OVT
Wekelijks geschiedenisprogramma met discussies, reportages en ooggetuigenverslagen.
In deze aflevering achtereenvolgens de volgende onderdelen:
10.06 De allerlaatste editie van de kaart van Europa laat ons zien dat een nieuwe enclave is ontstaan na de onafhankelijkheid van de Baltische republieken: het vroegere Oost-Pruisen, nu een Russische enclave. Arie Kleijwegt wordt hierdoor op het idee gebracht alle in Europa bestaande enclaves op te zoeken. Natuurlijk stuit hij op de Belgische enclaves in Nederland in Baarle- Hertog: kleine stukjes Belgie, zomaar in bijvoorbeeld de voortuin van een Nederlander.
10.10 Kees Slager sprak met Jan Pronk, minister van Ontwikkelingssamenwerking, over de geschiedenis van de anderhalf procent (Ontwikkelingshulp). In de studio luistert hij samen met Bas de Gaay Fortman naar de bandopname; aansluitend een essay van laatstgenoemde, en commentaar op de uitspraken van Pronk en op het op de zaterdag ervoor genomen besluit van het congres van de PvdA ( om de 65 miljoen bezuinigingen op het budget '93 van Ontwikkelingssamenwerking te accepteren, maar er tegelijkertijd voor te waken dat het percentage Ontwikkelingshulp niet beneden de 1 komt).
Pronk:
-jaren 50: Tinbergen: Ontwikkelingshulp moet 1 % van het nationaal inkomen bedragen.
-jaren 60: strategie voor het eerste Ontwikkelingshulp-decennium van de VN;
-NOVIB pikte ideeën van Tinbergen op;
-PvdA-congres 1971, voor Keerpunt '72: 1,5 % van het nationaal inkomen, met een ruime opvatting omtrent het begrip "ontwikkelingssamenwerking", geaccepteerd in het regeerakkoord;
-begroting voor het jaar 1978: 4,5 miljard , was inmiddels 1,5 van het nationaal inkomen; de internationale norm werd 0,7 % van het bruto nationaal inkomen, en dat staat gelijk met 1 % netto.
-maatschappelijke consensus: wij zullen streven naar meer dan 0,7 %.
-doelstelling 1,5 % is gehaald tot eind jaren 80: 0,7 a 0,9 % echte Ontwikkelingshulp met daarna een buffer tot 1,5 %
-drie criteria voor verlenen hulp: 1. de mate van armoede; 2. de behoefte aan hulp; 3. het ter plaatse heersende politieke systeem;
-het punt van de vervuiling: gelden voor de opvang van Surinamers in Nederland, die om de kosten van remigratie van Surinamers te dekken.
-politieke discussie nu wordt: wordt het 0,7 % of meer, en zal dan gaan over wat we echt over hebben voor Ontwikkelingshulp: meer of minder dan 0,7 %.
-de ideologische discussie van de afgelopen 3 jaar: armoedebestrijding of economische verzelfstandiging; CDA meer op het tweede punt, PvdA meer op het eerste gericht.
-evaluatie van hulp aan de afzonderlijke landen: 2/3 van de hulp voldoet aan de criteria.
-Tinbergen heeft recentelijk een stuk gepubliceerd waarin staat dat de "echte" Ontwikkelingshulp moet worden verhoogd naar 2 % van het bruto nationaal inkomen.
Essay Bas de Gaay Fortman: het loslaten van de norm is van groot voordeel voor de beeldvorming. Hij zet grote vraagtekens bij bijv. het ontwikkelen van de landbouw in Somalië. Veiligheid is de basis voor ontwikkeling. Suggestie: de norm loslaten en gedurende een periode van drie jaar gewoon doen wat gedaan moet worden; daarna de rekening opmaken bij ieder departement.
Kees Slager in gesprek met Bas de Gaay Fortman: hoofdpunt: het gaat om noden, en daar moet je op reageren. Er is een enorm veiligheidsprobleem in de wereld; mensen die geen perspectief hebben vluchten in bijv. etnisch chauvinisme.
11.05 Kees Slager leest de door Gerard Leenders samengestelde agenda. Aandacht wordt gevraagd voor:" Sranan, Cultuur in Suriname" in het Museum voor Volkenkunde in Rotterdam; vier eeuwen Lutherse gemeenten in het Zeeuws Museum in Middelburg; en "Pompeii, terug naar de bedolven stad", in de Nieuwe Kerk in Amsterdam.
11.07 De dames Margreet Bruijn en Meta Loeff uit Laren zijn beschaafd woedend: de grootschalige nieuwbouw in deze plaats ruïneert volgens hen het landelijke en historische karakter van hun dorp. De druppel die wat hen betreft de emmer doet overlopen is de replica van het in 1980 gesloopte Hamdorff-hotel, die binnenkort in het centrum moet komen; een façade, met daarachter een winkelgalerij.
11.11 Deel 4 van de serie "Wi egi sani", over de geschiedenis van Suriname: "De zaak Killinger". Deze gedramatiseerde documentaire speelt zich af in 1910. In dat jaar smeedt politie-inspecteur Franz Pavel Killinger zijn plan om de koloniale overheid omver te werpen. Hoewel de staatsgreep mislukt heeft het plan toch een belangrijk gevolg: de oprichting van de Surinaamsche Volksbond, op 9 april 1911.
Acteurs: Eugene Drenthe, Evert Ramotar, A. Saroucco, Gerard Leenders en Anton IJdo; bronteksten werden gelezen door Chris Kijne; verbindende teksten door Kees Slager.
Research: Babette Niemel.
Samenstelling: Jacqueline Maris.
11.46 Als alles volgens plan verloopt zal de nieuwe IJ-tunnel eind dit jaar gereedkomen. Hij zal dan precies uitkomen op een plek waar een kruisje staat. Dit markeert de plek waar op 13 december 1944 de 13-jarige Keesje Brijde, die op zoek was naar wat kolen, door geweerkogels om het leven kwam. NSB'ers? Duitsers? Niemand weet het zeker. Jacqueline Maris bezocht de plek.
Uitgebreidere documentatie aanwezig in VPRO archief
Tijden bij benadering
Presentatie: Kees Slager