We vroegen Bjarne Mastenbroek, de architect die in Amsterdam het houten Jakarta-hotel neerzette en in ‘Houtbouwers’ een vurig pleidooi hield voor houtbouw, te reageren op Daan van Rooijens betoog voor biocomposiet. De lector duurzame kunststoftechnologie hekelt hout als meest duurzame oplossing voor de bouwsector, en richt zich in plaats daarvan op het minder bekende biocomposiet.
Van Rooijen: 'Planten als vlas, jute of hennep – waaruit biocomposiet bestaat – slaan net als hout CO2 op. Bovendien is het materiaal nóg lichter, sterker en stijver dan hout, en nog mobieler.'
Wat is daarop Mastenbroeks reactie? Hieronder zijn uitgebreide antwoord.
Biocomposiet beter dan hout? Architect Bjarne Mastenbroek reageert fel op Daan van Rooijen, die hier eerder een pleidooi hield voor biocomposiet (en tegen hout).
een onzalig pleidooi
Mastenbroek: 'We winnen minder dan 200 jaar serieus steenkool, minder dan 150 jaar olie, en minder dan 70 jaar gas. Sindsdien is het niveau CO2 in de lucht bijna verdubbeld (voor de geïnteresseerden: van 180-260 ppm naar 415 ppm, met een stijging van 15 ppm in de laatste 5 jaar!).
Het pleidooi van Daan van Rooijen is een onzalig pleidooi.
Niet omdat hij niet moet doen wat-ie doet – dat is prima – maar omdat hij diskwalificeert wat we óók moet doen: weg van bouwmaterialen die heel vervuilend zijn en veel CO2-uitstoot genereren, naar materialen die minder uitstoten (of zelfs CO2 vastzetten).'
'er is helemaal geen 'houtlobby' die nieuwe technieken tegenhoudt'
voor de troepen uit
'Het is zoiets als zeggen dat elektrische auto’s slecht zijn en we vooral auto’s op atoomenergie moeten maken. Waterstof is nog een slechtere vergelijking – want al gaande.
Wat Daan van Rooijen doet is veel te ver voor de troepen uitlopen met technieken die nog veel meer verandering en innovatie vergen.
Dat is op zich prima, en ik hoop dat al deze technieken ook een succes worden. Maar hij moet niet afkeuren wat in the meantime wellicht het beste alternatief is. Namelijk: een bouwmethodiek die vertrouwd is en die we al langer kennen. We zoeken simpelweg alternatieven die eenvoudig en voor de hand liggend zijn om zo snel mogelijk fossiele brandstoffen uit te bannen.
Het is daarbij van belang om de cirkel die millennia lang ‘rond was’ weer te sluiten. We hebben hout grotendeels links laten liggen en als inferieur beschouwd ten gunste van olie, gas, steenkool, staal beton en plastics – met desastreuse gevolgen.'
we hebben en-en nodig
'Naast Van Rooijens vurige pleidooi voor biocomposieten – dat ik steun – hoop ik dat hij zo verstandig is om ook de massief-houtbouw (feitelijk ook een biocomposiet!) mede te ondersteunen. We hebben en-en nodig, net zoals dat het verstandig is om naast elektrische automobiliteit ook waterstof grondig te onderzoeken en evenzo verder te studeren op wellicht nog betere alternatieven.
Daarnaast serveert Van Rooijen hout af als inferieur en zwak: klinkklare nonsens. Dit riekt naar blaming en shaming ten gunste van biocomposiet dat, zoals gezegd, feitelijk identiek is aan hout. Er is ook helemaal geen 'houtlobby' die deze technieken tegenhoudt.
Ook de restproducten van de houtindustrie kunnen allemaal worden gebruikt. Daar kunnen we nog veel winnen, maar het is niet zo dat het inefficiënt is.'
©
VPRO
'hout inferieur en zwak? nonsens'
'val de houtrevolutie niet aan'
'Het lijkt me echt verstandig dat Van Rooijen niet de houtrevolutie aanvalt, maar zich richt op een positieve houding ten aanzien van een grondige transitie weg van het beton en staal.
Bij massief-houtbouw (CLT) pleiten wij, de meeste architecten die daarmee bezig zijn, ook niet voor een geitenwollen-sokken benadering waar ‘alles hout is wat er klinkt’.
Het gaat erom vooral de hoofddraagstructuur en de binnengevels zoveel mogelijk uit hout te maken. Hybriden zijn nog altijd beter dan alleen beton en staal. Zo zijn funderingen, ondergrondse lagen (parkeren), trappenhuizen of delen van de vloeren nog van beton. Stabiliteit kan worden bereikt door staal toe te voegen, hoewel in veel kleinere hoeveelheden. Je kan dit natuurlijk ook doen met superstijve carbonvezels, maar ook daarmee prijs je jezelf vaak uit de markt.'
'Kortom: wij zijn er van overtuigd dat hout op dit moment het beste alternatief is, alleen al om de kennis die erover aanwezig is. Maar als het Van Rooijen lukt om een biocomposiet-revolutie te laten slagen? Be my guest, ik serveer het zeker niet af.'