OVT
Wekelijks geschiedenisprogramma met discussies, reportages en ooggetuigenverslagen.
In deze aflevering achtereenvolgens de volgende onderdelen:
-De column van Arie Kleijwegt getiteld 'Een gerechtvaardigde optie'. Over het feit of Arie nu toch een verzetsdaad heeft gepleegd in de oorlog. Een sarcastische opmerking in een bioscooprecensie voor de Schiedamse Courant werd niet getolereerd.
-Paul van der Gaag in gesprek met Jan Bieleman, landbouwhistoricus aan de landbouwuniversiteit Wageningen, auteur van boek `Geschiedenis van de landbouw in Nederland 1500-1950´, uitg. Boom, isbn: 90 5352 044 9. Een gesprek over de geschiedenis van de varkenshouderij naar aanleiding van het uitbreken van de varkenspest in ons land.
Gespreksonderwerpen zijn: de oorsprong van de varkenshouderij in de 17e eeuw; de opkomst van varkensfokkerijen en -mesterijen in de zandgrondgebieden na 1850; de export van de mestvarkens naar Engeland; de ineenstorting en het herstel van de varkensexport rond de Eerste Wereldoorlog; het Engelse importverbod van Nederlandse varkens in 1826 waardoor de varkenshouders gedwongen werden zich toe te leggen op het fokken en mesten van een ander soort varken; de overheidsmaatregelen tijdens de economische crisis van de jaren dertig die leidden tot een inkrimping van de varkensstapel; de enorme groei van de varkenshouderij in de jaren vijftig en zestig en de grootschalige vorm die ze
aannam, wat volgens Bieleman de oorzaak is van de huidige varkenspestepidemie.
-Paul van der Gaag in gesprek met de publicist Wim Wennekes over de geschiedenis van Philips. Dit naar aanleiding van de berichten deze week dat Philips wederom verlies heeft geleden en de commotie rond de opvolging van Timmer door dhr. Boonstra. Wim Wennekes heeft in zijn in 1993 verschenen boek De Aartsvaders, dat binnenkort in paperback verschijnt, de grondleggers van het Nederlandse bedrijfsleven uitvoerig geportretteerd en hij houdt het wel en wee van de grote Nederlandse bedrijven nog steeds nauwlettend in de gaten.
Gespreksonderwerpen zijn: het verlies dat Philips in de beginperiode leed door de grote concurrentie in de gloeilampenindustrie aan het einde van de 19e eeuw; de aanloop tot de oprichting van Philips in 1891 door de technicus van de familie, Gerard Philips; het grote succes van Philips dankzij het verkooptalent van Gerards broer Anton; de werkwijze van Anton die per trein uitgerust met een koffertje gloeilampen de Europese markt veroverde; de vestiging van Philips in Eindhoven vanwege de daar aanwezige goedkope arbeidskrachten als gevolg van de armoede op het Brabantse platteland; de enorme groei van Eindhoven dankzij Philips; de grote invloed van Anton Philips op het stadsbestuur en de weerstand die dit opriep onder de katholieke geestelijkheid; de oprichting van een
bedrijfspolitie door Philips in 1928 die onder meer werd ingezet om elke vorm van politieke agitatie, zowel binnen het bedrijf als in de door Philips opgezette woonwijken, te onderdrukken; de massaontslagen bij Philips tijdens de economische crisis van de jaren dertig; de reactie van Philips op de opkomst van de Japanse elektronica-industrie halverwege de jaren dertig; de voortzetting van de productie tijdens de Tweede Wereldoorlog ten behoeve van de Duitse markt; de zelfgenoegzame houding van Philips ten tijde van het bewind van Frits Philips (jaren zestig en begin jaren
zeventig) die volgens Wennekes de kiem vormde van de huidige concurrentieproblemen van Philips; 'Operatie Centurion', de noodzakelijke herstructurering van de Philipsorganisatie sinds 1990 onder leiding van president Jan Timmer.
-Schloss Hartheim is een kasteel in de buurt van het Oostenrijkse Linz, waar geestelijk gehandicapten, maar ook politieke gevangenen en joden door de nazi´s werden vermoord. Hans Olink in gesprek met Louise Jacobs over haar boek `Moord in Schloss Hartheim´, uitg. Louise Jacobs/Voss en Bielik, Wateringen isbn: 90 803343 1 6 Het boek is het verhaal van een dochter die een speurtocht onderneemt om de moord op haar vader, Arthur Jacobs, uit te zoeken.
Gespreksonderwerpen zijn: de vorm van het boek; de arrestatie van Arthur Jacobs in 1936 toen hij met zijn gezin in Duitsland woonde; zijn transport naar kamp Sachsenhausen; de vlucht van de kinderen van het gezin naar Nederland na de Kristallnacht in 1938; het transport van haar vader van kamp Dachau naar Schloss Hartheim op 26 januari 1942; het bericht dat zijn familie over zijn overlijden ontving terwijl hij toen nog in leven was; de
geheimzinnigheid rond de transporten naar Schloss Hartheim; het bezoek van Louise Jacobs aan het slot om afscheid van haar vader te kunnen nemen.
-Tararaboemdiee
De dikke dominee
Die had zijn gat verbrand
Al aan de kachelrand
Dit lied bracht OVT 2,5 jaar geleden ook al ten gehore, toen om de geschiedenis van die dominee uit de doeken te doen. Vandaag gaan we het over de geschiedenis van het liedje zelf hebben, want waar dit straatliedje vandaan komt is onlangs uitgezocht door de historicus Ewoud Sanders. Lezers van het NRC Handelsblad hebben eind vorig jaar al wat over zijn bevindingen kunnen lezen en nu is er in beperkte oplage een boekje verschenen, waarin de historie van dit lied uit de doeken wordt gedaan. Paul van der Gaag praat met Ewoud Sanders. 'Tararaboemdiee & De blikken dominee´ van Ewoud Sanders, uitg. De Buitenkant,isbn: 90 70386 90 9.
Gespreksonderwerpen zijn: de oorsprong van het liedje in 1891 in Amerika; de Europese doorbraak ervan door de Engelse zangeres Lottie Collins; de Nederlandse varianten van het liedje; de achtergrond van deze versie van het liedje, de publieke beleving van het liedje, dat door het merendeel van
de bevolking als onfatsoenlijk werd beschouwd; het succes van het boek.
-Recensie door Hans Olink van 'Het Spaans dagboek, aantekeningen over de revolutie in Spanje', ingeleid en van aantekeningen voorzien door Toke van Helmond verscheen bij uitgeverij Huis Clos, en geschreven door Arthur Lehning, anarchist, en even oud als deze eeuw. Uit zijn boek leest Lehning enkele fragmenten voor.
-rubriek: 'Het spoor terug'. (is apart opgenomen in Woord.nl)
Uitgebreidere documentatie aanwezig in VPRO archief
Presentatie Paul van der Gaag