Hans Klok in het kort

Hans Klok

Illusionist Hans Klok (Purmerend, 1969) sluit op 22 augustus het nieuwe seizoen van VPRO Zomergasten af. Janine Abbring interviewt Hans Klok over zijn ideale televisieavond.

De hele aflevering is niet meer terug te kijken vanwege rechtenbeperkingen. Hierboven zie je enkele fragmenten, gebundeld per thema. De losse gesprekken - zonder tv- en filmfragmenten - zie je onderaan deze pagina.

Niet Las Vegas, maar een circustent in het Utrechtse Griftpark vormt deze zomer het decor van het nieuwe programma van Hans Klok, Hans Klok & Friends. Noodgedwongen keerde Nederlands beroemdste illusionist terug uit het Amerikaanse walhalla van het entertainment, dat als gevolg van de lockdown veranderde in een spookstad. Een jongensdroom ging aan diggelen. Klok vond zichzelf, -niet voor het eerst-, opnieuw uit, gedreven door tomeloze ambitie en welhaast maniakale liefde voor en kennis van de wereld van het illusionisme, het variété en de showbizz. 

snel naar

'Met mijn avond wil ik een ode aan het variété brengen. Al vanaf dat ik een jochie was in Purmerend, fascineert die wereld van glitter, glamour, veren en hoge hakken me mateloos. Natuurlijk focus ik speciaal op mijn vak; het illusionisme, de magie. Een eerbetoon aan al die artiesten die ooit wereldberoemd waren, maar nu vergeten dreigen te worden. Er zijn zoveel prachtige beelden bewaard gebleven. Ieder tijdsgewricht vraagt om zijn eigen soort entertainment. Zo wordt het ook een reis door de tijd.'

 

- Hans Klok
© Daniel Ashes

glitter en glamour

Hans Klok groeit op in Purmerend, ‘de bakermat van het illusionisme’, aldus Klok. Ook andere goochelaars als John Hedi en Stefani komen er vandaan. Als hij als tienjarige een goocheldoos voor Sinterklaas krijgt, gaat er een wereld voor hem open. Dag in dag uit zit hij op zijn kamertje nieuwe trucs te bedenken. De magie van het theater, de glitter en glamour boeien hem mateloos, met Marlene Dietrich en Josephine Baker als grote inspiratiebron. Hans weet het zeker; hij wil beroemd worden. Zijn leven zal in het teken staan van de magie. Ooit zal hij schitteren op het podium in Las Vegas. 

Vegas

Op zijn twaalfde heeft hij zijn eerste show, in 1983 wordt hij zowel Nederlands als Europees kampioen goochelen. Zijn vader, elektrotechnicus, ontfermt zich over het management en de techniek, zijn moeder strijkt zijn podiumoutfits. Na jarenlang optreden in zaaltjes en pretparken, zorgt Joop van den Ende, zelf oud-goochelaar, voor Kloks doorbraak. Van den Ende gunt hem een rol in de André van Duin Revue. In 1996 toert Klok met zijn eigen Theatershow door Europa. 

Maar Klok overspeelt zijn hand: door te grote investeringen in illusies en tegenvallende opbrengsten blijft hij achter met een schuld van twee miljoen gulden. Na enkele tropenjaren besluit Joop van den Ende het bedrijf over te nemen en investeert 25 miljoen. Ook hij is van mening dat Klok thuishoort in Las Vegas. En zo geschiedt: Klok opent er in de zomer van 2007 een spektakelshow met Pamela Anderson als zijn assistente en op de première schitteren Sylvester Stallone en Amy Winehouse als zijn gasten. Maar weer blijken de kosten te hoog en de bezoekersaantallen te laag. Klok keert terug en toert met grote producties door Europa, China en Japan. Vegas blijft echter door zijn hoofd spoken. Iedere show sluit hij steevast af met 'See you in Vegas!'. 

terug naar Nederland

Bang om te eindigen in het ‘betere bruiloften-en partijencircuit’ tekent hij in 2019 een contract voor tien jaar met een entertainmentbedrijf dat veertien hotels aan The Strip bezit. Met vier zeecontainers vol acts, decor, de windmachines en zijn vaste dansgroep en technici, vestigt Klok zich voor de tweede keer in Vegas. Zijn foto is te zien op billboards tussen groten als Christina Aquilera, Tiësto, Cher en Andrea Bocelli. Een week na de première gaat het land op slot door corona. Een illusie armer besluit Klok terug te keren naar Nederland. Zijn acts en kostuums slaat hij op in een loods in IJmuiden. Maar niet om stil te gaan zitten. 

