Technologie ontwikkelt zich in hoog tempo en neemt steeds meer functies van de mens over. Bij zelfrijdende auto's is het streven om technologie beter te maken dan de mens en ook op andere vlakken worden we voorbij gestreefd. Welke rol blijft over voor de mens, welke beroepen kunnen we nog uitoefenen? En welke ethische en juridische vraagstukken komen kijken bij deze ontwikkelingen?
In deze laatste les staat essentiële menselijkheid centraal. Wat is de rol van de mens en wat wordt de functie van technologie in onze samenleving? Wordt techniek beter dan wij?
Fragmenten
1. Zelfrijdende auto beter dan mens
2. Alles bewaren, niets meer vergeten
3. Essentiële menselijkheid
FRAGMENT 1: Zelfrijdende auto beter dan mens
Door de zelfrijdende auto kunnen er een hoop problemen worden opgelost: blinde mensen kunnen weer met de auto en er ontstaan minder files. Maar kunnen de auto's ook inschatten of een spelend kind de straat op komt om een bal achterna te rennen? Bryant Walker Smith onderzoekt welke ethische en juridische kwesties om de hoek komen kijken bij de zelfrijdende auto. Om de auto's aan het verkeer deel te laten nemen, moet de technologie beter worden dan de mens.
Dit fragment komt uit de aflevering Hoe raken we de auto kwijt? Deze aflevering gaat over de toekomst van de auto. Steeds minder jongeren hebben een eigen auto omdat auto's vervuilend, duur en onhandig zijn. De toekomst van smart mobility staat in deze uitzending centraal. Heeft de zelfrijdende auto de toekomst?
FRAGMENT 2: Alles bewaren, niets meer vergeten
In dit fragment vertelt hoofdredacteur van Wired, Ben Hammersley, hoe hij technologie gebruikt. Hij legt alles in zijn leven vast omdat hij de technologie meer vertrouwt dan zijn eigen geheugen. Filosoof Nick Bostrom vertelt dat hij het herinneren van dingen graag aan de technologie overlaat, zodat hij in zijn hoofd ruimte heeft voor andere dingen. Is het erg dat wij geen telefoonnummers meer kunnen onthouden, omdat deze nu in onze telefoons zijn opgeslagen?
Dit fragment komt uit de aflevering Techmens. Deze aflevering gaat over de mogelijkheid om ons leven tot in detail vast te leggen en waardoor ons virtuele en reële leven door elkaar heen gaan lopen.
FRAGMENT 3: Essentiële menselijkheid
Dit fragment gaat over essentiële menselijkheid. Machines worden menselijker en mensen worden meer machines. Machines nemen steeds meer werk van ons over. Waar moeten we ons in de toekomst op richten? Ben Hammersley en Nick Bostrom vertellen over essentiële menselijkheid, over dingen die machines niet kunnen en over de banen van de toekomst. Volgens Hammersley is het niet handig om een dokter of een advocaat te worden, omdat dat banen zijn die een computer kan overnemen.
Dit fragment komt uit de aflevering Techmens. Deze aflevering gaat over de mogelijkheid om ons leven tot in detail vast te leggen en waardoor ons virtuele en reële leven door elkaar heen gaan lopen.
Opdrachten
De fragmenten kunnen in de klas behandeld worden met de volgende opdrachten.
Discussie
1. Dingen vergeten is een recht en technologie ontneemt ons dat
2. Is de bestuurder of de producent verantwoordelijk als twee zelfrijdende auto's op elkaar botsen?
3. Door alles in je leven vast te leggen en te bewaren, leef je in het verleden en vergeet je het hier en nu
4. Het is niet erg dat we vaardigheden verliezen omdat computers deze van ons overnemen
Essay
Schrijf een essay dat begint met de zin:
"Als robots ons werk overnemen, dan kunnen mensen gelukkig worden, want..."
Veel mensen zijn niet gelukkig met het werk wat ze doen. Als dat werk door robots wordt gedaan, blijft er voor ons meer tijd over om echt gelukkig te worden. Maar hoe zouden we dat moeten realiseren en waar zouden we dan van leven? In dit essay beschrijft de student hoe een dergelijke samenleving eruit kan zien en welke oplossingen denkbaar zijn als robots steeds meer banen overnemen. Met deze opdracht worden studenten gestimuleerd om informatie en argumenten op te zoeken die niet direct terug te vinden zijn in de fragmenten en de bijbehorende afleveringen.
Praktijk
Maak een week lang geen gebruik van beeldschermen. Geen smartphone, geen televisie en geen computer. Probeer een week uit te zoeken waarin dit goed mogelijk is, bijvoorbeeld de herfstvakantie. Beschrijf wat je mist als je geen schermen gebruikt en of de communicatie met je vrienden verandert. Hou ervaringen bij in een dagboek en verwerk het uiteindelijk tot een verslag met een analyse welke invloed de beeldschermen op het persoonlijke leven hebben.