-------------------------------
'Zij die leven voor wat groeit, bloeit, kruipt, ademt moeten wel beter en rijker worden. Zij krijgen belangstelling voor muziek, schilderkunst, beeldhouwwerken, godsdienst. Groeien zelf. Worden beter'.
-------------------------------
Uit een interview met Jac. P. Thijsse ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag.
Jac. P. Thijsse (1865 – 1945) raakte als kind al erg onder indruk van het rivierenlandschap. Door het beroep van zijn vader, die militair was, verhuisde het gezin Thijsse regelmatig. Uiteindelijk kwam het gezin in Amsterdam te wonen, waar Jacobus Pieter Thijsse de kweekschool volgde om leraar te worden. Daar kreeg hij biologieles van C. Kerbert, die later directeur werd van Artis. Kerbert nam zijn pupillen mee op lange wandelingen langs de IJ-oever om alles dat daar groeide en leefde met eigen ogen te zien. Deze wandelingen hebben Thijsse geïnspireerd om zich verder in de natuur en het Nederlandse landschap te verdiepen.
Toen Thijsse klaar was met de kweekschool, werd hij docent op een lagere school op Texel. Hij koos bewust voor Texel vanwege het interessante landschap en de rijkdom aan vogelsoorten. Hij verloor zijn hart aan het eiland maar verhuisde na twee jaar toch terug naar Amsterdam. Zijn vrouw, die hij op de kweekschool had ontmoet, kon niet aarden op het waddeneiland.
>> Eli Heimans
In Amsterdam raakte hij bevriend met Eli Heimans, eveneens docent en natuurliefhebber. Heimans had net een boekje geschreven over de natuur in het Sarphatipark in Amsterdam. Thijsse was benieuwd waarom Heimans niet ook de natuur buiten de stad beschreef. Het was het begin van een lange en vruchtbare samenwerking. Ze schreven en illustreerden een serie kinderboeken die uitnodigden om er zelf op uit te trekken en de natuur te ontdekken.
In de jaren negentig van de negentiende eeuw ontstond een nationale natuurbeweging, waarvan Thijsse en Heimans de drijvende krachten werden. Deze was deel van een vernieuwing op pedagogisch en didactisch terrein en ging uit van het waarnemen van de eigen vertrouwde leefomgeving. De natuurbeweging sloot eveneens aan bij de herontdekking van het Nederlandse landschap door de schilders van de Haagse School, die naar buiten trokken en in de open lucht schilderden.
>> Natuurmonumenten
In 1904 diende het college van burgemeester en wethouders van Amsterdam een voordracht in om het Naardermeer (een 'waardeloze plas') vol te storten met het huisvuil van de snel groeiende stad. Thijsse en Heimans sloegen alarm en brachten de plannen onder de aandacht van de pers. De gemeenteraad verwierp het voorstel van het college met een krappe meerderheid maar daarmee was het gevaar nog niet geweken. Er moest een organisatie komen die grote sommen geld bij elkaar zou brengen om bedreigde, waardevolle natuurgebieden te kunnen aankopen. In 1905 kwam de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland (Natuurmonumenten) tot stand, waarvan Thijsse tot zijn dood secretaris zou blijven. Het Naardermeer werd in 1906 het eerste natuurreservaat van Nederland.
>> Verkade
In hetzelfde jaar dat Amsterdam plannen had om het Naardermeer vol te storten met vuilnis, werd Thijsse gevraagd om albums voor koekjesfabrikant Verkade te schrijven. Het was de bedoeling dat bij de koekjes plaatjes zaten, die de mensen konden plakken in hun albums waarvan Thijsse de tekst zou verzorgen. Hij schijnt uitgeroepen te hebben: "Ze hebben me voor de reclame gevraagd!" . Hij deed het uiteindelijk toch. Het werd een groot succes. Een aantal albums haalde een oplage van meer dan 100.000. Bovendien bereikten ze mensen uit een groot deel van de samenleving. De serie begon met de delen over lente, zomer, herfst en winter.
>>Eredoctoraat
Alhoewel Thijsse geen wetenschapper was verleende de Universiteit van Amsterdam hem op 18 september 1922 een eredoctoraat, waarvoor zijn Omgang met planten uit 1909 als dissertatie werd beschouwd. Door deze erepromotie was Thijsse bevoegd biologielessen aan middelbare scholen te geven; hij kreeg een vaste aanstelling bij het Kennemer Lyceum en de Middelbare Meisjesschool in Bloemendaal waar hij tot zijn pensioen les gaf.
>>Betekenis
Het belang van Jac. P. Thijsse ligt niet zozeer in het voor de toekomst bewaren van bedreigde natuurgebieden ofschoon hij zich daar zeker voor inspande. Meer heeft hij bereikt door zijn vermogen tot popularisering van de natuur bij een groot publiek, zijn verteltrant en zijn beminnelijke persoonlijkheid. Mede daardoor is een mentaliteitsverandering tot stand gebracht waardoor natuurbescherming deel is gaan uitmaken van onze maatschappijvisie.
Jan Wolkers uit zijn waardering voor Thijsse in zijn essay De Grazige Weiden als volgt: "In mijn prille jeugd waren er maar twee schrijvers. God die de bijbel had geschreven en Jac. P. Thijsse, die de albums van Verkade geschreven had".
Meer over Jac. P. Thijsse kunt u vinden door de links in het rechtermenu te volgen.