Alles behalve slapend rijk geworden

Huisgenoten Brian Chesky en Joe Gebbia hebben enigszins moeite met het opbrengen van de huur. Wanneer ze lezen dat er een grote internationele conferentie naar San Francisco komt, maar vrijwel alle hotels in de stad dat weekend zijn uitverkocht, zien de heren hun kans. Ze leggen luchtbedjes in de woonkamer en adverteren de slaapplekken met een ontbijtje de volgende ochtend. De drie gasten die ze dat weekend ontvangen leveren meer dan duizend dollar op. Het eerste AirBed & Breakfast-concept is een feit.

De twee afgestudeerd industrieel ontwerpers kopen de domeinnaam Airbedandbreakfast.com op en brainstormen nog enkele maanden met zijn tweeën verder, maar besluiten dan hun voormalig huisgenoot en technisch architect Nathan Blecharczyk erbij te vragen.

Waar het eerste Airbnb-concept enkele jaren geleden enigszins uit nood is ontstaan, sluit hun filosofie inmiddels naadloos aan op dat van de deeleconomie, aldus het drietal. Ook het marketingteam achter Airbnb heeft het doorgaans graag over 'de gewone man die door nieuwe communicatiekanalen de mogelijkheid krijgt om de concurrentie aan te gaan met de gevestigde orde'. Aan de eventueel ontwrichtende effecten voor bijvoorbeeld een hotelbranche of de woningmarkt wordt op dat moment nog weinig aandacht geschonken.

De startup verandert al gauw in een bedrijf en wordt alsmaar groter in thuisstad San Francisco. In de hoop nog meer mensen te bereiken besluit het drietal de naam van de website te veranderen in Airbnb.com. Ook het aanbod van slaapplekken breidt zich steeds sneller uit. Van luchtbedjes en gedeelde ruimtes tot aan complete appartementen, kastelen, boten, boomhutten en privé-eilanden.

De vijftien werknemers van Airbnb werkten nog steeds op het provisorische kantoor in Chesky's eigen appartement. Noem het een goedgeplande reclamestunt of een tijdeljke noodoplossing: in de zomer pakt Chesky zijn koffers en besluit hij een aantal maanden te Airbnb'en in San Francisco.

Lokale media pakken zijn tweets en blogposts hierover meteen op, maar interessanter misschien nog zijn de bruikbare verhalen die hij van eerste hand hoort en de contacten die hij in die maanden opbouwt. Later dat jaar trekt het team in een nieuw kantoor.

De jaarcijfers van 2010 liegen er niet om: het bedrijf kent een groei van bijna 800 procent. Kort daarna kondigt Airbnb de miljoenste boeking aan sinds de lancering van de website in 2008.

Maar in de zomer van 2011 komt de eerste echte tegenslag voor Airbnb. Een verhuurster schrijft op haar blog dat haar woning volledig overhoop is gegooid en veel van haar persoonlijke spullen zijn verdwenen. In eerste instantie gaat Airbnb er niet op in, maar de blogpost wordt al gauw opgepikt door de media.

Wanneer er kort daarna nog een slachtoffer naar voren komt met een soortgelijk verhaal, voelt CEO Brian Chesky zich verplicht zijn excuus te maken. Hij gaat diep door het stof in zijn online verontschuldiging en kondigt een schaderegeling voor verhuurders aan die kan oplopen tot 50.000 dollar.

Vanaf nu hoeven huurders niet meer de website in te tikken in hun browser, maar kunnen ze gewoon vanaf de nieuwe Airbnb-app overnachtingen boeken.

In de aanloop naar de Olympische Spelen die zomer in Londen neemt Airbnb zijn Britse concurrent Crashpadder over. En de expansiedrift houdt aan: naast de bestaande werkruimtes in San Francisco, Londen, Hamburg en Berlijn, opent Airbnb in de eerste maanden van het jaar kantoren in Parijs, Milaan, Barcelona, Kopenhagen, Moskou en São Paulo.

Met de groei van het bedrijf neemt niet alleen het aantal huurders toe, ook de vaste community verhuurders dijt uit. Om de nachtmerries van voorgaande jaren te voorkomen, kondigt het Airbnb-team in de zomer aan dat hun verhuurders vanaf dat moment bij iedere boeking voor maximaal één miljoen dollar zijn verzekerd tegen opgelopen schade.

