In Nederland schuiven de banken de rekening van de crisis vooral door naar hun klanten. 'De banken nemen een onvrijwillige bijdrage van klanten om het verlies op te lossen,' zegt huisarts Coen Aarts verontwaardigd in De schuld van de bank wanneer zijn hypotheek onaangekondigd duurder wordt. Het grote probleem zijn de te kleine kapitaalbuffers. Door een systematisch te lage inschatting van de risico’s van investeringen hebben zij weinig eigen kapitaal in reserve. Dat maakt de banken kwetsbaar: zodra hun investeringen minder succesvol blijken dan ingeschat, hebben zij een tekort.
Vooral geavanceerde risicomodellen zoals Value at Risk (VaR) liggen aan de basis van het overmatig risico nemen. Pablo Triana, schrijver van The number that killed us, legt uit hoe bankiers het wiskundige VaR-model de afgelopen twintig jaar hebben misbruikt: 'Alle beslissingen zijn gemaakt door resultaten uit het verleden als garantie voor de toekomst te gebruiken.' Lage risicoinschattingen maken het mogelijk om met dezelfde hoeveelheid kapitaal meer geld uit te zetten en dus meer winst te maken.
Waar banken begin vorige eeuw nog een harde kapitaalbuffer van 30 procent hadden, daalden de kapitaalbuffers in 2007 tot 6 procent, een historisch laag niveau. Deze 'absurde situatie', zo leggen de economen van het Sustainable Finance Lab (SFL) uit, was mede mogelijk door de garantie dat de overheid de banken te hulp zou schieten als die in de problemen zouden raken.