Inez Weski in het kort

Inez Weski

Strafrechtadvocaat Inez Weski (1955) is op 26 juli de tweede gast in VPRO Zomergasten.

De hele aflevering is niet meer terug te kijken vanwege rechtenbeperkingen. Hierboven zie je een samenvatting in 20 minuten, de losse gesprekken zijn hieronder wel nog beschikbaar.

Inez Weski is al meer dan veertig jaar advocaat en behoort als een van de meest ervaren strafpleiters tot de elite van het Nederlandse strafrecht. Op dit moment is ze raadsvrouw van Ridouan T., hoofdverdachte in het liquidatieproces Marengo. Weski is ook advocaat van de Surinaamse president en veroordeeld drugshandelaar Desi Bouterse en de van oorlogsmisdrijven en wapengroothandel beschuldigde Guus Kouwenhoven, wiens zaak nu bij het Europese Hof loopt. Samen met haar zus en zoon houdt ze kantoor in Rotterdam.

'Ik hoop de kijker mee te kunnen nemen op een trektocht, soms sluiproute, als woudloper door de oneindige met kreupelhout bezaaide oerbossen van de oorsprong van het recht, van de rede, van de hoop, dwars door de moerassen en mijnenvelden van de bevochten belangen, de wraak, de onlusten en haat. Het recht, niet van de sterkste, niet van de meest kleinzielige of boekverbrander, maar van de empathische rede, een in de geschiedenis van de mensensoort steeds bevochten prooi. Een tocht, begeleid door nostalgie, relativiteit en de troost van kunst, muziek en de schoonheid en kracht van de natuur. Wellicht toon ik zelfs de hoop van het recht op de vrije gedachte.'

- Inez Weski

Grote, vooral internationale strafzaken zijn Weski’s specialiteit. Hoe complexer, hoe beter. Geen dossier is haar te groot of te gruwelijk. Het juridische uitganspunt ‘onschuldig tot anders bewezen’, is haar drijfveer. Net als haar, naar eigen zeggen, ‘verzengende scoringsdrift’.

taal

Kunst en literatuur hadden een grote en vormende rol in haar leven. Aan de Russische Bibliotheek, die ze als kind las, hield ze haar kenmerkende voorliefde voor de kunst van de taal over. Die taal zet ze soms in als wapen in de lange, kleurige zinnen van haar pleidooien. Scherp debatteren werd er met de paplepel ingegoten: 'Elk goed argument werd door mijn moeder beloond met een dubbeltje.' Wat haar kindertijd daarnaast meebracht, is een groot wantrouwen: ‘De mens is, vooral als groep, geen mooi wezen. Dat heeft de geschiedenis steeds weer ingeprent.’

privacy

Markant en vooral enigmatisch, is Weski geen voorstander van het prijsgeven van haar privéleven. Ook beroepshalve is ze groot voorvechter van privacy en geheimhouding – zaken waarmee ook de Nederlandse overheid volgens haar veel te achteloos omspringt. Ze spreekt zich dan ook geregeld publiekelijk uit over haar grote zorgen over de Nederlandse rechtsstaat, in het bijzonder over onze omgang met mensenrechtenverdragen, een te wraakzuchtige en te agressieve overheid en te gedogende rechters.

Fantastic Mr. Fox

Wes Anderson, 20th Century Fox, Disney Studios, 2009

Fantastic Mr. Fox is de eerste door Wes Anderson geregisseerde animatiefilm, gebaseerd op het gelijknamige kinderboek. Het verhaal draait om meneer Vos, die vroeger kippen stal van boerderijen. Als zijn vrouw zwanger raakt belooft hij plechtig om nooit meer te stelen. In de door Inez Weski uitgekozen scène zien we hoe ze jaren later vredig samenwonen met hun tienerzoon. Meneer Vos gaat op zoek naar een nieuw huis, met uitzicht op drie gigantische boerderijen. Samen met zijn vriend Opossum besluit Vos om nog één grote overval te plegen. Inez Weski opent de avond met deze scène om een van de grote thema’s van deze avond aan te snijden: hebzucht brengt je in de problemen.