Vanaf 15 juli reist hij door Nederland in een reeks shows met acrobaten, showgirls, stuntmannen en comedians. Klok, die zichzelf beschouwt als ‘de rock-‘n-roll-figuur’ onder de goochelaars, afkomstig uit de variété wereld, staat voor het eerst van zijn leven in een circus. Een nieuwe uitdaging.

fragmenten

uitgekozen door Hans Klok

Dankzij extra geld maken wij het elk jaar waar. Geef je om Zomergasten? Word donateur! →

The Prestige

Christopher Nolan, Touchstone Pictures Warner Brothers 2006

The Prestige is een magisch verhaal over twee illusionisten die door hun onderlinge rivaliteit verwikkeld raken in een levenslange strijd om macht en status. Regisseur Christopher Nolan maakte de film tussen twee Batman-films door. The Prestige is een samenspel van flashbacks en scènes uit het heden, die het verhaal tot het onontkoombare einde leiden. Je kunt nooit vertrouwen op wat je ziet, er zit altijd weer een laag achter, net als bij een echte goocheltruc.

De titel van de film duidt op het laatste deel van de driedelige opbouw van een goocheltruc. Dit zijn drie basisprincipes die Hans Klok als geen ander kent en ten grondslag liggen aan zijn vak. Het eerste deel is 'de belofte' (the pledge): de goochelaar toont iets gewoons, bijvoorbeeld een object of een mens. Het tweede deel is 'de wending' (the turn): de goochelaar plaatst het gewone in een ongewone context, bijvoorbeeld het doen verdwijnen van een object of een mens. Het derde en laatste deel is vervolgens 'de prestige': de goochelaar herstelt de oorspronkelijke toestand, bijvoorbeeld door het terugbrengen van het verdwenen object of de verdwenen mens.

Terug naar boven ↑

Een mens wil op de vrijdagavond wel ‘s even zitten en een beetje lachen want er is al genoeg ellende op de wereld

Leen Timp, AVROTROS 1974

Abraham (Bram) Bongers (1926-1980) was wereldberoemd onder zijn artiestennaam Fred Kaps. Hij werd de ‘Johan Cruijff’ onder de goochelaars genoemd en won als enige ooit drie keer de World Championship of Magic. Fred Kaps verblufte onder meer Queen Elisabeth, Ed Sullivan én Mies Bouwman. Er werd zelfs een term naar hem vernoemd: ‘Kaps clean’. Het betekent dat je er niet alleen onberispelijk uitziet, maar een truc ook onberispelijk uitvoert.

Hans Klok kan enkel in superlatieven over Kaps spreken, hij vindt hem ‘geniaal’ en het optreden wat we in dit fragment zien noemt hij ‘spectaculair’. ‘Kaps bedacht geen enkele act zelf, maar deed het beter dan wie dan ook,’ aldus Klok.

Terug naar boven ↑

Ben Ali Libi – goochelaar (gestorven 1943, Sobibor)

Dirk Jan Roeleven, Zeppers Film & TV  NTR, Stadsarchief Breda 2015

Prof. Ben Ali Libi was de artiestennaam van Michel Velleman (1895-1943), een Joodse goochelaar uit Amsterdam. Hij was een van de 34.000 Nederlandse Joden die in concentratiekamp Sobibor werd vermoord.In de vorm van een zoektocht reconstrueert Dirk Jan Roeleven in deze documentaire Vellemans leven, zijn loopbaan, en de eerste jaren van de oorlog – toen hij optrad voor Joodse dwangarbeiders in Nederlandse werkkampen. 

De Tweede Wereldoorlog zette een streep door de traditie van de vooroorlogse Nederlandse goochelaars en illusionisten, zoals de legendarische Rotterdammer Crochet en Okito, een telg uit de beroemde Joodse illusionistendynastie Bamberg. Ook veel van de familieleden van Kloks collega’s uit het circus kwamen om. 

Het fragment toont archiefbeelden van Ben Ali Libi als hij optreedt voor kinderen op het dak van de V&D in Breda. Joost Prinsen draagt het gedicht "Ben Ali Libi, de goochelaar" van Willem Wilmink voor. 

Terug naar boven ↑

Grand Gala du Disque

Ben de Jong, NTR 1963

Het Grand Gala du Disque was één van de meest prestigieuze showprogramma’s uit de beginjaren van de Nederlandse televisie rondom de uitreiking van de Edisons waarin internationale sterren als Johnny Cash, de BeeGees en de Beach Boys optraden. Willem Duys was een van de initiators van dit programma en vroeg in 1963 Godfried Bomans de prijsuitreiking te verzorgen.

Marlene Dietrich (1901-1992), een groot idool van Klok, was het hoogtepunt van de avond en werd als laatste bekroond met een Edison. De tot Amerikaan genaturaliseerde, maar van oorsprong Duitse zangeres en actrice, had een grote hekel aan Nazi-Duitsland en sprak liever niet in het Duits. Toch sprak Bomans haar aan in het Duits, met de woorden: 'Ik vind het eigenlijk kinderachtig om u niet aan te spreken in uw moedertaal.'

