Smokkel van jonge Vietnamezen van wie daarna nooit meer iets is vernomen én wietteelt. Er is waarschijnlijk flink aan verdiend, blijkt uit een bijzondere strafzaak. De verdachten zijn dinsdag veroordeeld.

Het is eind november 2016 als Hong, Bao, Huong en Thi in de Parijse voorstad Villiers-le-Bel in een auto met Nederlands kenteken stappen. Niet lang daarvoor zijn de jonge Vietnamezen, drie meisjes en een jongen van wie twee minderjarig, aangekomen op de luchthaven Charles de Gaulle met een vlucht uit Chili. Papieren hebben ze niet. Terug naar Chili willen ze niet. 

Uiteindelijk nemen ze een taxi naar Villiers-le-Bel. Daar stappen in de Nederlandse Volkswagen Golf die koers zet naar het noorden. Sindsdien zijn de vier jeugdige Vietnamezen spoorloos in Europa. 

Ruim drie jaar later krijgen twee mannen, de in Vietnam geboren L. en N., celstraf opgelegd door de rechtbank in Zwolle voor mensensmokkel. Zij waren de bestuurder en de bijrijder van de Golf. Wat ze in november 2016 niet doorhebben, is dat Hong, Bao, Huong en Thi onder observatie staan en dat hun auto wordt gevolgd. Reden: een stroom Vietnamese migranten op luchthaven Charles de Gaulle in de maanden ervoor. Het patroon is steeds hetzelfde: de Vietnamezen verblijven zonder paspoort of tickets in het transitdeel van het vliegveld en zeggen minderjarig te zijn. Zodra ze naar een opvangcentrum zijn gebracht, verdwijnen ze. 

De observatie duurt tot de Frans-Belgische grens. Volgens het Nederlandse Openbaar Ministerie blijkt uit telefoongegevens dat het nummer van bestuurder L. (56) dezelfde route heeft afgelegd als de auto. Met het nummer van L. zou ook tal van keren zijn gebeld met de organisator van de smokkel in Frankrijk, een vrouw met de naam M.

Nederland kampt al jaren met mysterieuze verdwijningen van minderjarige Vietnamezen. Tientallen kinderen verdwenen de afgelopen jaren uit de beschermde opvanglocaties die hen juist moeten beschermen. In december werd duidelijk dat één van de 39 Vietnamezen die in november dood werden aangetroffen in een koeltruck in Essex in Engeland, voor zijn overtocht in Nederland verbleef. De minderjarige jongen verdween ‘met onbekende bestemming’ uit de beschermde opvang.

Het is ook onbekend wat er met Hong, Bao, Huong en Thi is gebeurd nadat ze met L. en N. zijn meegegaan. De vier zouden nog één of twee nachten bij L. thuis hebben verbleven. Daarna lopen de lezingen uiteen. Volgens L. zijn de kinderen door iemand opgepikt bij een supermarkt. Maar medeverdachte N. vertelt dat L. ze naar Duitsland heeft gebracht. De kinderen zijn vrijwel zeker in de illegaliteit beland. Ze zijn niet meer gezien en wat er van ze is geworden is onbekend.

De naam van L. duikt ook op in verband met raadselachtige verdwijningen in Nederland, hoewel hij daar niet voor is vervolgd. De dag na de smokkel van de vier minderjarigen uit Frankrijk, belt hij bijvoorbeeld met een nummer dat waarschijnlijk in gebruik is bij minderjarige asielzoekers in een opvang in Vries (Drenthe). Uit telefoongegevens blijkt dat L. zelf ook in de buurt van de opvang was. Precies op dat moment vertrekt een minderjarig Vietnamees meisje uit de opvang. Ze komt niet meer terug. 

Een paar maanden eerder, in de nacht van 15 op 16 juni 2016, verdwijnt een minderjarige jongen uit de beschermde opvang in Rolde (Drenthe), terwijl L.’s telefoon opnieuw in de buurt is. Het telefoonnummer waar L. naartoe belt in de opvang duikt later op bij de woning van L. 

Wiet en verdiensten

De zaak van L. en N. draait niet alleen om mensensmokkel, maar ook om hennep. Volgens het Openbaar Ministerie zijn ze betrokken bij meerdere wietkwekerijen. Deze link met de wietbranche is nauwelijks opmerkelijk te noemen: er zijn al jaren signalen dat er een verband is tussen de illegale migratie uit Vietnam en hennepteelt. In het rapport Oosterse Teelt uit 2012 wordt al beschreven dat illegale Vietnamezen in wietkwekerijen werken, om hun schulden terug te betalen aan de mensensmokkelaars die hen naar Europa hebben gebracht. Soms tienduizenden euro’s. 

