Nederlandse vrouwen willen alles zelf doen en dus doen ze alles een beetje: een beetje werken, een beetje voor de kinderen zorgen, een beetje echtgenote, een beetje koken en een beetje tuinieren. Zo kun je nergens in excelleren. Het is ook een illusie om te denken dat je er voor je kinderen moet zijn. Van 0 - 4 jaar misschien, maar daarna zitten ze niet meer op je te wachten. Ik zie mijn kinderen niet veel, mijn zoons zijn verstoord als ik voor het donker thuis kom. Ze leiden hun eigen leven en associëren mij met 'iets leuks doen'.
Slechts 6% van de bevolking is hoger opgeleid en dat is een voorwaarde voor een topfunctie. Als de helft daarvan wegvalt, heb je als klein land een groot probleem. De 'talent pool' wordt dan wel erg krap. De helft van de nationale herseninhoud wordt niet benut. Vind je het gek dat je dan verliest op de wereldmarkt en dat China en India ons dan langs alle kanten inhalen? Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat ondernemingen met een diverse Raad van Bestuur gemiddeld 30% hoger rendement behalen dan die met eenzijdig samengestelde boards (het onderzoek is in Nederland herhaald en geeft dezelfde resultaten - BvdH).
Ik zie de masculiene testen en assessments voor topfuncties als de belangrijkste belemmering. Ze zijn eenzijdig gericht op het opsporen van mannelijke kwaliteiten zoals scoringsdrang, resultaatgerichtheid, de harde lijn. Ik had via advertenties geworven onder vrouwen en allochtonen voor een CFO functie bij een groot bedrijf. Ik had tientallen uitstekende reacties en weet je hoeveel er nog over waren na de testen? Twee. Ik heb m'n eigen tests laten ontwikkelen. Ik bepaal zelf wel welke competenties belangrijk zijn. Die testen zijn al veertig jaar niet meer geëvolueerd, terwijl de hele wereld, de structuur van de economie totaal veranderd is. Ik kijk naar: wat maakt de mensen die het nu goed doen succesvol? Welke eigenschappen hebben zij? Dat test ik dan ook bij anderen. Uit recent onderzoek blijkt dat de meest succesvolle topmannen en vrouwen over een androgyn profiel beschikken. Je moet tussen masculiene en feminiene eigenschappen kunnen schakelen om succesvol te zijn. Afwisselend mensgericht en rendementgericht, je moet die afweging kunnen maken.
De andere belemmering zijn de vrouwen zelf, de mentaliteit hier. Ze willen niet of ze hebben de moed opgegeven. En mensen dwingen in een topfunctie kan niet, dus de vrije wil is belangrijk. Er is geen prestatiecultuur in Nederland, je mag niet uitblinken. De wil om te winnen en de beste te zijn wordt niet ontwikkeld. Ook ervaren veel mannelijke bestuurders het niet als urgent om nieuwe, andere mensen aan te nemen. Met een vrouw erbij gaan ze zich onderling anders gedragen en dat is lastig, moet je opeens andere grappen gaan maken. Ik lach zelf altijd keihard mee.
Ik heb ook wel eens een geval gehad bij een bedrijf in Rotterdam dat een vrouw te mooi vond voor de CFO functie. Ella Vogelaar was commissaris en drong aan op een vrouw om de opengevallen functie te vervullen in het door mannen gerunde bedrijf. Ik had zeven uitstekende kandidaten, die aan alle eisen voldeden. Maar met iedereen was iets mis, te flauw voor woorden. De laatste die overbleef werd niet geschikt gevonden wegens 'te mooi'. Ik wist niet wat ik hoorde. De CEO zei: luister Carmen, als wij moeten overwerken met zo' n vrouw erbij weet ik niet of we onze seksuele driften in de hand kunnen houden.