In perfect Engels verklaarde Bomans dat hij niet behoorde tot de mensen die na de Tweede Wereldoorlog een afkeer hadden van de Duitse taal. Mensen die wel een hekel hadden gekregen aan het Duits – een prachtige taal, wat Dietrich bewezen had met haar vroege liedjes – hadden volgens hem ‘een kinderachtige houding’ en ‘een bekrompen blik’. Ook zien we Dietrich kort "La vie en rose" zingen, het nummer waarmee haar collega en vriendin Edith Piaff beroemd werd.

Terug naar boven ↑

Vergeet mij niet: Verhalen over de Zangeres zonder Naam

Michiel van Erp, NTR KRO-NCRV 2002

Maria (Mary) Servaes-Bey (1919 –1998) werd bekend onder de artiestennaam ‘Zangeres Zonder Naam’ en nam meer dan 550 nummers op. In deze documentaire van Michiel van Erp worden de lotgevallen van de Zangeres geschilderd aan de hand van enkele mensen die haar goed hebben gekend.

In het fragment zien we twee van haar grootste fans waaronder Jan van den Dam, geïnterviewd in het vroegere café van de Zangeres, waar ze iedere week optrad. Van den Dam vertelt hoe hij haar daar zag optreden:
'Zij straalde iets uit. Als zij de trap afkwam, was het net of de Lieve Vrouw van Lourdes verscheen.'

Jan van den Dam vertelt dat Mary er 'toen al voor zorgde dat je geaccepteerd werd als homofiel'. In 1977 verwierf ze de status ‘moeder aller homo’s’ met een zelfgeschreven tekst tegen de Amerikaanse anti-homorechtenactiviste Anita Bryant (Luister Anita). Van den Dam: 'Maar als je ging staan zoenen, accepteerde ze dat niet. Dan zei ze "jongens, de nacht is nog lang".'

De Zangeres Zonder Naam was een icoon in Kloks jeugd. Hij bewondert haar omdat ze geen act was, maar in tegenstelling tot de meeste andere artiesten, samenviel met haar imago.

Terug naar boven ↑

Siegfried & Roy: The Magic Box

Brett Leonard, L-Squared Entertainment 1999

The Magic Box is een geromantiseerde documentaire over het leven van Siegfried en Roy waarin archiefmateriaal wordt afgewisseld met nagespeelde, gedramatiseerde scènes. In het door de oorlog verwoeste Duitsland slagen zij erin hun dromen werkelijkheid te laten worden door middel van de ‘Magic Box’, een surrealistisch medium waarin het verleden en het heden samenvloeien als in een sprookje.

In het fragment zien we hoe voor de jonge Siegfried goochelen een manier is om in contact te komen met zijn getraumatiseerde vader. We zien ook hoe hij droomt van optreden, van applaus, van een groot publiek. Dat het hem gelukt is zien we daarna als hij samen met Roy een van hun wereldberoemde acts met een tijger uitvoert. 

Terug naar boven ↑

Las Vegas, An Unconventional History

Stephen Ives, WGBH Boston 2005

Deze documentairereeks toont de (onconventionele) geschiedenis van Las Vegas. De hoofdstad van de dollar, het kapitalisme en de Amerikaanse kitsch. Een fantasiewereld die ver afstaat van het echte leven. De documentaire laat zien hoe Sin City oorspronkelijk bedoeld was voor landbouw en hoe ze aan haar naam ‘Las Vegas’ (Spaans voor ‘de weides’) komt. Later toont het de opkomst van gokken, prostitutie en criminaliteit.

Las Vegas ontwikkelde zich na de Tweede Wereldoorlog in sneltreinvaart. Het fragment laat zien hoe Sin City ongegeneerd reclame maakte voor atoomproeven in de omgeving. De typische paddestoelwolk stond op affiches met de spreuk: 'Hier is altijd wat te beleven.'

Tijdens de Koude Oorlog startten de VS met kernproeven in de Mojavewoestijn, vlakbij Las Vegas. De stad benut de nucleaire proeven om nog meer toeristen te trekken: casino’s organiseren ‘bomb parties’ en bieden limousineritjes aan die gasten zo dichtbij mogelijk bij ‘Ground Zero’ brengen. De bekende mushroom cloud werd in de markt gezet als een ‘very powerful, scary, sexy concept’.

Terug naar boven ↑

De Willem Ruis Lotto Show

Rinus Spoor, BNNVARA 1982

Aan het begin van haar solocarrière, in 1982, is Tina Turner te gast bij de Willem Ruis Lotto Show. Ruis komt al kauwgom-kauwend op in een strak rock ‘n roll-pak en zingt een loflied voor Tina Turner op de wijs van "Hit The Road Jack": ‘Tina Turner, je hebt me horendol gemaakt, Tina Turner, hoe kom ik hier weer vanaaaaf...’  Dan maakt Tina haar entree en zingen ze samen een duet. Ruis: ‘O Tina, o Tina, o doe me een lol, mijn tong hangt op mijn schoenen en ik houd het niet vol.’

