“America is the only country that went from barbarism to decadence without civilization in between.”
[Oscar Wilde, schrijver/dichter, Engeland]
Ik zie de tegenstrijdigheden van Amerika als een bevrijding, misschien zelfs een zegen. Al die verschillende regels en gewoontes, verschillende steden, religies en obsessies. Kun je je voorstellen dat er een plek bestaat waar sigaretten gezien worden als een groter gezondheidsrisico dan machinegeweren? Waar een vage kennis je zijn appartement aanbiedt, inclusief inrichting, waar bijna iedereen in de een of andere god gelooft, en waar de buitenwereld genegeerd wordt, tenzij die met bommen gooit. Wij kunnen niet volhouden dat we dat land helemaal begrijpen. Het zal altijd totaal anders zijn, een eigen universum, het Westerse Hemelse Rijk, het China van onze verbeelding. Een land om te benijden, dankbaar voor te zijn, en om je voor eeuwig door te laten verbazen.
[Hanz Magnus Enzensberger, dichter en auteur, Duitsland]
“America is a vast conspiracy to make you happy.”
[John Updike, schrijver, VS]
De Verenigde Staten is machtiger dan welk ander land dan ook sinds het Romeinse Rijk, en het ziet er niet naar uit dat daar in de eerste helft van deze nieuwe eeuw nog verandering in komt. Maar het effect van de informatierevolutie en de globalisering is dat andere factoren dan natiestaten (zie Al-Qaeda) belangrijker worden, en dat zwakke, verre plaatsen (zie Afghanistan), moeilijker te negeren zijn. Daarom heet mijn nieuwe boek ‘The Paradox Of American Power: Why The World’s Only Superpower Can’t Go It Alone’. De vooringenomenheid van Amerika staat de absolute macht van het land in de weg. De Amerikanen moeten zich realiseren dat samenwerking met anderen noodzakelijk is om hun doelen te bereiken.
[Joseph Nye, auteur van The Paradox of American Power] (zie item 4: bronnen)
Sommige mensen in Europa haten de Amerikanen omdat ze te weinig geschiedenis hebben, maar dat is niet terecht. De Amerikaanse vrijheidsbelofte is juist gebaseerd op het loskomen van geschiedenis. De neiging om ons los te maken van de geschiedenis die we bij ons dragen, om onszelf opnieuw uit te vinden, de geschiedenis van ons af te schudden, én de zucht naar onmiddellijke bevrediging van sexuele, materiële en spirituele behoeften is iets wat we allemaal kennen. Dat is waarom het perfecte Amerika, zoals ook in Hollywoodfilms, popmuziek, reclame en andere populaire cultuuruitingen wordt benadrukt, zo verschrikkelijk aantrekkelijk, zo sexy, en tegelijkertijd voor sommigen zo afschrikwekkend is.
Iedereen wil graag ‘een stukje Amerika’, maar er zijn maar enkelen die het werkelijk kunnen hebben, en zelfs zij willen meer, en nog meer. Een personage in een Duitse film van Wim Wenders stelde dat ‘Amerika onze ziel heeft gekoloniseerd’. Het is een bedenkelijk statement, wat erg goed past bij de generatie Duitsers uit 1968, maar er zit een kern van waarheid in. Honderden miljoenen mensen, van Londen tot Tokyo, worden geprikkeld door het verlangen naar Amerika. [Ian Buruma, auteur, Nederland/ Groot Brittannië ]
“America is a large, friendly dog in a very small room. Every time it wags its tail, it knocks over a chair.”
[Arnold Toynbee, historicus, Groot-Brittannië]
Amerika is nooit bij elkaar gehouden door bloedbanden of een sterke binding met het land. Het bindmiddel van Amerika, dat zijn onze idealen, die ons boven onze achtergrond laten uitstijgen, en boven onze persoonlijke doelen, om ons te leren wat het betekent om een burger te zijn. Elk kind moet deze idealen leren. Elke burger moet deze idealen in ere houden. En elke immigrant kan, door onze principes en idealen te omarmen, ons land nog meer, maar niet minder, Amerikaans maken.
[George W. Bush, January 20, 2001, inauguratierede]
“The United States is a nation of laws: badly written and randomly enforced. “
Frank Zappa
OVER AMERIKA EN EUROPA
Als de zeventiger jaren voor Amerika een periode van terugval was, dan waren de negentiger jaren de revival. Het begon met het ineenstorten van de Sovjet-Unie, het kreeg vaart met de implosie van de Japanse economie en de Europese besluiteloosheid rond de oorlog op de Balkan, en het werd bestendigd door het Amerikaanse antwoord op de aanslagen van 11 september en de opbouw van het Amerikaanse leger. Maar wat zijn de implicaties voor Europa? Dat Europa meegaat, en de Amerikaanse uitdaging oppakt, of dat Europa zich stilhoudt, en blijft vasthouden aan de rol van de klagende maar toestemmende partner aan de andere kant van de oceaan.
[Professor Michael Cox, Britse Royal Institute of International Affairs]
Een afgrijselijke tragedie in New York was voldoende om oude linkse gedachten over het Amerikaanse imperialisme nieuw leven in te blazen. Volgens deze beweging zijn de aanslagen van 11 september een logische reactie op de Amerikaanse buitenlandse politiek. Wat me zorgen baart is niet dat er mensen zijn die kritiek hebben op Amerika, maar dat er een patroon ontstaat dat in essentie nationalistisch is. Bijvoorbeeld: iemand die Frankrijk als een bastion van mensenrechten neerzet, om zo een oordeel over Amerika te kunnen vellen.
Het is alsof Europa op deze manier probeert te verhullen dat het tot dezelfde wereld behoort en dat het ten prooi valt aan dezelfde tegenstrijdigheden: Europa kent dezelfde onderdanigheid ten opzichte van de economie en dezelfde sociale chaos, terwijl het probeert vol te houden dat alles er goed is. [Benoît Duteurtre, auteur, Frankrijk]
De gevolgen van een wereld met één supermacht zijn in alle gevallen negatief. Als Amerika zich afzijdig houdt van internationale problemen, wordt het land beschuldigd van isolationisme. Als Amerika ingrijpt, komt het verwijt van imperialisme boven tafel. In beide gevallen zal het land een doelwit worden van scherpe kritiek en geweld. De andere landen in de wereld zullen hoger in moeten zetten, en Amerika moeten confronteren met partners waar ze niet omheen kunnen. Dat betekent dat we een sterk en eendrachtig Europa moeten bouwen, met een duidelijke buitenlandse politiek en een sterke munt. Het is dát of nog een eeuw lang Amerika.”
[David Clark, politicoloog, Groot Brittannië]
Het instorten van het World Trade Center was shockerender dan elke andere tragedie in het laatste decennium. Omdat in mijn ogen Amerika en Europa sterk verbonden zijn door de geschiedenis, door manier van leven en denken, en omdat we tot dezelfde samenleving behoren, welke we samen zullen moeten veranderen in plaats van een soort kunstmatige oppositie te blijven aan de iedere kant van de oceaan, tussen de provincie van de macht en een provincie van de geest.
[Benoît Duteurtre, auteur, Frankrijk]
_____________________________________________
Bronnen, o.a.:
'What We Think Of America', Granta nr 77
'Is America Too Powerfull For Its Own Good?' in The Guardian