Dawson City: Frozen Time

Bill Morrison, Hypnotic Pictures, Picture Palace Pictures, 2016

Eind negentiende eeuw werd in de Canadese regio Klondike goud gevonden. Het was het startschot voor de goudkoorts waarmee ruim honderdduizend mensen besmet raakten. Met honderden kilo’s proviand was het een gevaarlijke tocht door de besneeuwde bergen. Native Americans werden onderweg verjaagd en paarden moesten zich dood werken. Uiteindelijk zou maar een deel de tocht overleven en een nog kleiner deel daadwerkelijk goud vinden. Op basis van gevonden beeldmateriaal en (speel)filmbeelden werd de documentaire Dawson City: Frozen Time gemaakt. In de scène die Inez Weski uitkoos zien we zwartwit beelden waarin de lange karavaan goudzoekers te zien is, al ploeterend door sneeuw en lawines. De documentaire illustreert voor Weski dat hebzucht kan leiden tot gewetenloosheid.

Il Corpo del Duce

Fabrizio Laurenti, Istituto Luce Cinecittà, 2011

De Italiaanse dictator Benito Mussolini stond bekend om zijn sterke lichaamstaal. Juichende mensenmassa’s keken bewonderend naar hem op. De documentaire Il Corpo del Duce richt zich op wat er na zijn dood gebeurde. Zijn lichaam werd opgehangen aan een tankstation op het Piazzale Loreto in Milaan. De situatie liep volledig uit de hand. Het volk dat hem voorheen zo bewonderde, begon Mussolini’s lichaam zwaar toe te takelen. Die omslag laat voor Weski zien hoe makkelijk de massa te manipuleren is; een gevaar kan voor de rechtsstaat.

This is England

Shane Meadows, Warp Films, 2006

De speelfilm This is England draait om de skinheadcultuur in een fictief, typisch Brits kustplaatsje begin jaren 80. De twaalfjarige Shaun komt een groep skinheads tegen. Leider Combo predikt het etnisch nationalisme. Shaun, die net zijn vader heeft verloren, besluit zich aan te sluiten bij de groep onder emotionele druk van Combo. In deze scène zien we hoe Combo een monoloog houdt over Thatchers immigratiebeleid en Shaun een ultimatum stelt: bij de groep te blijven of weggaan. Voor Inez Weski gaat deze scène over groepsdynamiek en je opsluiten in je eigen bubbel, met xenofobie tot gevolg.

Afro-American Work Songs in a Texas Prison

Toshi Seeger, Daniel Seeger, Pete Seeger, Bruce Jackson Folkstreams, 1966

In deze documentaire van Toshi Seeger en haar man folkzanger Pete Seeger wordt in beeld gebracht hoe gevangenen in een Texaanse gevangenis aan het werk worden gezet. De witte bewaarders kijken vanaf hun paarden toe als de zwarte gedetineerden hun bijlen pakken en ritmisch bomen omhakken, terwijl ze oude slavenliederen zingen. In de voice-over wordt gesproken over een moderne gevangenis. De beelden doen denken aan omstandigheden ten tijde van de slavernij. Dit fragment laat voor Inez Weski zien hoe straflustig we zijn als samenleving; volgens haar kan je een samenleving beoordelen aan de hand van haar omgang met gevangenen.

2001: A Space Odyssey

Stanley Kubrick, Warner Brothers, 1968

In de klassieke sciencefictionfilm 2001: A Space Odyssey worden grote thema’s als de menselijke evolutie, kunstmatige intelligentie en buitenaards leven behandeld. De film bestaat uit vier delen en in dit fragment zien we een scène aan boord van een ruimteschip met bemanningslid Dave en supercomputer HAL 9000. Dave bevindt zich buiten het ruimteschip voor een reddingspoging, nadat HAL zijn collega opzettelijk heeft laten verongelukken. HAL laat hem niet binnen omdat hij weet dat Dave hem zal uitschakelen. Inez Weski laat dit fragment zien omdat het illustreert hoe burgers worden gecontroleerd door de overheid door middel van computers. Net zoals HAL zich tegen de bemanning keert, keert technologie van de overheid zich tegen de mensheid: het illustreert hoe de overheid ons probeert te controleren en daarin doorslaat.

Prosecuting Evil

Barry Avrich, CBC, 2018

Benjamin Ferencz was de hoofdaanklager bij de Neurenberg-processen en in het bijzonder bij de berechting van de hoofdverdachten van de zogenaamde Einsatzgruppen. Deze groepen hadden meer dan anderhalf miljoen doden op hun geweten. In de documentaire Prosecuting Evil volgen we de inmiddels honderdjarige Ferencz die terugblikt op zijn tijd als 27-jarige jurist. We zien archiefbeelden van de Einsatzgruppen en een deel van Ferencz’ openingspleidooi. Inez Weski is diep van hem onder de indruk en ziet in hem een voorbeeld als ‘laatste der rechtvaardigen’.

