De superschool van Eric van 't Zelfde wil onderwijs verbeteren door excellent onderwijs van hoog niveau aan te bieden. Veel andere vormen van onderwijsvernieuwing in Nederland concentreren zich echter op meer vrijheid van leerlingen. Een overzicht van de nieuwste vormen van Nederlands onderwijs.
In Nederland mag iedereen een school oprichten en daardoor is er veel vernieuwing. Eén gedachte is daarbij leidend: hoe meer vrijheid, hoe beter.
Meer artikelen bij deze aflevering
Basis- en voortgezet onderwijs
Pleion
Pleion staat voor ‘Platform eigentijds onderwijs’. Pleion-scholen zijn scholen die de nadruk leggen op samenwerking en vernieuwing. Ze hebben allemaal een eigen concept en delen kennis met elkaar via het platform, dat in 2011 is opgericht. Voorbeelden van Pleion scholen zijn de Unic-school in Utrecht, waar leerlingen aan opdrachten werken en vakken volgen rond een bepaald thema, en De Werkplaats in Bilthoven, waar samenwerken en discussiëren met docenten aangemoedigd wordt.
'Steve Jobs'-scholen
Op 'Steve Jobs'-scholen bezit iedere leerling en leerkracht een iPad. In het schooljaar 2013-2014 zijn er maar liefst zeven van deze basisscholen geopend in Nederland. De school is een concept van O4NT (onderwijs voor een nieuwe tijd), een stichting die opgericht is door Maurice de Hond. O4NT heeft als doelstelling het onwikkelen van eigen, individuele talenten van kinderen en het leren van vaardigheden zoals ICT en informatieverwerking. Leerlingen beslissen zelf wat ze willen doen en er zijn nauwelijks klassikale lessen. In de media is er kritiek op deze scholen: iPads zijn voor veel ouders te duur en het lesmodel is niet duidelijk genoeg.
Kijk hier hoe de iPad les werkt:
Hoger onderwijs
Knowmads
Knowmads is een business school die gericht is op action learning, dat wil zeggen het toepassen van theorie in de praktijk. Het idee is dat studenten geen onderwijs krijgen, maar zelf maken. Action learning is een concept dat door meerdere hogescholen in Nederland wordt toegepast, en is vooral populair in de ondernemershoek. Knowmads werkt met learning tribes; groepen die met elkaar samenwerken en van elkaar leren. Het is opgericht in 2009 en plaatst zich vooralsnog buiten het gevestigde systeem door niet met studiepunten te werken. Binnen het onderwijssysteem is er nog Performatory, onderdeel van NHTV Breda. Performatory leidt sociaal ondernemers op door te focussen op co-creatie.
Universiteit van Nederland
De Universiteit van Nederland is een online platform waar gratis colleges van hoogleraren te volgen zijn. Het is opgestart door internetondernemer Alexander Klöpping, en wordt in oktober 2013 gelanceerd. Gratis onderwijs via internet maakt al een aantal jaren een opmars. De verzamelnaam van dit soort onderwijs is MOOC: Massive Open Online Courses.
Internationale voorbeelden zijn Coursera, waar gratis colleges van universiteiten zoals Princeton en Harvard te volgen zijn en Futurelearn waar zeventien Britse universiteiten vakken aanbieden. Je kan daar op je eigen gemak online cursussen volgen. Ook MOOCs hebben kritiek gekregen. Door het vrijblijvende karakter worden ze zelden afgemaakt en het contact tussen docent en student gaat verloren.
Een introductie tot Coursera:
Vernieuwing is niets nieuws
Bijna al deze vormen van onderwijsvernieuwing verzetten zich tegen klassikale vormen van onderwijs. Het idee om leerlingen meer vrijheid te geven is echter niet iets van de laatste jaren. Onder andere de daltonscholen en montessorischolen hadden decennia geleden al zelfstandigheid en vrijheid hoog in het vaandel staan. Ook bestaan er al sinds de jaren '20 democratische scholen. Hier hebben kinderen zelf inspraak in hoe hun onderwijs er uit ziet. Iederwijs, dat tien jaar geleden opkwam en grotendeels hetzelfde concept had, is ondertussen bijna verdwenen: er bestaan nog maar een paar scholen van.