Het ontslag bij Schiphol van Marike van Lier Lels is een voorbeeld van de problematiek waar het over gaat in jullie programma. Ze zegt zelf dat ze niet ontslagen is omdat ze een vrouw is, maar het heeft er wel degelijk mee te maken. Cerfontaine trok het niet dat er een artikel uitkwam dat zij de machtigste vrouw in Nederland was. Mannen trekken dat niet. Dus er moest een kop rollen, typisch mannelijk, zo lossen die dat op. Het artikel is een maand voor haar ontslag verschenen. Geloof me, dat was de ware reden. Naar buiten toe werd gezegd dat ze ontslagen werd omdat ze het vogelprobleem niet had opgelost. Echt, die vogels zijn er nog steeds. Ze zijn er altijd geweest ook. En er is nog nooit een man voor ontslagen. Als vrouwen boven ze uitsteken, voelen mannen zich bedreigd. Maar goed leiderschap is ook: mensen aannemen die beter zijn dan jij, die complementair zijn. Op het moment dat hij haar ontslagen heeft was Gerlach Cerfontaine notabene voorzitter van het gender-ambassadeurs-netwerk (een groep mannelijke topmanagers die het percentage vrouwen een de top wil vergroten - BvdH). Hij was ook in onderhandeling om voorzitter van VNO-NCW te worden, maar hij vond het salaris 3 ton te laag. Hij had al overal aangekondigd dat hij weg ging, en toen kwamen ze er met het salaris niet uit. Als de appel zo heet wordt, wat doe je dan? Je flikkert die andere soort eruit. De allochtoon of de vrouw. Je gaat niet je vingers branden aan de old boys van je eigen soort, want daar kun je later last mee krijgen.
Ik heb me ontzettend geërgerd aan het ontslag van Marike van Lier Lels, want je moet ze in Nederland al zoeken met een vergrootglas en als ze dan eenmaal zo'n functie hebben zitten ze met z'n allen te wachten -mannen en vrouwen!- totdat ze er weer afdondert. Vrouwen zijn trouwens de eerste in een organisatie die, ALS er al een vrouw benoemd wordt, meteen gaan roepen: we willen wel kwaliteit! Alsof vrouwen gehandicapt zijn ofzo. Vrouwen moeten loyaler worden naar elkaar. De jaloezie en de bitchiness is een Nederlands probleem. Het is een krabbenmand. Als er één naar de top klimt, trekt de rest haar weer naar beneden. Want wie denkt ze wel dat ze is? Bij sollicitaties laten vrouwen zich niet zien van hun beste kant. Een vrouw denkt altijd: kan ik het wel? En profileert zich daardoor minder goed. Ze zijn enorm precies en speuren de lijst met kwalificaties af. Net zo lang totdat ze iets gevonden hebben dat ze NIET kunnen. Terwijl een man er een flinke dosis bovenop doet om die baan binnen te slepen en wat ie daarvoor moet kunnen, dat ziet ie later wel.
Bill Gates heeft tien jaar geleden al gezien dat je een diverser team moet hebben om te winnen. De wereld is je werkterrein, alles wordt diverser. De klanten, de werknemers, dus je hebt verschillende referentiekaders nodig. Ze tekent een voorbeeld uit de praktijk op een flipover: baby huilt, flesje nutricia, baby lacht. Weet je waarom dit product met deze campagne totaal mislukt is in het hele Midden Oosten? Ze lezen daar van rechts naar links! Er was niemand in de Raad van Bestuur die daaraan had gedacht. Ze zagen allemaal het zelfde, niemand keek de andere kant op. Zie hier het gevaar van group think.
Ik weet zeker dat de fraude bij Ahold niet gebeurd was, dat er geen side letters waren getekend, als er een vrouw in de board hadden gezeten, MITS die vrouw niet exclusief masculien gedrag zou vertonen. Uit onderzoek blijkt dat een minderheid van 12% of kleiner zich aanpast aan de meerderheid en de cultuur niet verandert. Dus als er één vrouw in een board van 10 mannen zit heb je er niets aan, dan blijft ze niet authentiek. in alle landen om ons heen zijn de toplagen de afgelopen jaren diverser geworden, maar niet in Nederland. Je ziet hier zelfs een tegenovergestelde ontwikkeling. Het aantal vrouwen in de Raden van Bestuur is gedaald van 3,8% naar 1,6% sinds 2003.
De arrogantie van de blanke man is ongelooflijk. In feite zeggen ze: ik negeer de klant, de markt, ik weet alles zelf. Ik heb ze meegemaakt, die persoonlijk een geurtje goedkeurden voor vrouwen dat de markt op ging en een totale flop werd. De vrouw doet 95% van ALLE boodschappen, zeker haar geurtjes en vaak ook nog die van haar man. Dat beperkte denken en ook de focus op de korte termijn, heeft al veel multinationals de afgrond in gestort. Fuji en Kodak gingen vrolijk door met de planning van de uitbreiding van de productiefaciliteiten voor filmrolletjes en hadden niet door dat de helft van de wereld op digitaal was overgestapt.
In 2010 vallen er heel veel banen open. Naast de normale vervanging komen er nog eens 70.000 nieuwe banen bij. Dus de plekken zijn er wel, het hangt af van de vrouwen zelf of ze die kansen zullen grijpen. De veertigers zitten nu in de subtop, ze worden klaargestoomd. Daar zullen we het van moeten hebben.