The Secret Lives of 4 and 5 Year Olds

Osca Humphreys, Banijay Group, 2018

In de Britse Channel 4 serie The Secret Lives of 4 & 5 Year Olds worden kinderen gevolgd door ontwikkelingspsychologen. Die leveren commentaar op hoe de kinderen leren en spelen. In dit fragment worden zes kinderen in twee groepen verdeeld voor een kennisquiz. Groep A krijgt makkelijke vragen en groep B ontzettend moeilijke. We zien hoe twee kinderen van het winnende groepje trots zijn, terwijl de derde het niet eerlijk vindt en zelfs wil overstappen naar het verliezende team. Voor Weski is dit fragment exemplarisch voor hoe we als mensen met elkaar omgaan. We erkennen niet genoeg dat kinderen intelligent zijn en we zouden een voorbeeld aan ze moeten nemen. Bovendien zouden we ze meer moeten stimuleren in creatieve vakken. Inez Weski heeft zelf drie kleinkinderen.

L’art et les hommes: à la recherche de Zadkine

Jean-Marie Drot, RTF ORTF INAMedia, 1959

In een fragment uit de serie L’art et les hommes zien we beeldend kunstenaar Ossip Zadkine in zijn atelier aan huis op de Parijse Rue d’Assas. Hij vertelt kort over herinneringen aan zijn oude vriendengroep (onder andere Fernand Léger en Marc Chagall) en gaat vervolgens aan de slag met een houten beeld. Hij zegt tegen de camera: ‘Als je een beeldhouwwerk gaat bekijken, blijf dan lang bij de beelden. Dan zal er iets gebeuren, dan komen ze tot leven.’ Weski kan zich goed vinden in die woorden en bewondert zijn werk. Als kind werd ze al vaak geconfronteerd met zijn beeld ‘De verwoeste stad’ dat in Rotterdam staat. Inez Weski vertelde dat ze familie is van Zadkine.

Chateau du Bouilh

Leggett Immobilier, 2019

In dit makelaarsfilmpje krijgen we een kleine rondleiding in het Chateau du Bouilh, een voormalig paleis dat in 1786 werd gebouwd voor Lodewijk XVI. Het kasteel in de buurt van Bordeaux kwam op de markt voor 7 miljoen euro. Volgens de makelaar is het interieur sinds de Franse Revolutie nauwelijks aangeraakt. Inez Weski heeft een zwak voor ruïnes en oude gebouwen en samen met haar dochter kijkt ze graag naar programma’s waar dit soort eeuwenoude gebouwen bezocht worden. ‘Eigenlijk zou ik beter in het Victoriaanse tijdperk passen,’ zei ze in een interview in 2007.

Midnight Cowboy

John Schlesinger, MGM, 1969

De film Midnight Cowboy speelt zich af in Manhattan, 1969. De jonge Texaanse Joe Buck (Jon Voight) is daar prostitué, verkleed als rodeorijder. Hij ontmoet de kleine crimineel Ratso (Dustin Hoffman) die hem eerst bedriegt, maar later komen kruisen hun paden weer en raken ze bevriend. Ratso wordt Bucks manager, tot Ratso ernstig ziek wordt. In dit fragment dat Inez Weski laat zien ligt Ratso met koorts op bed als Buck thuiskomt met medicijnen. Maar Ratso wil maar één ding: zijn vriend moet hem terugbrengen naar Florida. Voor Weski gaat de film over de kwetsbaarheid van hoop, te midden van de harde maatschappij waarin je leeft. Midnight Cowboy is de keuzefilm van Inez Weski.

Guardians of the Galaxy Vol. 2

James Gunn, Marvel Studios, Disney Studios, 2017

In de sciencefictionfilm Guardians of the Galaxy Vol. 2 moet een groep wezens het universum redden. Onderdeel daarvan is Quill (Chris Pratt), opgegroeid zonder vader en verloor zijn moeder op jonge leeftijd. Halverwege de missie landt er een ruimteschip met iemand aan boord die beweert zijn vader te zijn. In dit fragment zien we Quill met een van de groepsleden overleggen of ze de man kunnen vertrouwen, en ze besluiten met hem mee te gaan naar zijn planeet onder begeleiding van het nummer ‘The Chain’ van Fleetwood Mac. Inez Weski sluit haar avond af met dit fragment omdat ze houdt van Fleetwood Mac en de films van Marvel, maar ze staat ook achter de boodschap van de film: liefde overwint alles.