VPRO Zomergasten met schrijver, columnist en microbioloog Rosanne Hertzberger.

De eerste Zomergast die Janine Abbring ontvangt is schrijver, columnist en microbioloog Rosanne Hertzberger. Een avond over geloof, ratio en dwarse denkers. Lees hieronder meer over de fragmenten en bekijk de losse gesprekken.

Dances with Wolves

Kevin Costner, Goalpost Film, 1990

Dances with Wolves (1990) is het regiedebuut van de Amerikaanse acteur en regisseur Kevin Costner. In de film volgen we luitenant Dunbar, gespeeld door Costner zelf, die een afgelegen post in de Black Hills (Dakota) krijgt toegewezen. Hij raakt bevriend met een wolf, Two-Socks, en later met de oorspronkelijke bewoners van het gebied: de Lakota-indianenstam. Er bloeit een liefde op tussen Dunbar en Stands With a Fist, een blanke vrouw die als jong meisje werd opgenomen door de stam. Uiteindelijk moet Dunbar kiezen tussen het aanstormende leger en de liefde. In het fragment zien we Costner samen met de indianen op bizonjacht gaan.

The Search For Life

Tim Usborne, Open University/BBC, 2010

The Search For Life: The Drake Equation is een documentaire van de BBC uit 2010. We zien een fragment waarin de Amerikaanse microbioloog dr. Felisa Wolfe-Simon, een vakgenoot van Rosanne Hertzberger, claimt een nieuwe levensvorm op het spoor te zijn. Bacteriën die in een monster voorkwamen uit het Mono Lake in Californië, hadden niet de gebruikelijke zes elementen koolstof, waterstof, stikstof, zuurstof, zwavel en fosfor als bouwstenen van hun DNA. In plaats van fosfor leek deze bacterie het element arsenicum te bevatten. Een unieke vondst, uitzonderingen in het DNA van levensvormen op aarde waren nog nooit vastgesteld. Niet veel later werd haar claim weerlegd. De bacteriën bestonden toch uit de zes gebruikelijke elementen en arsenicum maakte er geen deel van uit. Dr. Wolfe-Simon had een fout gemaakt. Rosanne Hertzberger vraagt zich af of er in de wetenschapsbeoefening ruimte moet zijn om dit soort fouten te maken.

Kunstmestcommercial

Amazone ZG TS Fertiliser Spreader, Falcon Agricultural Equipment, 2015

Als derde fragment laat Rosanne Hertzberger een een commercial uit 2015 zien voor een kunstmeststrooier. Door de uitvinding van kunstmest in 1913 nam onze voedselproductie met enorme proporties toe en werd honger de wereld uit geholpen. Kunstmest is volgens Hertzberger zo slecht nog niet.

The Green Happiness & PaleoTV

The Green Happiness, 2017 en Paleo-TV, 2013

Onder de naam The Green Happiness bloggen Tessa Moorman en Merel von Carlsburg over veganistische voeding. We zien een fragment uit een van hun online Q&A-sessies, waarin ze vragen van volgers beantwoorden. Hierna zien we een kort fragment uit PaleoTV met oprichter Mitchell van Duuren. Van Duuren vertelt over het paleodieet, een ‘oer-dieet’ dat onder andere bestaat uit het eten van veel vlees. Aan de hand van deze fragmenten voert Hertzberger het gesprek over voeding en voedseltrends.

The Story of Louis Pasteur

William Dieterle, Warner Bros, 1936

De speelfilm The Story of Louis Pasteur (1936) vertelt over het leven en werk van de beroemde Franse bioloog, microbioloog en scheikundige Louis Pasteur (1822-1895). Pasteur werd vooral bekend door zijn ontdekking van het vaccin tegen hondsdolheid en de pasteurisatietechniek, het proces waarbij voedingsproducten kort verhit worden zonder het product te beschadigen en waardoor schadelijke bacteriën gedood worden. We zien een scène uit de film waarin het ‘schapenexperiment’ wordt verbeeld: nadat de Franse president Adolphe Thiers (1797-1877) ter ore komt dat er vee is dat immuun is voor miltvuur (antrax), beveelt hij een onderzoek te openen. Twee doktoren ontdekken dat Louis Pasteur een vaccin gebruikt en Pasteur wordt uitgedaagd een experiment aan te gaan waarin schapen worden geïnjecteerd met het bloed van besmette dode schapen. De niet-gevaccineerde schapen sterven, de gevaccineerde schapen blijven leven. Het fragment is een aanleiding voor een gesprek over vaccineren.

