In de aflevering ‘Slapend Rijk’ zoomt VPRO Tegenlicht in op de problemen die gemoeid zijn met Airbnb in onze hoofdstad. Maar wat doet de gemeente om overlast tegen te gaan? En hoe zit het met andere steden, ook wat betreft het innen van belasting?

In 2014 sluit de gemeente Amsterdam een overeenkomst met Airbnb. Hierin belooft het digitale woningdeelplatform om samen te werken met de gemeente in de strijd tegen illegaal hotelverhuur via Airbnb. Daarnaast is het bedrijf verantwoordelijk voor het innen van belasting voor de gemeente. Het gaat om de toeristenbelasting van vijf procent, die de stad vorig jaar 5,5 miljoen opleverde.

Deze afspraak maakt Amsterdam niet alleen landelijk, maar ook Europees voorloper op het gebied van Airbnb-beleid. Maar de overeenkomst heeft het probleem niet opgelost: Airbnb wordt steeds populairder in de grachtenstad en daarmee stijgt ook de overlast veroorzaakt door toeristen. De nieuwe drukte gaat gepaard met het geluid van kletterende trolleykoffers en schreeuwende mensen. Ook in de voorheen rustige straatjes van Amsterdam is dit een alledaags beeld.

Maastricht

Peter Debets, de woordvoerder van wethouder economie John Aarts: ‘Momenteel zijn we bezig met een onderzoek naar Airbnb in de gemeente. Hierbij kijken we naar drie punten: de omvang, eventuele ongewenste effecten voor bewoners en de gevolgen voor de hotelmarkt. Hotels in de regio hebben namelijk geklaagd over oneerlijke concurrentie. Toeristenbelasting wordt geheven, dit doen we door zelf op zoek te gaan naar adressen van huurders op airbnb.com. Deze geven we door aan een regionaal belastingbureau.’

Aantal woningen op Airbnb: ongeveer 350 (eigen onderzoek)

aanpak overlast

En dat vraagt om maatregelen. Een groot deel van de toeristenbelasting die Amsterdam int via Airbnb, wordt dan ook geïnvesteerd in het controleren van dezelfde markt. Wethouder Wonen en Wijkaanpak, Laurens Ivens: ‘We hebben onlangs drie miljoen euro extra gestopt in de handhaving van het Airbnb beleid. Sinds kort maken we gebruik van een online rechercheteam dat via de website van Airbnb op zoek gaat naar verdachte verhuurders en woningen. Ook zetten we mystery guests in, die doen alsof ze toerist zijn en checken of alles wel legaal gebeurt.’ Daarnaast zijn de boetes verhoogd tot het wettelijke maximum van 20.000 euro. ‘Deze kunnen fiks oplopen bij herhaalde overtredingen’, waarschuwt Ivens.

Maar omdat Airbnb niet bereid is de gegevens van verhuurders te delen, blijft een systematische regulering van de ruwweg 18.000 Airbnb woningen in Amsterdam uit. ‘Daarom voerden we een wetsvoorstel in bij de Tweede Kamer. Het doel is om verhuurders die boekingssites gebruiken, te verplichten zich te registreren bij de gemeente. Zo hebben we een duidelijker overzicht van wie er woningen verhuurt.’ De meerderheid van de Kamer staat achter het idee en de bal ligt nu bij minister Stef Blok van Wonen en Rijksdienst, hoewel die eerder aangaf het idee niet te steunen. ‘Meldplicht zou een beperking vormen voor de gastvrijheidseconomie’, liet hij de NOS in juli weten. 

utrecht

Wethouder Jeroen Kreijkamp van economische zaken: 'We zien Airbnb als een welkome toevoeging op ons reguliere toerisme. Wel streven we naar eerlijke concurrentie, dus er moet toeristenbelasting betaald worden. Informatieuitwisseling met Airbnb is echt onmogelijk, vandaar dat we nu aan het kijken zijn hoe we het beste belasting kunnen heffen. In tegenstelling tot Amsterdam hebben we weinig tot geen klachten van illegale verhuur en huisjesmelkers.'

Aantal woningen op Airbnb: ongeveer 2.700

Makkelijker zou het zijn als de gemeente Amsterdam de omweg via de Tweede Kamer niet hoefde te maken en over de gegevens in het bezit van Airbnb beschikte. Dat zit er vooralsnog niet in. Wel zitten de twee partijen, die in 2014 beloofden elkaar niet in het kwade daglicht te zetten, alweer aan de onderhandeltafel. 'Ik wil nog niks over de details uitweiden, maar we zijn samen op zoek naar oplossingen', legt Ivens uit. 'Airbnb is als deelplatform niet de schuldige, dat zijn de verhuurders die zich niet aan de regels houden.'

groningen

Wethouder Roeland van der Graaf, stadsontwikkeling: 'In Groningen hebben we besloten geen Airbnb beleid te voeren, omdat er weinig meldingen van overlast zijn. Op de planning staat wel het inventariseren van de grootte van Airbnb in de stad. We volgen de ontwikkelingen wel, maar Groningen is natuurlijk geen Amsterdam.'

 

Aantal woningen op Airbnb: ongeveer 600

europese samenwerking

Wereldwijd zijn verschillende steden in contact met elkaar om de handhaving van Airbnb verhuurders te verbeteren. Ook Amsterdam, de eerste stad in Europa die een overeenkomst sloot met het deelplatform, doet hieraan mee. ‘Eerder dit jaar waren de burgemeesters van onder andere Athene, New York en Toronto op bezoek in Amsterdam. We hopen door deze samenwerking de handhaving te perfectioneren, ondanks dat we gebonden zijn aan verschillende wetten’, legt Ivens uit. Begin november is het vervolg van deze gesprekken, dan komen de burgemeesters elkaar tegen in Barcelona.

In de tussentijd wachten Amsterdammers op de uitkomst van de onderhandelingen tussen de gemeente en Airbnb. Ook zijn de ogen gericht op nieuwe signalen uit Den Haag, die niet alleen voor Amsterdam, maar ook voor andere gemeentes in Nederland gevolgen kunnen hebben.

vpro gids: doe de Airbnb-route

Woningverhuur aan toeristen levert sommige Amsterdammers een aardig zakcentje op. Voor anderen is het een flinke aanslag op hun woongenot. Heeft u een huis in Amsterdam? Klik op 'open' en scroll langs jouw Airbnb-route!

meer lezen?