Zorg en onderwijs blijken crucialer dan we ze waarderen, globalisering heeft ook een keerzijde, en: is deze crisis dé kans om definitief in te zetten op duurzaam beleid? Dit zijn 9 voorstellen voor een betere wereld na corona.

Een dag in het park. Werken op kantoor. Naar de kroeg gaan, of een uurtje zweten in de sportschool. Maar ook: menselijk contact. Ritme. Je vrijelijk van A naar B kunnen verplaatsen. 

Er zijn een hoop dingen die we als vanzelfsprekend namen toen de wereld nog niet op z’n kop stond. Het goede nieuws is: de corona-crisis dwingt ons – beter laat dan nooit – na te denken over onze wereld en hoe we die hebben ingericht. 

Deze pandemie legt de kinken in de kabels van onze samenleving bloot. Over ons werk, bijvoorbeeld, maar ook over duurzaamheid, solidariteit, en de zorg. 

kunnen we hierna de welvaart beter verdelen? en beter omgaan met de natuur?

Is dit het moment om te reflecteren op hoe we de wereld hebben ingericht? En hoe we, als we op de resetknop zouden kunnen drukken, het allemaal anders zouden aanpakken?

Zouden we de welvaart anders verdelen, zodat iedereen kan meekomen in de maatschappij? Zouden we anders omgaan met de natuur, zodat we niet afstevenen op een klimaatcrisis van gigantische proporties? En zouden we onze ambities en idealen bijstellen, nu we hebben gemerkt hoe snel en resoluut datgene dat we voor lief namen kan wegvallen?

Genoeg stof tot nadenken, dus. Wij helpen je op weg met een negental voorstellen, voor hoe we de wereld na corona weer zouden kunnen opbouwen en herinrichten.

bekijk de 9 voorstellen hier ↓

1. Maak de zorg weer zorgeloos

Gaan we onze zorgmedewerkers straks wél op waarde schatten? Zij die in de haarvaten van ons logge, overbelaste zorgsysteem levens redden? Het zorgsysteem dat er één van de beste van de wereld is, maar, volgens velen, rijp is voor radicale hervorming?

Eén van de dingen die co-assistent Sarah van der Lely inspireerde om dokter te worden, was de ziekenhuisserie Grey's Anatomy. Maar dat het in het echt zó anders zou zijn dan op tv, had ze nooit verwacht. 'De zorg is geen markt, en de patiënt is geen klant', vindt Van der Lely.

De jonge co-assistent aanschouwde hoe het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam in 2018 na een faillisement met patiënten en medewerkers en al op een regelrecht fiasco afstevende. Ze legde dat met haar piepkleine action-cam vast in 'Exit Slotervaartziekenhuis'. Waarom maakt iedereen in de zorg de dienst uit, behalve de mensen die er zelf werken?

2. Ga volgend jaar op staycation

De afgelopen weken is ons wereldje heel snel, heel klein geworden — een groot contrast met het grenzeloze bestaan waar we ons de afgelopen decennia in waanden.

Iedereen wilde de wereld zien, maar: dat tomeloze rondreizen, overzeese gehandel en de constante kruisbestuiving van culturen kende ook een keerzijde.

Want niet alleen gewenste, maar ook ongewenste zaken komen terug, naar het thuisfront. En laten we eerlijk zijn: dat constante verplaatsen is héél slecht voor het milieu. Is er een grens bereikt?

Toerisme is wereldwijd een enorme groeisector. Maar niet alle plekken zijn bestand tegen massatoerisme: koraalriffen verdwijnen, op westers volunteerism wordt volop gekapitaliseerd. En soms moet de lokale bevolking zelfs verhuizen om plaats te maken voor toerisme.

Kunnen we na deze crisis nog wel met een schoon geweten de wereld over?

3. Krijgen de isolationisten gelijk?

Nu zo'n beetje alle landen op de wereld al zijn aangedaan door het coronavirus, zie je dat de meeste een isolationistische reflex hebben: niemand erin, niemand eruit.

Het roept de vraag op: wat doet deze razendsnelle en ongeremde import en export van mensen en goederen eigenlijk met onze eigen cultuur en economie?

Volgens de econoom Dani Rodrik is er een internationaal trilemma ontstaan. 'Vergevorderde globalisering, nationale soevereiniteit én democratie zijn niet met elkaar verenigbaar,' theoretiseert hij. We willen alledrie, maar hooguit twee van die dingen kunnen naast elkaar bestaan. 

Zit er dan wat in de boodschap van mensen als Donald Trump en Boris Johnson, die tegen hun volk én hun handelspartners zeiden: onze economie gaat voor? 

4. Herevalueer het globalisme

Globalisering kent niet alleen winnaars, dat wisten we natuurlijk al. Ook India zag de eindeloze mogelijkheden van globalisering toen ze in de jaren 90 haar planeconomie verruilde voor de vrije markt.

En ja: het land zag daarna economische groei, maar de gewone Indiase man en vrouw zien daar weinig van terug.

