VPRO Zomergasten met psychiater Glenn Helberg.
De derde Zomergast dit seizoen is psychiater Glenn Helberg. Een avond over de emancipatie van de niet gehoorde mens. Lees hieronder meer over de fragmenten en bekijk de losse gesprekken.
Roberto Berliner, Netflix 2015
Nise: The Heart of Madness is een speelfilm over het leven en werk van de gerenommeerde Braziliaanse psychiater Nise da Silveira (1905-1999). Da Silveira verzette zich in de jaren 40 tegen de agressieve medisch-psychiatrische behandelingen als elektroshock en lobotomie, in die tijd gebruikelijk voor het behandelen van schizofrenie en zware psychoses. Zij zag patiënten als mens en stimuleerde hen zich uit te drukken via kunst. We zien een scene waarin Da Silveira voor het eerst kennismaakt met haar patiënten.
Kate Davis en David Heilbroner, PBS 2010
New York, 28 juni 1968. De politie valt voor de zoveelste keer de bekende homobar The Stonewall Inn binnen en ontruimt het pand. Homoseksualiteit was in deze periode in veel Amerikaanse staten verboden. De inval is de druppel voor veel bezoekers van de club en de dagen erop volgen rellen die gezien worden als de belangrijkste in de totstandkoming van de Amerikaanse homobeweging. De opstand leidde precies een jaar later zelfs tot de eerste Gay Pride Parade in New York, op 28 juni 1970. We zien een fragment uit de documentaire Stonewall Uprising (2010) van de regisseurs Kate Davis en David Heilbroner, waarin deze gebeurtenissen aan de hand van ooggetuigen nauwgezet gereconstrueerd worden.
Stonewall Uprising wordt woensdag 9 augustus om 19.00 uur uitgezonden op NPO Cultura.
Jack Gold, Fremantle Media 1968
De Britse speelfilm The Naked Civil Servant is een verfilming van de autobiografie van Quentin Crisp (1908-1999). In de film zien we hoe Crisp (gespeeld door John Hurt) zich als jonge jongen graag in jurken kleedt en opmaakt. Hij verhuist naar Londen, studeert aan de kunstacademie, wordt grafisch ontwerper, rent-boy (straatprostituee) en later naaktmodel. Crisp komt openlijk uit voor zijn geaardheid en kleedt zich flamboyant, wat hem in die tijd veel problemen oplevert. We zien een scène in de rechtszaal, waarin Crisp zich verdedigt tegen aantijgingen van soliciting, oftewel zichzelf prostitueren op straat.
DiFilm 1968
We zien beelden van de Miss Universe verkiezing in 1968 in Miami Beach, Florida, waarin Miss Brazil (Martha Vasconcellos) en Miss Curaçao (Annemarie Braafheid) worden geïnterviewd. Hierna volgt de uitreiking van de kroon: Miss Brazil wint en Miss Curaçao wordt tweede. Annemarie Braafheid was de eerste zwarte vrouw ter wereld die zo hoog eindigde.
Op 30 mei 1969 braken er opstanden uit op Curaçao die voortkwamen uit de staking van werknemers van Wescar, een grote onderaannemer van de Shell-raffinaderij op het eiland. De vakbond eiste meer loon en riep op tot staken. Wescar dreigde met ontslag op staande voet voor de stakers. Het conflict escaleerde en tijdens de opstanden op 30 mei vielen er twee doden en tientallen gewonden. We zien een stuk uit het polygoonjournaal uit 1969, waarin verslag wordt gedaan van deze opstand.
Sander Snoep en Sarah Vos, ZEPPERS/NTR 2011
In de documentaire Curaçao tonen regisseurs Sander Snoep en Sarah Vos de kloof tussen de Nederlandse en Antilliaanse bevolking op het eiland. De filmmakers laten zien dat Nederlandse bewoners vaak niet weten welk aandeel hun land heeft gehad in de geschiedenis van de voormalige kolonie en wat de gevolgen hiervan zijn voor de huidige samenleving. Bekijk de hele documentaire hieronder.