In meerdere gevallen zijn loempiakramen en nagelstudio’s gebruikt om de criminele inkomsten uit de wietkwekerijen wit te wassen. Ook L. had een of meerdere loempiakramen, maar het OM heeft ook in dit geval niet kunnen vaststellen dat hij daar daadwerkelijk geld mee verdiende of zelfs maar inkopen voor heeft gedaan. 

Dat de verdiensten fors zijn geweest lijkt wel duidelijk. Een wietplantage genereert al gauw tienduizenden euro’s en mensensmokkel duizenden tot tienduizenden euro’s per persoon. L. en zijn in Nederland woonachtige partner T. staan ook terecht voor het arrangeren van een schijnhuwelijk met een vrouw uit Vietnam. Hiermee was volgens een getuige zelfs 40 duizend euro te verdienen. L. zou op die manier een groot aantal mensen naar Nederland hebben gehaald. Dezelfde getuige vertelt dat ook T. mensen naar Nederland zou hebben gehaald, die zich vervolgens met hennepkwekerijen hebben beziggehouden. 

L. en N. hebben 24 maanden cel gekregen en T. negen maanden, waarvan zes voorwaardelijk.

Overal in Europa verdwijnen kinderen

Argos is een van de initiators van Lost in Europe, een internationaal collectief van onderzoeksjournalisten dat uitzoekt hoe het mogelijk is dat duizenden vluchtelingenkinderen na aankomst in Europa van de radar verdwijnen, en wat er met hen is gebeurd. 

Onderzoek van Lost in Europe eerder dit jaar toonde aan dat de route van Vietnam naar Nederland en Engeland wordt gecontroleerd door smokkelnetwerken die banden hebben met de Vietnamese, Chinese, Albanese en Oost-Europese maffia. 

Medewerkers van de beschermde opvang in Nederland vertelden Argos dat ‘op dezelfde dag kinderen worden opgehaald van verschillende locaties’. Ook geven ze aan dat ze worden geobserveerd, en dat er ’s nachts auto’s met knipperende lichten voor de locatie staan. ‘Dat kunnen we gewoon niet tegenhouden.’

In Engeland zijn ongedocumenteerde Vietnamezen ontdekt als dwangarbeiders op wietplantages en in nagelstudio’s. Vietnamese migranten staan daar al jaren in de top-3 van potentiële slachtoffers van mensenhandel. In de afgelopen 10 jaar werden meer dan drieduizend slachtoffers geregistreerd. 

In België verdwenen in 2,5 jaar 44 minderjarige Vietnamezen uit opvanglocaties, zo onthulde Lost in Europe-partner Knack. Daarnaast signaleerden zij een forse toename van Vietnamese nagelsalons, waar de inspectie met regelmaat op ongedocumenteerde medewerkers stuit die worden uitgebuit.  

In Duitsland verdwijnen nog veel meer Vietnamezen van de radar. De RBB, de publieke omroep in Berlijn, ontdekte dat alleen al in de Duitse hoofdstad 474 Vietnamese kinderen uit de opvang verdwenen. ‘We hebben het hier over mensenhandel en moderne slavernij’, aldus de Poolse Officier van Justitie Michal Smetowsk tegen de RBB. ‘Een aantal mensensmokkelaars staat inmiddels in Poznan in Polen voor de rechter.’ Ze zouden minstens driehonderd Vietnamezen, onder wie veel minderjarigen, naar Duitsland hebben gesmokkeld. Smetowski:  ‘Ze hebben de slachtoffers en hun families bewust misleid, door hun werk te beloven. Ze hebben ze zonder loon laten werken en honger laten lijden. Ze hebben ze geslagen en een meisje verkracht. Wij gaan er van uit dat ze deels naar massagesalons en bordelen zijn gebracht.’

Ook de Vietnamezen die dood werden aangetroffen werden in een vrachtwagen in Essex, werden gesmokkeld waren door een professioneel internationaal netwerk. De autoriteiten in Vietnam arresteerden 11 mensen in de provincies Ha Thin en Nghe An die betrokken zouden zijn bij de smokkelring. In het Verenigd Koninkrijk zijn vijf verdachten aangehouden.