OVT is terug te luisteren op alle podcastplatforms. Klik hier voor de link naar jouw favoriete podcastapp.
OVT
OVT 5 januari 2025
OVT begint dit jaar met een special over een tot de verbeelding sprekende technologie die je misschien niet direct met historisch onderzoek in verband brengt: A.I. ofwel Kunstmatige Intelligentie. Met voorbeelden van onderzoek die zonder deze technologie onmogelijk zouden zijn én een interview met Napoleon dat al helemaal niet zou kunnen zonder A.I.
Verder in OVT: historische boeken met Annelien de Dijn, de column van Sana Valiulina en Het Spoor Terug: Strijd om de droompolder.
Kunstmatige Intelligentie in de wetenschap
Vijf miljoen handgeschreven brieven uit de VOC-tijd doorzoeken, via koppeling van data kijken waar Neanderthalers leefden en informatie over geuren verzamelen om ze opnieuw te kunnen maken. Het zijn onderzoeken die zonder A.I. onmogelijk zouden zijn. Drie wetenschappers die zich met deze onderzoeken bezig houden gaan in gesprek over de revolutie die kunstmatige intelligentie teweeg brengt, maar ook over de risico's en de veranderende rol van de historicus. Want dat romantische zoeken in vergeelde paperassen, gaat dat verdwijnen? De kans is groot.
Te gast zijn: Gerhard de Kok, maritiem historicus bij het Huygens Instituut; Caro Verbeek, kunsthistorica en geurwetenschapper, verbonden aan de Vrije Universiteit; en Fulco Scherjon, archeoloog aan de Universiteit Leiden.
En wil je zelf op zoek naar geuren in de geschiedenis, check dan de Odeuropa geurontdekker. Of wil je grasduinen in VOC-brieven in de Globalise transcritption viewer? Meer informatie over het onderzoek naar migratieroutes van Neanderthalers, vind je hier.
Interview met Napoleon
Kun je A.I. inzetten om een waarheidsgetrouw interview te doen met iemand die niet meer leeft? We proberen het uit en interviewen Napoleon.
Een experiment met hulp van Sander Veenhof, AI-programmamaker bij de VPRO. En met onze vaste boekenrecensent én Napoleon-kenner Bart Funnekotter.
Historische boeken met Annelien de Dijn
Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin.
Deze week is de beurt aan Annelien de Dijn. Zij bespreekt drie historische boeken:
-
Een vrije geest: Het uitzonderlijke leven van Betje Wolff - Marita Mathijsen
-
Ach Freule – Elena Beelaerts van Blokland
-
Nederlandse kolonisten in Amerika en de Liga der Irokezen - Willem F. Korthals Altes
Het Spoor Terug: Strijd om de droompolder
In de Wieringermeerpolder is in de jaren dertig een poging gedaan een modelsamenleving te creëren zonder zuilen en zo egalitair mogelijk. Misschien was deze egalitaire samenleving de reden dat het verzet er tijdens de bezetting erg actief was en dat er veel onderduikers zaten.
In de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog, op 17 april 1945, kwam een voorlopig einde aan deze samenleving toen de Duitsers een stuk dijk opbliezen en de polder vier meter onder water zetten. De bewoners spanden in allerijl het paard voor de wagen en vluchtten met hun belangrijkste spullen en het vee uit de polder. Er viel één dode: verzetsman en boer Adriaan de Graaf. Maar wat gebeurde er met de onderduikers na de overstroming? En wat bleef er na de oorlog over van de idealen van de polder?
In 'Strijd om de droompolder' komen ooggetuigen, allemaal in de tachtig, aan het woord: verschillende boeren die onderduikers hadden; een joodse vrouw die als peuter relatief vrij door de polder kon bewegen; en de dochter van de verzetsstrijder die als enige de inundatie niet overleefde.