Deze mensen willen Shell verduurzamen

VPRO Tegenlicht volgt in de aflevering 'De zaak Shell' vier mensen die Shell willen verduurzamen: een klimaatadvocaat, een jonge aandeelhouder, een energiejournalist en een voormalig Shell-bestuursvoorzitter. Wie zijn zij en wat willen ze?

Sir Mark Moody-Stuart, ex-CEO Shell

Sir Mark Moody-Stuart was bijna veertig jaar werkzaam voor Royal Dutch Shell: van 1966 tot 2005. Tussen 1997 en 2001 vervulde hij binnen het concern het hoogste bestuursambt: voorzitter van het comité van groepsdirecteuren. In 1995 kwam Shell onder vuur door het gebrekkige ingrijpen bij twee belangrijke incidenten: de affaire-Brent Spar (Shell wilde olie-opslag in de Atlantische oceaan dumpen), en de executie van publieke figuur Ken Saro-Wiwa, die zich uitsprak over de Nigeriaanse regering en de vervuiling van de omgeving, mede veroorzaakt door Shell.

Reden genoeg voor Moody-Stuart om in 1997 de ‘business principles’ van de Brits-Nederlandse multinational te vernieuwen. Net als in de jaren rond 2000 blijft hij ook in de tegenwoordige tijd pleiten voor het verduurzamen van Shells beleid.

Moody-Stuart is voorzitter van de stichting van de Global Compact, die de overkoepelende United Nations Compact steunt, 's werelds grootste zakelijke duurzaamheidsinitiatief. Zijn visie op leiderschap geeft hij in het boek Responsible Leadership: Lessons From the Front Line of Sustainability and Ethics (2014).

Moody-Stuart, die in 2010 in Engeland de ridder-orde ontving, probeert zijn voormalige positie te gebruiken om in gesprek gaan met mensen: ‘Het is belangrijk om met mensen te praten waar je het niet per se mee eens bent, en die het ook niet eens zijn met jou.’

‘het is belangrijk om met mensen te praten waar je het niet mee eens bent, en die het ook niet eens zijn met jou’

Jelmer Mommers, energiejournalist

Als journalist schrijft Jelmer Mommers over klimaatverandering en energie bij De Correspondent. Hij volgt Shell al een aantal jaren op de voet. Mommers heeft onder andere een oude klimaatfilm van Shell weer boven tafel gekregen, en belangrijke interne Shell-documenten openbaar gemaakt.

Met zijn onderzoek naar Shell zijn verscheidene belangrijke bewijsmaterialen boven water gekomen waaruit blijkt dat Shell al lang wist dat het klimaatprobleem er was: ‘Vijftien jaar voor Al Gore met zijn film kwam, had Shell al een heel bondige samenvatting van het klimaatprobleem', zegt Mommers.

Ook kaartte hij een groot aantal onjuistheden aan in het interview van Studio Energie met Shell CEO Ben van Beurden.

Verder schreef hij het boek Hoe gaan we dit uitleggen: onze toekomst op een steeds warmere aarde.

‘vijftien jaar voor Al Gore met zijn film kwam, had Shell al een heel bondige samenvatting van het klimaatprobleem’

Roger Cox, klimaatadvocaat

Roger Cox is topadvocaat. In zijn boek Revolutie met Recht uit 2011 beschrijft Cox de gevaren van klimaatverandering en hoe de democratie en de vrije markt falen daar iets aan te doen. Cox klaagde vier jaar geleden namens Urgenda de Nederlandse staat aan. Tegen alle verwachtingen in, won hij. De overheid moet meer doen om de CO2-uitstoot te verminderen. In ‘De klimaatzaak’ volgde VPRO Tegenlicht het proces van dichtbij.

Nu staat Cox voor een nieuwe zaak: hij klaagt het bedrijf Royal Dutch Shell aan. Dit is misschien wel een nog grotere uitdaging dan de Urgenda-zaak. De staat heeft een duidelijke zorgplicht aan de burgers, maar een bedrijf heeft vooral plichten aan de aandeelhouders. Net zoals bij de zaak tegen de regering, is het bij deze zaak ook de eerste keer dat een bedrijf wordt aangeklaagd voor de gevolgen van klimaatverandering.

Cox studeerde tot 1994 rechten in Leiden en is advocaat bij Paulussen Advocaten in Maastricht. De tweedelige Tegenlicht-aflevering 'Afval = voedsel' uit 2007 over het 'Cradle to Cradle'-principe en Al Gore’s 'An Inconvenient Truth' zijn bronnen van inspiratie geweest voor Cox.

Eline Hesse, 'Shellkindje'

Eline Hesse bestempelt zichzelf als een ‘Shellkindje’, iemand die is opgegroeid met ouder(s) die een groot deel van hun leven bij Shell hebben gewerkt. Door haar vaders werk heeft Hesse de eerste 24 jaar van haar leven in zes verschillende landen gewoond. Hesse heeft van haar vader ook een deel van zijn Shell-aandelen gekregen.

Ze realiseerde zich langzaam dat de wereld niet meer de goede richting opgaat: ‘Als ik terugdenk aan de jaren negentig, denk ik aan een optimistisch gevoel: het kan niet meer stuk, het wordt altijd maar beter.’ Maar, zegt ze: dat was eigenlijk een leugen, gezien de crisis in 2007. Het was op dat punt dat ze besloot haar aandelen alleen nog maar duurzaam te herinvesteren.

Hesse studeerde Visual Communication aan de Design Academy in Eindhoven. Ze werkt momenteel aan een documentaire over haar en haar vader, Petrol Dollars for a Different Engine.

'het wordt alleen maar beter, zeiden ze. Maar dat was een leugen'

Anoek Nuyens & Rebekka de Wit

Theatermakers Anoek Nuyens & Rebekka de Wit maken al jaren producties over maatschappelijk betrokken onderwerpen. Nu werken ze aan 'De zaak Shell', een serie monologen die de rechtzaak tegen Shell vanuit verschillende perspectieven benaderen.

Tot nu toe kwamen al de perspectieven van Shell, de overheid, de burger en de consument aan bod. Nuyens: 'Klimaatverandering is een systeemprobleem. Op deze manier proberen we dat grote complexe probleem iets overzichtelijker te maken.'

De centrale vraag van de voorstellingen is er eentje die ongetwijfeld tijdens de echte rechtzaak ook zal terugkomen: wie is er nu echt verantwoordelijk?