Zowel Willem Ruis als Tina Turner zijn legendes, aldus Hans Klok. Bovendien leerde Turner niet alleen Mick Jagger dansen, maar putte Klok ook veel inspiratie uit de moves van Tina Turner.

Terug naar boven ↑

Twien

KRO-NCRV, 1969

We zien een interview met Olga de Haas, de ster van Het Nationale Ballet in de jaren zestig, doorsneden met beelden tijdens haar repetities. De prima ballerina werd slechts 33 jaar. Als negentienjarige promoveert ze in 1964 tot eerste soliste. In de tweede helft van de jaren '60 groeit Olga uit tot dé absolute ster van Het Nationaal Ballet. Ze danst alle grote rollen in het klassieke ballet, met onder andere Rudolf Noerejev. 

Hans laat het fragment zien om te praten over de opofferingen die Olga de Haas deed om op het hoogste niveau te presteren. Hans Klok zat als klein jongetje ook op ballet.   

Terug naar boven ↑

1 op zondag

NTR 1975

We zien Bas en Aad van Toor met hun acrobatenact The Crocksons in een uitzending van 1 op zondag in 1975. Hierin laten ze aan presentator Tineke de Nooy hun wereldberoemde stoelen nummer zien.

Het duo trad van 1967 tot 1975 op in internationale theaters en nachtclubs over de hele wereld, samen met wereldberoemde artiesten, waaronder Josephine Baker. In de jaren zeventig keerden de broertjes Van Toor terug naar Nederland en maakten ze  jarenlang televisieprogramma’s  als het iconische duo Bassie en Adriaan.

Het fragment laat volgens Hans Klok zien hoe belangrijk het is dat je je als artiest kunt aanpassen als je fysieke vermogen niet meer samenvalt met je ambitie. 

Terug naar boven ↑

Chasing a Rainbow: The Life of Josephine Baker

Christopher Ralling, Channel Four Films 1986

Josephine Baker (1906-1975) was een Amerikaans-Franse zangeres, actrice, danseres en burgerrechtenactivist. Baker groeide in armoede op in Saint Louis, maar verhuisde al gauw naar New York, waar ze danste op Broadway. Later emigreerde ze als een van de eerste Amerikanen van kleur naar Parijs, waar ze succes had met haar ‘erotische dansen’. 

Baker werd de meest succesvolle Amerikaanse entertainer in Frankrijk, op handen gedragen door onder meer Hemingway en Jean Cocteau. Ze werd geportretteerd door Picasso. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte ze haar positie om inlichtingen te verkrijgen voor het Franse verzet.

Baker adopteerde in haar leven elf kinderen van verschillende nationaliteiten en religieuze achtergrond, de zogenaamde 'Rainbow Tribe'. Ze woonde met hen in een kasteeltje in de Dordogne. Het fragment toont hoe moeilijk Baker het heeft om financieel het hoofd boven water te houden en haar grote gezin te onderhouden.

Klok adoreert Josephine Baker: 'Josephine is mijn grootste inspiratiebron. Ze heeft geen makkelijk leven geleid, maar ze bleef altijd in zichzelf geloven. Door dat geloof is ze zo ver gekomen. Ze raakte nooit verbitterd.'

Terug naar boven ↑

Stan & Ollie

Christopher Nolan, Touchstone Pictures Warner Brothers 2006

Kloks keuzefilm is de in 2019 uitgekomen Stan & Ollie, over het beroemde duo Stan Laurel en Oliver Hardy (‘De dikke en de dunne’) die in het verhaal enigszins in de vergetelheid zijn geraakt. De komieken maken al een poos geen films meer, hebben wat zakelijke conflicten achter de rug en kwakkelen met hun gezondheid. Ze besluiten nog één tournee langs Britse en Ierse theaters te ondernemen. 

We zien Stan en Ollie  in ‘53, als ze zichzelf weer in de spotlight proberen te zetten, met de bedoeling een Amerikaanse filmproducent ervan te overtuigen nog één keer een film met hen te maken.

Terug naar boven ↑

TopPop

Rien van Wijk, AVROTROS 1970

Bonnie St. Claires zingt "I Won’t Stand Between Them", geschreven door Peter Koelewijn. De videoclip werd geregisseerd door TopPop-regisseur Rien van Wijk en werd in de eerste TopPop van 22 september 1970 uitgezonden. Een 16mm film, opgenomen in de Soesterduinen.

Hans Klok vindt dit een van Bonnie St. Claires meest ontroerende liedjes.

Terug naar boven ↑