Schrijvers schrijven graag over zichzelf. Al dan niet in de vorm van een autobiografie. Maar het 'ik' in de literatuur kan ook andere vormen aannemen. Bij Made in Europe maakte VPRO Boeken weer een boekenlijst.
1. Mijn strijd
De Noorse Karl Ove Knausgård schreef in zijn boekenreeks Mijn strijd over zichzelf. In zes delen belichtte hij in detail zijn eigen leven. Zijn relatie met zijn ouders, met zijn vrienden en zijn schaamtes: duizenden pagina's zette hij in twee jaar tijd op papier. Hij kreeg ook veel kritiek. Niet alleen omdat zijn boektitel doet denken aan Mein Kampf, maar ook omdat hij over zijn vrienden en familie schreef, met naam en toenaam.
2. I.M.
In de roman I.M. beschrijft Connie Palmen haar relatie met journalist Ischa Meijer. Vlak nadat hij overleed, begon Palmen met schrijven. Het boek is daarom niet alleen een egodocument, het is ook een portret van rouw. De personages zijn gebaseerd op haarzelf en Meijer en hebben ook dezelfde namen. Of het dan wel een roman is, werd wel eens betwijfeld, maar Connie Palmen vond het toch een roman omdat zij dat nou eenmaal heeft bepaald.
3. The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde
Wat is het 'ik' eigenlijk? In The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde schreef Robert Louis Stevenson over een gespleten persoonlijkheid. Zowel Stevenson als hoofdpersoon Dr Henry Jekyll geloven dat in ieder mens zowel goed als kwaad zit. Jekyll ontdekt een gif waarmee de goede en de slechte kant van de mens gescheiden kunnen worden en zo ontstaat Mr Hyde.
4. Het Bureau
J.J. Voskuil beschreef in detail de dagelijkse gang van zaken, maar dan op de werkvloer. Hij werkte jarenlang bij het Amsterdamse P.J. Meertens-Instituut en al die jaren komen terug in zijn romancyclus Het Bureau. Door de gedetailleerde en herkenbare beschrijvingen van het kantoorleven staat Het Bureau symbool voor het absurde bestaan.
5. Over de bergen
In Gerrit Komrij's Over de bergen plaatst een individu zich ver van een collectief. De jonge Portugese Pedro is moe van de stad en trekt naar het platteland. Hij is op zoek naar isolement. Maar wanneer lokale bewoners zich tegen hem keren, zoekt Pedro weer toenadering naar het collectief. Dit keer met andere bedoelingen...