Uiteindelijk komen we het onvermijdelijk weer tegen in ons drinkwater, de lucht die we inademen, ons voedsel en in ons lichaam. In Tegenlicht de ontwerper William McDonough en de chemicus Michael Braungart over de oplossing voor dit probleem: het principe van afval = voedsel.
Tegenlicht: Afval is voedsel
Afval = voedsel (deel I)
Het afval dat we lozen verdwijnt niet, er bestaat namelijk geen verdwijnen omdat de aarde een gesloten systeem is. Ons afval lijkt alleen onzichtbaar omdat we het verdunnen met water, bedekken met aarde of weg laten blazen door de wind.
In 1991 ontmoeten de ontwerper William McDonough en de chemicus Michael Braungart elkaar in een tuin ergens op een dak in New York. Ze raken in gesprek over de giftigheid van afvalstoffen en het ontwerpen van producten. Michael legt William zijn idee voor om een biologisch afbreekbare frisdrankfles te maken met daarin ingebouwd een zaadje. Je kunt de fles dan gewoon weggooien in de natuur. De fles zal dan afgebroken worden en tot voedsel dienen voor het zaadje. De natuur kent dit principe allang maar McDonough en Braungart bedachten dat het principe Afval = Voedsel ook toegepast kan worden op alle producten die de mens fabriceert.
Drie jaar later ging hun bedrijf McDonough Braungart Design Chemistry (MBDC) van start. Essentieel in hun ontwerpstrategie is om het oude adagium 'Cradle to Grave' te vervangen door het 'Cradle to Cradle' (C2C) principe:
- Ontwerp producten en processen zo dat de waardevolle materialen en de investeringen van triljarden dollars die gebruikt worden om ze te produceren beschikbaar blijven voor de mens en zijn natuurlijke omgeving.
- Ontwerp alle producten zodanig dat ze volledig kunnen worden hergebruikt uitgaande van het principe: Afval is voedsel.
- Een product moet volledig afbreekbaar zijn in de biosfeer en daar als voedsel dienen voor natuurlijke organismen.
- Alle niet afbreekbare stoffen moeten beschouwd worden als een hoogwaardige grondstof voor nieuwe producten in de technosfeer.
- Zorg ervoor dat er tijdens de fabricage van een product op geen enkele wijze schadelijke afvalstoffen ontstaan.
McDonough is een graag geziene gast op het Witte Huis, want zijn milieustrategie pleit niet voor versobering en anticonsumentisme, integendeel. Groei, overvloed, economische groei en een schoon milieu gaan zeer goed hand in hand. Het klinkt utopisch en onhaalbaar, ware het niet dat het Afval = Voedsel als concept al overgenomen is door bedrijven als NIKE, Ford-motor company, kantoormeubel fabrikant Herman Miller en andere Fortune 500 ondernemingen. Recentelijk heeft ook de Chinese overheid het duo gevraagd hun ontwerpstrategie los te laten op de bouw van nieuwe huizen. China moet de komende 15 jaar voor 400 miljoen mensen nieuwe huizen bouwen. Als je dat met bakstenen zou doen zou China snel door zijn klei en zijn kolenvoorraden heen zijn. De Chinese president Hu Jintao citeert graag uit het werk van McDonough en Braungart. Hun strategie is uitgangspunt voor het officiële Chinese regeringsbeleid om te komen tot een Circular economy.
In Tegenlicht een schets van een wereld waarin afval voedsel wordt en waarin consumenten geen vervuilers meer zijn. Utopie of werkelijkheid?
regie: Rob van Hattum
research: Gijs M. Swantee
productie: Karin Spiegel/Madeleine Somer
eindredactie: Doke Romeijn/Frank Wiering