Lynn Margulis

John Feldman, 2017

De Amerikaanse bioloog Lynn Margulis (1938-2011) is een van de grote voorbeelden van Rosanne Hertzberger. We zien een fragment uit de documentaire Symbiotic Earth: How Lynn Margulis rocked the boat and started a scientific revolution van John Feldman uit 2017, waarin een jonge Lynn Margulis over haar werk vertelt.

Volvo Ocean Race

Volvo, 2014

We zien een fragment uit de tweede etappe van de zeilwedstrijd Volvo Ocean Race in 2014, waarin de Deense boot Team Vestas vastloopt op een rif bij Mauritius in de Indische Oceaan. Oorzaak: de navigator had niet genoeg op de digitale kaart ingezoomd. Zelfs met innovatieve techniek aan boord kan het misgaan.

Mitzvah Tantz

S. Bleitner, 2014

Belz is een van de grootste chassidische geloofsgemeenschappen binnen het jodendom. We zien beelden van de Mitzvah Tantz, de trouwdans, tijdens het huwelijk van de achttienjarige Shalom Rokeach, de kleinzoon van de rebbe Yissachar Dov Rokeach, met de negentienjarige bruid Hannah Batya Penet. De bruiloft vindt plaats in Jeruzalem in mei 2013.

Ellis Hertzberger

USC Shoah Foundation Institute, 1995

We zien een fragment uit het interview dat de Spielberg Foundation in 1995 met Ellis Hertzberger (1914-2008) hield. Ellis Hertzberger is de opa van Rosanne Hertzberger. In het fragment vertelt hij hoe hij tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog vanuit elders in nazi-Duitsland wordt teruggehaald naar Auschwitz. Hij beschrijft zijn tocht naar Auschwitz en het moment wanneer hij erachter komt dat zijn eerste vrouw Duifje de Raaij (26) in het kamp vergast is.

Bill O’Reilly Meltdown

De Amerikaanse William James (Bill) O'Reilly jr. was presentator van The O'Reilly Factor, een programma dat uitgezonden werd door Fox News. In 2017 moest hij het veld ruimen, nadat bekend werd dat Fox News in totaal dertien miljoen dollar had betaald om in meerdere zaken te schikken waarin de presentator beschuldigd werd van seksuele intimidatie. Adverteerders trokken zich terug en Fox News was genoodzaakt O’Reilly te ontslaan. We zien een in 2008 op internet opgedoken opname van Bill O’Reilly, waarin hij tijdens het opnemen van een presentatie zijn geduld behoorlijk verliest. Voor Hertzberger was het nieuws over O'Reilly de aanleiding voor haar column over seksisme op GeenStijl en Dumpert.nl.

Grizzly Man

Werner Herzog, Lions Gate Films, 2005

Timothy Treadwell (1957-2003) was een activist met een bijzondere passie voor beren. Jarenlang bestudeerde én leefde hij met ze in het natuurpark Katmai in Alaska. Hij was ervan overtuigd dat ze hem geen kwaad zouden doen. Een fatale misvatting: in 2003 werden hij en zijn vriendin aangevallen, ernstig verwond en uiteindelijk opgegeten door een grizzlybeer. Van de honderden uren videomateriaal die Treadwell tijdens zijn leven maakte, regisseerde Werner Herzog uiteindelijk de alom bejubelde documentaire Grizzly Man (2005). Grizzly Man is de keuzefilm van Rosanne Hertzberger.

Van Kooten en de Bie: De euthanasie bedrijven

Simplisties Verbond, VPRO, 1986

We zien een fragment uit het satirische programma Keek op de Week uit 1986, waarin de heer Kotsemmer aangifte doet van euthanasie die hij met zijn buren 'bedreven' heeft.

Whitney Houston

Super Bowl XXV, NFL Films, Whitney Houston Legacy, 1991

Whitney Houston zingt voorafgaand aan de Super Bowl van 1991 het Amerikaanse volkslied. Voor Rosanne Hertzberger staat dit fragment symbool voor alles wat Amerika lelijk en mooi maakt.