Radio Nederland Wereldomroep legde van ruim vier decennia Poetry International een audioarchief aan, dat nu online beschikbaar komt. ‘Alles moest uitgezocht en gecontroleerd worden, en dat in al die verschillende talen.’

Vanaf de eerste Poetry International in 1970 was de Wereldomroep aanwezig om opnames te maken. Het internationale karakter trok de omroep aan, die toen nog in tien talen uitzond. Dat leidde tot een duurzame samenwerking: vanaf begin jaren tachtig werd het hele festival integraal opgenomen en bewaard. Dat betekent dat er een uniek archief is opgebouwd. Sinds 1990 is Henk Lansink bij de Wereldomroep de drijvende kracht achter het project. ‘Het is echt historisch erfgoed, maar lange tijd gebeurde er eigenlijk niets mee. Toen hebben we besloten dat het archief ontsloten moest worden. Al het materiaal is gedigitaliseerd en beschreven, daar zijn we al ongeveer tien jaar mee bezig.’ Drie mensen uit de dichtwereld hebben aan de ontrafeling van de opnamen meegewerkt: Kiki Coumans, Sascha van der Aa en Paul Evans. ‘Zij hebben echt monnikenwerk verricht,’ zegt Lansink. ‘De daadwerkelijk voorgelezen gedichten klopten lang niet altijd met wat er in de programmaboekjes stond. Soms waren er op het laatste moment verschuivingen of voegde men omwille van de actualiteit iets toe. Alles moest uitgezocht en gecontroleerd worden, en dat in al die verschillende talen.’

Kruisje
Het archief heeft een roerig verleden, weet Lansink. ‘Er is een jaargang gewist, omdat een vertrekkende medewerker per ongeluk een verkeerd kruisje had gezet. Daar kan ik nog boos om worden. Ook zijn een keer banden uit de auto van een verslaggever gestolen. Maar aan de andere kant is er ook een verloren gewaande jaargang opgedoken; die bleek mijn voorganger nog thuis te hebben. Daar kwamen we onlangs bij toeval achter.’
‘Het archief beslaat al gauw duizend tot 1500 uur aan audiomateriaal,’ zegt Jan Baeke, projectleider bij Poetry. ‘En Poetry heeft altijd een goede neus gehad voor poëtisch talent. Daardoor zijn zeer goede en bekende internationale dichters al op het festival gepresenteerd voor ze internationaal doorbraken. Dat betekent dat het archief vroege opnames bevat van grote namen, zoals Nobelprijswinnaars Pablo Neruda, Derek Walcott en Wole Soyinka. Maar ook de stemmen van Nederlandse grootheden als Lucebert, Hans Faverey, Cees Buddingh, Remco Campert en Gerrit Kouwenaar zijn te horen.’ Het archief is een belangrijk bestanddeel van het komende festival.
Baeke: ‘Omdat het audioarchief in het zonnetje wordt gezet, wordt het programma toegespitst op het thema “dialoog met het verleden”.’

Uitgekleed
Er zit een bitterzoet randje aan de feestelijkheden: vanwege zware bezuinigingen wordt de Wereldomroep fl ink uitgekleed en maken ze in de toekomst geen opnames meer. Daarom wordt het archief tijdens het slotprogramma officieel overgedragen aan Poetry International. Tegelijk wordt de nieuwe website gelanceerd, waar het materiaal voor iedereen beschikbaar zal zijn. Lansink: ‘Ik ben blij dat eindelijk iedereen mee kan genieten van deze unieke opnames.’ Gelukkig komt er geen einde aan de traditie, vertelt Baeke: ‘We gaan er nu zelf voor zorgen dat de voordrachten worden opgenomen. Daarnaast gaan we door met het maken van streams om zo ons archief ook met beeld te verrijken.’

Slotprogramma in samenwerking met Radio Nederland Wereldomroep
Zaterdag 16 juni, 21.30-23.00 uur in de Rotterdamse Schouwburg