In de winter voegt het team van startup Localmind zich bij Airbnb, de tweede grote overname in 2012.

Waar het Airbnb een tijd lang redelijk voor de wind lijkt te gaan, krijgt het bedrijf in de zomer met een nieuw fenomeen te maken: in New York krijgt een verhuurder voor het eerst een boete van 2400 dollar wegens het illegaal verhuren van zijn appartement via Airbnb. De betreffende wet die twee jaar daarvoor werd aangenomen is in eerste instantie bedoeld om de permanente illegale hotels aan te pakken. Het bedrijf kondigt aan de verhuurder financieel te steunen tijdens zijn hoger beroep.

En zo begint het touwtrekken tussen de bestuurders van de staat New York en Airbnb, dat uiteindelijk bijna een jaar duurt. Airbnb wint de zaak en verwelkomt in de tussentijd zijn negen miljoenste gast.

In de lente meldt de tien miljoenste gast zich, staan er inmiddels meer dan een half miljoen slaapplekken te huur en behoort Airbnb officieel tot The Ten Billion Dollar Startup Club, een ongekende prestatie. In navolging daarvan komt het bedrijf met een nieuw ontwerp voor de website, de app en het logo.

Na lange gesprekken met het bedrijf, krijgt San Francisco het als eerste stad voor elkaar dat Airbnb vanaf dat moment bij iedere boeking veertien procent toeristenbelasting gaat innen. In ruil daarvoor tekent San Francisco's burgemeester Ed Lee op 27 oktober de zogenaamde Airbnb-law, waarmee het verhuren van je woning voor een periode van maximaal negentig dagen per jaar legaal wordt. Een memorabele dag voor Airbnb, dat in feite zelf dan ook pas legaal is.

Amsterdam en de Amerikaanse steden San Jose, Chicago en Washington D.C. beginnen ook met het innen van toeristenbelasting op Airbnb-boekingen.

De aanhoudende groei van het bedrijf zorgt enkele maanden na de invoering van de zogenaamde Airbnb-wet voor veel onrust en protest in geboortestad San Francisco. De legalisering van Airbnb levert namelijk een flinke toename van het aantal verhuurders in de stad op. Inwoners zouden te veel overlast hebben van toeristen in woonwijken en klagen over de huizenprijzen in het centrum, die door de groei van Airbnb steeds meer wordt opgedreven.

Het verzet is inmiddels zo groot dat het stadsbestuur er niet meer omheen kan; wanneer de tegenstanders hun ultieme voorstel aandragen (Proposition F) besluit burgemeester Lee een referendum uit te schrijven. De insteek: het maximaal aantal dagen voor Airbnb-verhuur verlagen van 90 naar 75 dagen.

Terwijl de hele wereld meekijkt barst de strijd in San Francisco los. In aanloop naar het referendum besteedt Airbnb acht miljoen dollar aan reclame voor het nee-kamp, terwijl de initiatiefnemers van Proposition F het moeten doen met minder dan een miljoen dollar. Op 4 november zegt de kiezer in San Francisco 'nee' tegen het voorstel.

Een flinke opsteker voor Airbnb: in februari schrijven 47 CEO's van deeleconomiebedrijven als Airbnb en Uber een brief aan Mark Rutte, die op dat moment voorzitter is van de EU, met het verzoek de wetgeving in Europa te versoepelen. Het kost de bedrijven vaak veel geld en moeite om aan alle individuele regels van de EU-staten te voldoen. Nu worden de wetten gelijk getrokken binnen de hele Europese Unie.

Toch zijn het de steden zelf die de uiteindelijke macht behouden over hun eigen wet- en regelgeving. Zo besluit de stad Berlijn in maart dat verhuurders vanaf dat moment een gemeentelijke vergunning nodig hebben. Airbnb reageert direct en kortwiekt het verhuurdersbestand van 11.000 appartementen in februari naar 6700 een maand later.

Daarentegen barst Amsterdam dit jaar bijna uit zijn voegen, de stad kent qua overnachtingen een groei van maar liefst 475% ten opzichte van 2015. Het stadsbestuur besluit de verhuurders die illegaal verhuren (langer dan zestig dagen per jaar of meer dan vier personen per overnachting) steviger aan te pakken, door de boetes te verhogen tot meer dan twintig duizend euro.