Schrijver Pankaj Mishra groeide op in een klein bergdorpje in India. Hoewel hij zelf bewust koos voor een schrijversleven, zag hij zijn leeftijdsgenoten ongelooflijke dromen najagen en, wanneer daar niks van terechtkwam, kampen met onoverkomelijke teleurstellingen – allemaal in de naam van die glanzende, globalistische droom.

'Dat beeld van het India in opkomst, het India dat een westers land wordt, dat kun je nu zien als deel van een grotere ideologische illusie in het westen – over de houdbaarheid van ons wereldwijde systeem van kapitalisme.'

Hoe is de sfeer aan de verliezerskant van de globalisering? En is die tekenend voor een grootschaligere trend? 

5. Laat je bullshitbaan achterwege

We kunnen klappen voor vitale beroepen wat we willen, maar stiekem wisten we het al lang: de banen die onze maatschappij het hardst nodig heeft, worden zwaar ondergewaardeerd. 

Hoe zou een wereld er uitzien waarin de onmisbare, vitale beroepen écht op waarde worden geschat? Verdienen zij bijvoorbeeld geen basisinkomen? 

Uit onderzoek blijkt dat één op de vier mensen zijn of haar baan nutteloos vindt. Grote kans dus dat jij zelf ook zo'n bullshitbaan hebt. In 'Mijn bullshitbaan' bevroeg Tegenlicht mensen die ontsnapt waren aan hun eigen bullshitbaan. Ook onderzochten we welke banen de maatschappij breken, en welke haar juist máken.

Wat is jouw werk waard, en zou je je wel of niet nuttiger willen en kunnen maken, in de toekomst?

6. Niet lullen, maar poetsen

Ondanks het feit dat ons is gemaand zo veel mogelijk afstand van elkaar te houden, komen mensen in deze tijden toch nader tot elkaar.

Door heel Nederland voert een gevoel van solidariteit en saamhorigheid de boventoon. Van kaartjes sturen naar eenzame gehandicapten, tot boodschappen bezorgen bij ouderen: aan hulp geen tekort.

We hebben, al zeggen we het zelf, wel een neusje voor dit soort wereldverbeteraars.

Dus: laat je inspireren door de mensen in onze aflevering 'Uitdagers en aanpakkers'. Niet lullen, maar poetsen, is hun motto. 

Kunnen we ook na de coronacrisis blijven poetsen? 

tekst loop hieronder door

7. 'Wij' is het nieuwe 'ik', wen er maar aan

Stiekem waren we, voordat we besloten de handen ineen te slaan en het samen te doen, eenzamer dan ooit – na al die tijd waarin het individualisme hoogtij vierde, is dit nieuwe collectivisme voor velen een warm bad.

'Atomisering', noemt ecoloog, schrijver en columnist bij The Guardian George Monbiot het: de extreme verwijdering van elkaar, het overtrokken individualisme.

'Zonder het te merken zijn we in een hele reeks sociale en ecologische crises geraakt,' zegt Monbiot. 'Het uiteindelijke gevolg van neoliberalisme en vervreemding is het instorten van onze geestelijke gezondheid. We moeten een nieuw verhaal gaan vertellen: het verhaal van saamhorigheid.'

Kortom: de mens moet zichzelf, zijn naaste en zijn relatie tot de natuur hervinden en herwinnen. Hoe houden we dit vast, als straks het gevaar geweken is? Hoe verschillende pioniers dit doen, zie je in 'Compassie als oplossing volgens George Monbiot'.

8. Duurzaamheid is een keuze (en nu is het moment hem te maken)

 

De vissen in de grachten van Venetië zwemmen nu in kristalhelder water, Chinese stedelingen ademen opeens schone lucht en wereldwijd stoten we bakken minder CO2 uit; de directe effecten van de verminderde menselijke invloed op de aarde zijn merkbaar.

Maar we kunnen niet, als straks het gevaar geweken is, met z'n allen thuis blijven zitten om onze ecologische voetafdruk maar zo klein mogelijk te houden. Wat zijn de alternatieven?

 

9. Groei, maar binnen de grenzen van het betamelijke

‘Never let a good crisis go to waste’, zei de Britse politicus Churchill al eens. Juist nu de wereld stil ligt, is het moment om nieuwe routines op te pakken, gewoontes te doorbreken en nieuwe wegen in te slaan.

Twijfel je welke verantwoordelijkheden je als individu, bedrijf, overheid kunt nemen? Laat je inspireren door econoom Kate Raworth.

Zij ontwierp het donutmodel: een economisch model dat ecologische en sociale waarden voorop stelt. 'Meer is beter, dat is het idee dat wij hebben van succes. Oneindige groei. Als je politici hoort praten over de economie, is het altijd: we willen slimme groei, inclusieve groei, groene groei, gebalanceerde groei – het maakt niet uit, als er maar groei is.'

En juist dat idee, dat stamt uit de jaren 30, daar willen we vanaf, zegt Raworth: 'We worden hiermee niet eens voorzien in onze basisbehoeften.'

Kunnen we straks, met behulp van de donut, op een duurzame manier herstellen van deze crisis?