OVT
Wekelijks geschiedenisprogramma met discussies, reportages en ooggetuigenverslagen.
In deze aflevering achtereenvolgens de volgende onderdelen:
10.07 Wolters-Noordhoff heeft een nieuwe atlas op de markt gebracht: een selectie uit zeven verschillende edities van de Bosatlas. In de eerste editie, die van 1877, waren er in Europa 17 onafhankelijke staten, nu zijn dat er 39. Arie Kleijwegt vraagt zich af of Tsjetsjenië en Abchazië daar al bij zitten, landjes op wier vermelding als onafhankelijke staat hij niet bepaald zit te wachten.
10.09 Met Igor Cornelissen, journalist en Jan Hoffenaar, historicus en werkzaam bij de sectie militaire geschiedenis van de Koninklijke Landmacht, praat Kees Slager over het begin van de Koude Oorlog: de jaren vijftig, en dan met name in Nederland.
Aanleiding is het verschijnen van het boek: 'De koude oorlog' (ISBN 9012066166), een verzameling essays, onder redactie van Hoffenaar en Teitler. Met Hoffenaar wordt de militaire kant bekeken en met Igor Cornelissen de kant van 'de gewone man'.
10.31 Essay van Igor Cornelissen: toen Stalin overleed, had hij gehuild. Stalin was zijn hondje.
Enkele uitspraken van Hoffenaar:
- waarschijnlijk hebben de Russen het Westen nooit willen binnenvallen;
- de Koreaanse oorlog is voor het Westen de aanleiding geweest de defensiebudgetten te verhogen;
- als voorwaarde voor het verstrekken van de Marshallhulp is - bij monde van Eisenhower- duidelijk een betaling, in de vorm van militaire inspanning van de kant van de desbetreffende landen, verbonden geweest.
10.43 Tijdens de Koude Oorlog werden door de BVD honderdduizenden dossiers aangelegd van in de ogen van de dienst verdachte Nederlanders; van wie, is echter een geheim. Maar er zijn mensen die bijna zeker weten dat er een dossier van hen is aangelegd. Zo iemand is de 87-jarige Jo Maes, verpleegster tijdens de Spaanse Burgeroorlog en lid van de CPN.
Twee jaar geleden werd bekend dat de BVD de Koude Oorlogsdossiers wilde vernietigen. Volgens ingewijden zou het 100 mensenjaren kosten om de 3 kilometer lange reeks dossiers alleen al te lichten. De inderhaast opgerichte Vereniging Voorkom Vernietiging (VVV) startte een aantal processen om de vernietiging tegen te gaan. Inmiddels lopen er zo'n 1500 processen.
Voorzitter van de VVV is Rogier Vleugels. Hans Olink in gesprek met Vleugels en met de oud-verpleegster Jo Maes.
Aansluitend hierop praat Kees Slager na met studiogasten Hoffenaar en Cornelissen.
11.04 In de agenda van deze week onder meer aandacht voor de in het Amsterdamse Verzetsmuseum geopende tentoonstelling: "en Gij... wat deed gij voor Spanje", een expositie over Nederlanders en de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939).
11.08 Vandaag deel 1 van de elfdelige documentaire-serie over de geschiedenis van Suriname: "Wi egi sani", oftewel: "Ons eigen ding". Deel 1, een gedramatiseerde documentaire, is getiteld: "Kwassie en het verraad"; het speelt zich af in de 18-de eeuw en handelt over een negerslaaf (Kwassie) die als kruidendokter zo befaamd werd, dat ook blanken zich tot hem wendden voor behandeling van hun kwalen. Aan Kwassie kleefde echter ook de geur van verraad...
De spelers: Felix Burleson als Kwassie; Rudy Uda als Ajuko en Otto Sterman als gouverneur Mauricius; Roel van Broekhoven las bron-teksten en Kees Slager sprak de verbindende teksten.
Deze aflevering kwam mede tot stand dankzij een subsidie van het Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproducties.
11.45 De Groningse schilder en graficus Hendrik Werkman (1882-1945) was tijdens WO II ook drukker en illustrator van het illegale literaire blad De Blauwe Schuit. Een week voor de bevrijding werd hij om het leven gebracht, en dat was het werk van de Nederlandse SD-er Schaap. In Groningen ging Kiki Amsberg samen met Jaap Kooij naar het pakhuis waar Werkman schilderde. Kooij was tijdens de oorlog rechercheur en na de bevrijding werd hij belast met het opsporen van oorlogsmisdadigers.
Aanleiding voor het item is het feit dat sinds enkele dagen een film gebaseerd op het leven van Werkman draait in de Nederlandse bioscopen. De film heet: 'Ik ga naar Tahiti', gemaakt door Gerard Verhage.
Uitgebreidere documentatie aanwezig in VPRO archief
Tijden bij benadering
Presentatie: Kees Slager