Jeremy Rifkin (1945) studeerde economie aan de Wharton School, onderdeel van de Universiteit van Pennsylvania, en internationale betrekkingen aan de Fletcher School of Law and Diplomacy aan de Tufts University. Sinds 1994 geeft hij les aan topmanagers uit de hele wereld over nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap en technologie, en de impact daarvan op de economie en het milieu. Hij is de oprichter en voorzitter van de Foundation on Economic Trends (FOET). Rifkin adviseerde o.a. de Europese commissie, het Europees parlement en staatshoofden als premier Zapatero van Spanje, president Sarkozy van Frankrijk en de Duitse bondskanselier Merkel.

Rifkin heeft een enorme reeks bestsellers op zijn naam staan, waaronder De waterstofeconomie (2002), een politiek pamflet bedoeld om de wereld bewust te maken van de kwetsbaarheid van het huidige olietijdperk, en recentelijk The Empathic Civilization: The Race to Global Consciousness in a World in Crisis (2009) en The Third Industrial Revolution (2011). 

Rifkin pleit voor een "Derde Industriële Revolutie": een economische transitie die wordt aangedreven door duurzame energie en internettechnologie (in de netwerkstructuur van het internet is iedereen op een gelijkwaardige manier met elkaar verbonden, en iedereen kan up- en downloaden). Vanaf die derde Industriële Revolutie is volgens Rifkin iedereen ondernemer, maar om echt succes te hebben heb je wel hechte sociale netwerken nodig.

We zien volgens Rifkin niet alleen een democratisering van energie en informatie, maar ook van de economie. Dat zie je bijvoorbeeld aan de opkomst van 'sociale ondernemers', iets wat in een competitief marktmodel nog een contradictio in terminis zou zijn. Dit past volgens Rifkin dan ook in een "afgevlakt", "distributief" kapitalisme: een combinatie van het beste van kapitalisme en socialisme. 

In zijn nieuwste boek, 'The Zero Marginal Cost Society' (2014) gaat Rifkin door op de thema's van 'The Third Industrial Revolution'. Hij beschrijft ditmaal hoe door de opkomst van het Internet of Things (IoT) goederen en diensten steeds goedkoper zullen worden doordat de marginale kosten minimaal zullen worden en zelfs de nul benaderen. Volgens hem zal het internet der dingen productie en consumptie nog verder democratiseren. Een soort collaborative commons ontstaan die het consumenten-producenten kapitalisme in de huidige vorm ingrijpend zullen veranderen. Ten goede volgens de optimistische Rifkin.
 

Met zijn recept heb je niet alleen het beste van de markt (creativiteit van de ondernemer) en het beste van socialisme (solidariteit) te pakken, maar zijn we meteen ook af van het "winner takes all"-principe (er kan er maar één de winnaar zijn) en een overheid die alles controleert.

En dat is mooi, moeten ook de Europese Commissie en het Europees Parlement gedacht hebben. Want die hebben Rifkins richtlijnen voor een derde Industriële Revolutie inmiddels tot officieel Europees beleid gemaakt. 

Interviewer: Sabine Lubbe Bakker
Locatie: Amsterdam, Nederland
Datum: 27 juni 2012