Depressie is voor veel Ghanezen een onbekend fenomeen. En eenzaamheid al helemaal. Men leeft, werkt, slaapt en eet gezamenlijk. Als een lid van de groep terneergeslagen is, wordt dat gezien als een probleem van de hele gemeenschap waarvoor ze met elkaar een oplossing moeten bedenken. Sunny leeft mee met de familie van een vriendin, bij wie ze ervaart dat zorgen voor elkaar ook een vorm is van zorgen voor jezelf.
Hoe gaan ze in Ghana om met tegenslag, depressie en de dood? Heel anders dan wij in Nederland.
Sunny's gids in Ghana
©
tiepes
Hoe zou je jezelf voorstellen?
Ik kom uit een gezin met een Nederlandse vader en Ghanese moeder en heb ongeveer evenveel jaar in beide landen gewoond. Daardoor heb ik veel bewondering gekregen voor de verschillende manieren waarop mensen keuzes maken en omgaan met het leven. Ik hou ervan om daarin overeenkomsten en verschillen te ontdekken, patronen te ontwaren, alternatieven te schetsen.
Wat was je eerste gedachte toen Sunny je vroeg om gids in Ghana te zijn?
Ik vind het belangrijk om bruggen te bouwen, perspectieven te vertalen, mensen elkaar te laten begrijpen. Ik heb vaak het gevoel dat mensen denken dat het in Ghana een en al armoede is. Ik vond deze serie een kans om iets anders te laten zien, te laten zien wat een land als Ghana te bieden heeft als het gaat om menselijkheid, cultuur en manieren van leven. Kunnen we misschien zelfs een beetje jaloers worden op de Ghanese manier van doen?
Wat zijn volgens jou de grootste verschillen tussen Ghana en Nederland?
In beide landen zijn mensen op zoek naar wat hun plek is in de wereld. Maar in de Ghanese cultuur speelt het collectief een veel grotere rol. Mensen leven buiten, mensen leven samen. In Nederland leven mensen veelal binnen, en merk ik dat het belangrijk is om sterk en onafhankelijk te zijn. Dat is in Ghana ook best waardevol, maar het is nog belangrijker om voor elkaar te zorgen. Het samen zijn zelf is daar het grootste goed.
Ook spiritualiteit is iets collectiefs in Ghana, je beleeft het samen. Ghanese mensen zijn vaak superspiritueel. Het is daar heel normaal om samen de dag te beginnen met morning devotion: dankbaarheid dat de zon weer is opgegaan. Spiritualiteit is niet alleen God en de kerk, maar ook familie, voorouders, alles wat jou heeft gebracht naar waar je nu bent, dankbaar zijn daarvoor. Dat collectieve kan ook veel druk leggen op een persoon, stappen vooruit zetten is best moeilijk als je dat met z'n allen moet doen.
In Nederland vind ik ook veel spiritualiteit, maar het is hier meer individueel, het heeft te maken met zelf-reflectie. Er lijkt ook meer spanning te zijn tussen ration en spiritualiteit. Ik denk dat veel mensen best spiritueel zijn, maar je kunt het wat minder makkelijk delen omdat het sneller als zweverig wordt gezien. Ik denk dat dat stuk zelf-reflectie goed is. Ook rationaliteit helpt om plannen en ideeen concreet te maken. Maar het is niet compleet. Als je denkt dat de ratio alles is, dan mis je ook veel.
Als je de kijkers één levensadvies, gerelateerd aan de thematiek van de serie, mee zou kunnen geven, wat zou dat zijn?
Mijn oma in Ghana zegt altijd, en Jerry Springer trouwens ook: 'Zorg goed voor jezelf en voor elkaar. Het is goed om dingen te delen.' Als je geluk deelt, wordt het vermeerderd, is mijn ervaring. En als je problemen deelt, wordt het juist minder. Wat ik heb geleerd is dat het allerwaardevolste dat ik heb, de mensen om me heen zijn waarmee ik kan delen. Ik leer daar steeds meer op te vertrouwen.