Ook ministaatjes, niet-erkende landen en het koninkrijk Bhutan kwamen meermalen voorbij.

Speciale vermelding verdient de categorie ‘in het voetspoor van’. We noteerden, onder anderen, A. den Doolaard, Tjechov, Marguerite Duras, V.S. Naipaul, en, zeer origineel, seriemoordenaar Ted Bundy.

En dan waren er natuurlijk de talloze jonge schrijvers die op zoek wilden naar hun Surinaamse, Indische of Kaapverdiaanse wortels.

Sommige plannen klonken veelbelovend, maar waren helaas niet zo sterk geformuleerd. Te schools, of, veel erger nog, te literair. Wie het heeft over een ‘gekaalde man’, of een ‘vierhoevig zoogdier’ waar een paard bedoeld wordt, doet er verstandig aan eerst nog een paar boeken gaan lezen, alvorens er zelf een te schrijven. Andersom waren er ook mensen die overduidelijk wel konden schrijven, maar die een vaag of onuitvoerbaar plan indienden.

Er bleken ook grote overeenkomsten tussen sommige kandidaten. Zo waren er nogal wat jonge vrouwen die het geweldig spannend leek om een paar weken met een vrachtschip mee te varen en dan offline te zijn.

Daartegenover stonden de mannen die op zoek wilden naar spirituele verlichting. Zenmeesters in Japan waren bijzonder in trek, maar er was ook iemand die de mystiek van de Kelten wilde onderzoeken, en weer een ander die graag bij een sjamaan in Equador in de leer wilde.
Het viel dus lang niet mee om tot vijf kandidaten te komen van wie je het verhaal ook daadwerkelijk wilt lezen.

Die vijf zijn, in alfabetische volgorde:

Tiemen Hiemstra, die op zoek wil naar sporen van zijn opa, Frederik Fake Hiemstra, die in 1973 verdween tijdens een wandeling in de Pyreneeën. Sindsdien is nooit meer iets van hem vernomen, maar vorig jaar meldde zich ineens iemand die meende meer te weten.

Rick van der Linden, die met zijn vader, die al dertig jaar postbode is en nog nooit een voet buiten Nederland heeft gezet, naar Tokio wil waar ze geen straatnamen hebben, maar waar toch 36 miljoen mensen dagelijks post krijgen.

Beatriz Meester, die na jaren fantaseren en dromen over seks nu eindelijk ontmaagd wil worden. In Parijs, en liefst door een Fransman.

Elfie Tromp, die nader tot haar moeder en zus wil komen door met ze mee te gaan naar de World Dog Show in Boedapest waar zij hun Afghaanse windhonden showen.

Mark Voortman, die zijn baan, zijn vriendin en zijn hele ingeslapen leven vaarwel wil zeggen om in Rome op zoek te gaan naar zijn oude liefde Laila.

Hoewel we al deze dromen graag zouden verwezenlijken, kan er slechts een van deze vijf daadwerkelijk zijn of haar koffers pakken. De jury was van mening dat het voorstel van Elfie Tromp er niet alleen stilistisch uitspringt, maar ook inhoudelijk veel belooft.

We wensen Elfie een goede reis naar Boedapest en zien uit naar haar verhaal.

De jury,
Jelle Brandt Corstius
Jeroen van Bergeijk
Katja de Bruin
Karen van Dijk