We hebben een winnaar! Dit is dé Tegenlicht-pionier van 2020

De afgelopen weken gingen we op zoek naar mensen met unieke ideeën, ontwerpen of kunstwerken die ons verbonden kunnen houden in de (post)-coronasamenleving. Een samenleving waarin we voortdurend online zijn en met elkaar praten via Zoom en Teams, maar waarin we tegelijkertijd steeds minder verbonden zijn met elkaar. Nu we elkaar niet meer kunnen ontmoeten en aanraken, neemt het verlangen naar echte intimiteit toe. En daarmee de eenzaamheid. 

Hoe houden we écht persoonlijk contact, ook al moet dat via schermen, data en algoritmes? Wie heeft het meest vernieuwende en impactvolle idee voor intimiteit in tijden van tech? Kortom: wie wordt de VPRO Tegenlicht-pionier van 2020? 

We kregen veel prachtige inzendingen binnen, waarvoor we alle deelnemers hartelijk willen danken. Het is mooi om te zien hoeveel mensen bezig zijn met het bedenken van nieuwe manieren om menselijk contact weer te laten floreren. De vier finalisten zijn gekozen door de stemmers thuis. 

Bestaat er iets romantischer dan samen turen naar de sterrenhemel? Helaas is deze intieme activiteit voor veel vrienden en geliefden niet mogelijk omdat ze ver uit elkaar wonen of elkaar door de coronacrisis niet kunnen zien. Ook al kunnen we dankzij technologieën als videobellen in contact blijven met elkaar, het gevoel van intimiteit ontbreekt.

Daarom bedacht Jesse Lohman, samen met medestudenten van de Universiteit van Twente, DrIvE, ‘the Stargazing experience’. Met behulp van Virtual Reality en 3D-geluid creëerden de studenten een betoverende omgeving, waarin het voelt alsof je op een zomerse dag in het gras samen naar de sterren kijkt. Op deze manier kunnen geliefden en vrienden toch intieme gesprekken voeren, zij het op afstand. ‘Zo krijgen de gebruikers het gevoel dat ze samen onder dezelfde sterrenhemel zitten,’ aldus Jesse. 

Heb jij zin gekregen in een romantisch avondje onder een virtuele sterrenhemel? Bekijk hier de video over het project.

 

‘Had ik maar vrienden met een zwembad :-(‘ - het was een tweet die Anouk Lemm veel voorbij zag gekomen op hete dagen tijdens deze coronazomer. Ze merkte dat de tweet een wat eenzame en jaloerse ondertoon had: waarom zij wel, en ik niet? 

Het Twitter-bericht zette Anouk ook aan het denken: waarom bestaan er eigenlijk geen eenpersoonszwembaden? Daarom ontwierp Anouk een zwembad voor deze ‘lonely pool people’. Ze gebruikte hiervoor een specifieke vorm en materiaal, ‘om hun eenzaamheid in de verf te zetten’.

Het resultaat? Een op maat gemaakt zwembad, specifiek ontworpen voor personen in een ‘zwembadloze’ vriendenkring. Het project kreeg door de coronacrisis en de noodgedwongen social distancing echte betekenis. Anouk legt uit: ‘Nooit is dit project relevanter geweest tijdens deze tijden van isolatie en gedurende één van de warmste zomers in de geschiedenis.’

Wil je meer weten over het Lonely Pool People-project? Lees dan hier verder

Celliste Jacqueline Hamelink en haar muziekcollectief Sounding Bodies hebben een bijzondere missie: via muziek écht contact te maken met de luisteraar, zodat deze contact kan maken met zichzelf en zijn gevoel. Om deze missie zo goed mogelijk te vervullen bedacht het collectief, in opdracht van GGD Hart van Brabant, ‘BEP’: een app die je helpt om je mentaal en fysiek beter te voelen door middel van muziek. 

De celliste ontwikkelde een methode om de muziek van componist Johann Sebastian Bach met haar cello op de intiemst mogelijke manier voor haar publiek te spelen. Hamelink: ‘Door op een persoonlijk niveau met het publiek in gesprek te gaan, maak je contact met de luisteraars, waardoor ze de muziek op een diep emotioneel niveau kunnen ervaren.’  Zo voelen mensen zich getroost en minder alleen. Zie het als ‘een shotje zelfhulp en een gevoel van nabijheid in tijden van afstand.' 

De overtuiging dat muziek een grote helende werking bezit, bestond al in de tijd van Bach. Dankzij de app wordt deze helende werking nu gemakkelijker en voor meer mensen beschikbaar. 

Benieuwd geworden? Hier kun je meer info vinden over het project.
 

Nino Gontcharova bedacht het project ‘Heartsync’: een interactieve installatie die menselijke verbinding onderzoekt die dieper gaat dan identiteit. 'Vanwege onze rollen en identiteiten in het leven vergeten we vaak hoe vergelijkbaar we zijn. Dit terwijl we allemaal een hartslag hebben, en allemaal onderdeel zijn van de natuur,' legt Nino uit. ‘In dit project wil ik mensen dat laten ervaren.' 

Om deze verbinding te ervaren, maakt de installatie gebruik van hartsynchronisatie. Het idee is: als mensen zich voor elkaar openen, kunnen hun hartritmes gelijklopen, ook wel synchronisatie genoemd. Daarom worden deelnemers gevraagd (online of offline) om in paren tegenover elkaar te zitten en elkaar in de ogen te kijken. De hartslag van elk van de deelnemers wordt gemeten, terwijl ze worden gevraagd om in verschillende ritmes te ademen. Zullen hun harten synchroniseren? En wat voor effect heeft dat?

Meer zien en horen over dit project? Bekijk de video hier.