Taakstraf voor voormalige decaan van Tilburgse universiteit

De Ruijter bekleedde sinds 2000 meerdere decanaten aan de Tilburg University. Ook zat hij als vooraanstaand deskundige in verschillende adviesorganen en was hij voorzitter van de commissie die de Nederlandse missie in het Afghaanse Uruzgan evalueerde. Van 2007 tot 2015 was hij decaan bij de mede door hem opgerichte faculteit Humanities aan de Tilburgse universiteit. In die hoedanigheid begeleidde De Ruijter promovendi. Een deel van die werkzaamheden besteedde hij uit.

In 2017 onthulde Argos echter dat De Ruijter jarenlang bedrijven van familieleden inschakelde voor die begeleidingsactiviteiten. Het gaat om ruim 1,2 miljoen euro. Honderdduizenden euro’s aan begeleidingsgeld gingen onder meer naar schoonheidssalon I'Solo Tisera in Gorinchem; een bedrijf van de echtgenoot van De Ruijters nicht. De Ruijter zei eerder tegen Argos dat de schoonheidssalon ‘goed was in hem ondersteunen en in het zoeken naar literatuur’. Ook een neef van De Ruijter factureerde duizenden euro’s. Een deel van het geld kwam uiteindelijk weer bij de oud-decaan terecht.

Ongeveer een maand na de Argos-uitzending werden De Ruijter en twee familieleden gearresteerd. Uiteindelijk stonden er vier verdachten voor de rechter: De Ruijter, zijn nicht en haar echtgenoot en de neef van De Ruijter. In juni dit jaar eiste het Openbaar Ministerie (OM) een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van twee jaar tegen de De Ruijter wegens valsheid in geschrifte en oplichting van de Tilburgse universiteit. Het OM beschuldigde de verdachten ervan dat er werkzaamheden in rekening waren gebracht die niet waren uitgevoerd. Ook zouden ze door het vermelden van een onjuiste naam op de facturen de universiteit hebben opgelicht.

De rechtbank oordeelt nu dat daarvoor onvoldoende bewijs is. Volgens de rechters is er wel sprake van gesjoemel met facturen, maar valt niet vast te stellen of de werkzaamheden waarvoor de universiteit betaalde niet of slechts gedeeltelijk werden verricht. Ook speelde de naam op de facturen geen rol in de beslissing van de universiteit om tot betaling over te gaan. Daarom kan 'in juridische zin' niet worden gesproken van oplichting, aldus de rechtbank.

Wel worden alle verdachten veroordeeld voor valsheid in geschrifte. Op één van facturen schreef de nicht van De Ruijter bijvoorbeeld dat zij in bezit was een MBA-titel. Ook stelde De Ruijter samen met zijn neef valse schuldbekentenissen op en liet de oud-decaan in de notariële akte van de verkoop van zijn huis expres een lagere koopsom opnemen dan in werkelijkheid was afgesproken.

De rechtbank heeft in haar vonnis onder meer rekening gehouden met de ‘grote (financiële) gevolgen’ die de strafzaak voor De Ruijter heeft gehad. Wel vindt de rechter het kwalijk dat hij strafbare feiten heeft gepleegd vanuit zijn ‘verantwoordelijkheid en (voorbeeld)functie als decaan’. De Ruijter heeft ook achteraf geen blijk gegeven zich bewust te zijn dat hij strafbare feiten heeft gepleegd en daarin ook het initiatief heeft genomen, aldus de rechter. ‘Hij heeft willen verhullen dat zijn nicht voor hem en de universiteit werkte, zodat zij voor hem kon blijven werken. Het doel heiligde daarbij kennelijk de middelen.’

Ook drie betrokken familieleden hoorden maandag hun vonnis aan. De nicht van De Ruijter krijgt een taakstraf van 72 uur. Dat is fors lager dan de onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 18 maanden waarvan 6 maanden voorwaardelijk, die het OM eiste. De neef van De Ruijter krijgt 54 uur taakstraf. De echtgenoot van De Ruijters nicht krijgt geen straf opgelegd. Volgens de rechtbank was de rol van de echtgenoot ‘erg beperkt’ en heeft de behandeling van de zaak ‘lang op zich laten wachten.’

De advocaat van De Ruijter, Peter Schouten, reageert via Twitter op het vonnis. Daar schrijft hij dat de Tilburg University vijftien jaar ‘profiteerde’ van ‘het harde werk’ van De Ruijter. ‘48 proefschriften realiseerde hij waarvoor de uni [universiteit, red.] miljoenen opstreek. Toen begon ze een heksenjacht tegen de gepensioneerde hoogleraar.’ Volgens Schouten hebben hij en zijn collega-advocaat in hun pleidooien aangevoerd ‘hoe fout’ de Tilburg University zat met haar aangifte tegen De Ruijter. ‘In ‘Onder Professoren’ van W.F. Hermans sprongen ze zachtzinniger met elkaar om!'

Het Openbaar Ministerie meldt desgevraagd het vonnis te bestuderen om te bezien of het in hoger beroep gaat. De Tilburg University zegt het goed te vinden dat er een vonnis is en het te gaan bestuderen.  

Voor zijn aanstelling in Tilburg werkte De Ruijter enkele jaren als hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. In de strafzaak kwam ook aan het licht dat die periode een aangetrouwd familielid van De Ruijter werd aangesteld als universitair hoofddocent aldaar. Ruim een jaar, van 1 oktober 2006 tot 31 december 2007, had de man een aanstelling aan de universiteit. Opmerkelijk is dat de man geen academische opleiding had en zelfs geen vwo- of havodiploma. Volgens het OM ontving de man een nettosalaris van ruim 58.000 euro zonder dat hij daarvoor werkzaamheden verrichte.

De Utrechtse universiteit diende een vordering in van meer dan tweehonderdduizend euro. Ook de Tilburg University eiste een schadevergoeding van ruim 1,2 miljoen euro. Beide vorderingen zijn door de rechters niet-ontvankelijk verklaard. Volgens de rechtbank is de oplichting van de Tilburg University niet bewezen en de feiten in de Utrechtse zaak zijn verjaard.