IKON 1981
De Amerikaanse schrijver en criticus James Baldwin (1924-1987) zette zich in voor de Amerikaanse burgerrechten- en homobeweging. Hij brak door met zijn boek Go Tell it on the Mountain in 1953, een semi-autobiografische roman over de coming of age van een jongen in de arme New Yorkse wijk Harlem in de jaren 30, maar hij werd vooral bekend met zijn essays over racisme en ongelijkheid binnen de Amerikaanse cultuur. Glenn Helberg laat een stuk uit een spannend interview zien met James Baldwin uit het programma Kenmerk (IKON 1981). Baldwin confronteert de interviewer ermee dat Amerika voor een deel voortkomt uit Nederland. ‘Je hebt een Haarlem in Nederland en een Harlem in New York’. Kortom: we kunnen de Amerikaanse geschiedenis niet los van de Nederlandse zien. Racisme is geen ‘ver weg’ probleem, maar komt voort uit ons eigen verleden. Baldwin vindt dat we moeten leren van de fouten die Amerika heeft gemaakt, maar constateert met teleurstelling dat we in Nederland opnieuw dezelfde fouten maken. Een opvatting die Helberg inspireert en als lijstduwer van de politieke partij Artikel1 onder de aandacht wil brengen.
BBC 1968
De beroemde Amerikaans jazztrompettist en zanger Louis Armstrong (1901-1971) zingt het nummer What a wonderful world in het BBC-programma Show of the Week in 1968.
Ariana Garfinkel 2009
Boys of Summer is een documentaire van Keith Aumont. In de film volgen we het honkbalteam Little League Baseball All-Stars op Curaçao. Coach Vernon Isabella traint zijn jongeren voor de opkomende Little League World Series in 2008. Ze honkballen al negen jaar op hoog niveau, verslaan stevige honkballanden als Puerto Rico en de Dominicaanse Republiek, en wonnen in 2004 de Little League World Championships. De documentaire onderzoekt het succes van deze jonge honkbaltalenten en de betekenis van honkbal op Curaçao.
September Film 2016
We zien een fragment uit de documentaire Dancer (2016), waarin de Oekraïense balletdanser Sergei Polunin (1989) wordt gevolgd. Polunin brak door op zijn negentiende als eerste solist bij het Londense Royal Ballet en werd geroemd om zijn gracieuze bewegingen. Op het hoogtepunt van zijn carrière ging het mis: hij zocht zijn heil in drugs, drank en haalde nachtenlang door op feestjes. Een documentaire over de opkomst en neergang van een jonge veelbelovende danser.
Svensk Film Industri 1974
Ingmar Bergman schreef Scènes uit een Huwelijk als een serie van zes televisiedrama’s, die hij later bewerkte tot een film. Voor het schrijven kon Bergman putten uit bijna dertig jaar huwelijkservaring, met vijf opeenvolgende echtgenotes. In de film volgen we Johan (gespeeld door Erland Josephs) en Marianne (gespeeld door Liv Ullman) die het perfecte koppel lijken. Langzaam leren we hoe hun huwelijk, zonder dat ze het zelf doorhebben, een huis op drijfzand is.
SPLENDID 2016
Glenn Helberg laat een scene zien uit de film Moonlight (2016) van de Amerikaanse filmregisseur Barry Jenkins. In de film volgen we Chiron, een homoseksuele zwarte jongen die opgroeit in een van Miami's slechtste buurten. Chiron worstelt met zijn geaardheid, mannelijkheid en drugsverslaafde moeder. Zijn enige rolmodel is drugsdealer Juan, die zich over hem ontfermt nadat hij gepest wordt door andere jongens uit de buurt. De film was maar liefst genomineerd voor acht Oscars, en won er uiteindelijk drie: een voor beste film, een voor beste mannelijke bijrol (Juan, gespeeld door Mahershala Ali) en een voor het best bewerkte scenario.
PBS
John Barrowman zingt tijdens de liveshow Evening at Pops het nummer I am what I am uit de musical La Cage Aux Folles.
Ava DuVernay, 2014
Selma (2014) is de eerste grote speelfilm over het leven van Martin Luther King (1929-1968). Centraal staat de monumentale protestmars van Selma naar Montgomery in 1965, waarin Afro-Amerikaanse burgers opkomen voor gelijke rechten. Hoewel er gewelddadig ingegrepen werd door de politie, dwong de protestmars de toenmalige Amerikaanse president Lyndon B. Johnson een einde te maken aan de ongelijkheid in stemrecht voor Afro-Amerikaanse kiezers. Selma is de keuzefilm van Glenn Helberg.