Dream team voor aarde

"Who's gonna stand up and save the earth", zingt Neil Young in een recent nummer van hem. Polly Higgins heeft die roep beantwoord en vecht als advocaat voor de aarde. Zij is niet de enige. Complete advocatenkantoren, zoals Earthjustice vechten voor onze planeet. VPRO Tegenlicht formeert een dream team van advocaten die zich inzetten voor onze planeet. Ontmoet vijf advocaten van de aarde.

specialiteit: complete aarde

De Schotse advocaat Polly Higgins is te zien in de aflevering 'Advocaat van de aarde'. Ze strijdt voor de erkenning van ecocide als vijfde misdrijf tegen de mensheid. Daarmee zou vernietiging van de aarde strafbaar worden en kunnen overtreders worden aangeklaagd, gedagvaard en gestraft. Higgins was proces-advocaat, maar leeft en werkt inmiddels volledig in dienst van de aarde, als juridisch eco-activiste. 

Maar hoe vertegenwoordig je de aarde in de rechtszaal? Hoe straf je iemand die zich schuldig maakt aan ecocide, en is de strijd aangaan met grote milieuvervuilende bedrijven geen onbegonnen werk? Op deze en meer vragen geeft Polly Higgins in 15 minuten antwoord in onderstaande Tegenlicht Talk.

specialiteit: CO2-reductie 

In de aflevering 'De klimaatzaak' van VPRO Tegenlicht zien we advocaat Roger Cox namens Urgenda de Nederlandse staat voor de rechter slepen. De overheid doet volgens hem niet genoeg om de CO2-emissie met 25% te verminderen, zoals afgesproken in het Kyoto-akkoord. Daarom besloot de Limburgse advocaat namens 900 klagers en de organisatie voor innovatie en duurzaamheid Urgenda de staat aan te klagen. Hij won die zaak. 

Roger Cox is topadvocaat en houdt van snelle auto's. Toch ruilde hij zijn BMW in voor een elektrische auto en ontpopte hij zich als milieu-activist. De door hem gewonnen klimaatzaak trekt wereldwijd de aandacht. In onderstaande video van Tegenlicht Kort kun je een samenvatting van de aflevering van VPRO Tegenlicht zien in 15 minuten.

specialiteit: milieuvervuiling in oorlogstijd 

De Australische Steven Freeland is professor Internationaal Recht aan de Western Sydney University. Naast zijn focus op ruimterecht, internationaal strafrecht en mensenrechten richt hij zijn pijlen op het klimaatrecht. Freeland publiceerde in juni 2015 het boek 'Addressing the Intentional Destruction of the Environment during Warfare under the Rome Statute of the International Criminal Court'.

Volgens Freeland moet de opzettelijke vernietiging van de aarde in oorlogstijd als een internationale misdaad erkend en beoordeeld worden door de rechtspraak van de International Criminal Court. Voorbeelden van zulke misdaden tegen de aarde zijn er volgens hem genoeg. Bijvoorbeeld tijdens de Golfoorlog van 1991. Toen de Iraakse troepen Koeweit verlieten, staken zij opzettelijk 780 oliebronnen in de brand en dumpten olie van verschillende tankschepen in de Perzische Golf. Dit soort misdaden moeten berecht worden, stelt Freeland.

In de onderstaande video vertelt Freeland aan de hand van andere voorbeelden, zoals het gebruik van het beruchte Agent Orange in de Vietnamoorlog, over zijn visie.
 

specialiteit: luchtvervuiling 

De Amerikaanse advocaat James Thornton zet zich al lange tijd in voor het klimaat. Hij voerde tachtig federale zaken tegen de regering van Reagan om deze te dwingen de Clean Water Act na te leven. Hij won alle zaken. In Amerika was Thornton actief voor de Natural Recources Defense Council (NRDC), maar volgens de advocaat gebeurde er in Europa te weinig. Daarom trok hij naar Europa waar hij in 2007 ClientEarth oprichtte. Het bureau heeft inmiddels ook kantoren in Brussel en Warschau.

Met dit advocatenbureau zet Thornton zich in voor een gezonde aarde en het bureau heeft een focus op luchtvervuiling. Het boekte een succes in Engeland waar de regering via een rechtszaak na vijf jaar werd gedwongen om meer te doen om NO2-uitstoot tegen te gaan. Het bureau werkt in Brussel aan regelgeving voor striktere regels voor uitstoot in heel Europa. In onderstaande video praat James Thornton over een verklaring voor het juridische recht van jonge mensen op een schone planeet.

specialiteit: internationale wateren

De Poolse Kristina Gjerde studeerde rechten in New York en zet zich in voor de rechten van internationale wateren. Deze wateren zijn niet beschermd door nationale wateren, maar zijn erg belangrijk voor ons leven. En in die wateren is veel leven. Gjerde zet zich in om delen van deze oceanen erkend te krijgen als beschermde gebieden.

Gjerde is verbonden aan de International Union for Conservation of Nature (IUCN) en was medeoprichter van de Global Ocean Biodiversity Initiative (GOBI). IN 2012 hielp ze om ecologische en biologische belanrijke gebieden erkend te krijgen door de Convention on Biological Diversity en deze onder de aandacht van de Verenigde Naties te brengen. Advocaat en wetenschapper Gjerde vertelt in deze TED Talk over het maken van wetten en regels voor internationale wateren en over een aantal kwetsbare gebieden in de internationale wateren.

specialiteit: ruimte

Niet alleen de aarde zelf heeft bescherming nodig, ook de ruimte om ons heen niet langer beschermd tegen de destructieve invloed van de mens. Hoe meer we de ruimte ingaan, hoe belangrijker het wordt dat we ook hier spelregels voor bedenken. De Nederlandse professor in ruimterecht Frans von der Dunk schreef een handboek voor de regels in de ruimte. Von der Dunk is op 6 december te zien in een aflevering van VPRO Tegenlicht. In de tussentijd kun je luisteren naar dit interview met deze professor door het programma 'De Ochtend' van KRO-NCRV.