OVT
Uitgebreide beschrijving
00:01:00 Programmatune. Programmaoverzicht met een HA-fragment van een uitzending van het VPRO-programma 'Zondagshalfuurtje' uit 1947 waarin een pinksterdienst voor kinderen onder leiding
van mevrouw Spelberg-Stokmans. Dit naar aanleiding van de aanstaande verhuizing van de VPRO uit de Hilversumse studio 'Villa 65'.
00:06:51De column van Arie Kleijwegt onder de titel 'Een historische correctie'. Over het selectieve geheugen. Arie had een verhaal over Joop Landré ten tijde van radio Herrijzend Nederland jarenlang voor waar gehouden maar de historische werkelijkheid bleek anders.
00:10:41 Marnix Koolhaas in gesprek met de Nederlandse historicus Ernst Kossmann en met de Vlaamse historicus Adriaan Verhulst, die zich beiden met grensoverschrijdende geschiedschrijving bezighouden. Aanleiding is dat CDA-senator Postma zich uitsprak voor een nieuwe staatkundige samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen. De gedachte over een hereniging van Vlaanderen en Nederland is niet nieuw. Al bijna twee eeuwen ijveren onder de naam Groot Nederlandse of Groot Dietse gedachte verschillende groeperingen voor zo'n hereniging. Een gesprek over de geschiedenis en de zin en onzin van die herenigingsgedachte.
HA-fragmente: Rost van Tonningen
Boek: `De lage landen 1780/1980, Twee eeuwen Nederland en België´ van Ernst Kossmann, isbn 90 10 06039 x, Uitg. Elsevier
00:11:42 Interviewer in gesprek met Verhulst over de betekenis van de Groot-Dietse gedachte' die vanaf 1849 in Vlaanderen zichtbaar werd binnen een kleine kring van liberale intellectuelen en gestoeld was op de reeds bestaande taalkundige eenheid. Verder bespreekt Verhulst de neergang van de 'Groot-Dietse gedachte' vanaf 1871 als gevolg van de opkomst van een Vlaams zelfbewustzijn en reageert hij op het bericht dat de Vlaamse koning Leopold II al in 1854 plannen had om Nederland bij België in te lijven en zo een Groot-Belgisch rijk te stichten.
00:16:54 Interviewer in gesprek met Kossmann over de ware betekenis van de 'Groot-Nederlandse gedachte' en de achtergrond van de staatkundige eenheid die België en Nederland in de periode
1815-1830 vormden.
00:20:53 Vervolg vraaggesprek met Verhulst over de verenging van de 'Groot-Dietse gedachte' tijdens de Eerste Wereldoorlog, de achtergrond van de Belgische opstand tegen het Koninkrijk der Nederlanden in 1830 en de houding van de Vlamingen ten aanzien van de opstand.
00:25:58 Vervolg vraaggesprek met Kossmann over de houding van de Noordelijke Nederlanden ten aanzien van de onderdrukte positie van de Vlamingen na de afscheiding van België.
00:27:07 Vervolg vraaggesprek met Verhulst over de invloed van het federalisme op de vorm van de 'Groot-Dietse gedachte' na de Eerste Wereldoorlog en de omarming van de gedachte door
fascisten.
00:29:34 Vervolg vraaggesprek met Kossmann over het standpunt van historicus Pieter Geyl ten aanzien van de 'Groot-Dietse gedachte'.
00:32:41 Vervolg vraaggesprek met Verhulst over de vorm die de 'Groot-Dietse gedachte' vanaf de jaren zestig onder de Vlamingen kreeg (autonomie voor Vlaanderen).
00:36:00 Muziekfragment van het lied 'Een volk, een naam' uit 1931 van de Vlaamse componist René de Clercq.
00:36:52 Marnix Koolhaas in gesprek met Stefan Dudink die afgelopen vrijdag promoveerde op het proefschrift `Deugdzaam liberalisme, Sociaal-liberalisme in Nederland 1870-1901¿, isbn 90 6861 131 3, uitg. IISG.
Gespreksonderwerpen zijn: de ambivalente houding van de liberalen in de 19e eeuw ten aanzien van de Franse revolutie; het standpunt van de Nederlandse liberaal Thorbecke ten aanzien van de Franse revolutie; de betekenis van de filosoof Pekelharing voor het sociaal-liberalisme; de rol van de angst voor een revolutie bij de 'sociale bewustwording' van de liberalen; de gespannen verhouding tussen de sociaal-liberalen en de socialisten; de positieve houding van de sociaal-liberalen ten aanzien van de staatsinvloed; de sociaalliberale thema's waaronder een verbetering van de arbeidsomstandigheden; de Gist- en spiritusfabriek van J.C. van Marken in Delft, die een sociaal-liberale modelfabriek was; de groeiende consensus onder de liberalen aan het einde van de 19e eeuw om de sociale kwestie door middel van overheidsingrijpen te regelen; het sociaal-liberale kabinet Pierson-Goeman Borgesius dat in 1897 aantrad en met zijn sociale wetgeving de basis legde voor de moderne verzorgingsstaat.
00:55:30 Afsluiting.
00:56:10 Programmatune. Programmaoverzicht.
00:57:58 Marnix Koolhaas in gesprek met Dennis Schouten, medewerker van de Koninklijke bibliotheek.
Aanleiding is dat Staatssecretaris Nuis van Onderwijs, Cultuur en wetenschappen het startsein heeft gegeven voor een reddingsoperatie van het papieren erfgoed dat in Nederlandse bibliotheken ligt opgeslagen. Het is de eerste keer dat de Nederlandse overheid geld steekt in een nationaal conserveringsplan om boeken, handschriften en kranten voor het nageslacht te behouden. De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag is aangewezen als coördinator van het conserveringsprogramma.
Schouten bespreekt de omvang en de slechte kwaliteit van het materiaal dat dateert uit de periode 1840-1950 en de wijze waarop het geconserveerd gaat worden.
01:03:11 Reportage van Kiki Amsberg naar aanleiding van de presentatie van het boek 'Geen leven zonder verzet' op initiatief van het Amsterdamse Verzetsmuseum. 'Geen leven zonder verzet' is
een nieuwe serie levensverhalen over de oorlog. 'Geen leven zonder verzet', heet heteerste deel.
'Geen leven zonder verzet' is het levensverhaal van Henk vanMoock opgetekend door Liesbeth van der Horst. Met Kiki Amsberg ging van Moock op zoek naar de plek in Leusden waar hij in 1940
gezwoegd heeft en voor het eerst een staking geleid heeft.
- `Geen leven zonder verzet. Het levensverhaal van Henk van Moock´ van L. van der Horst, isbn 90 6011 531 7, uitg. De Walburgpers
Van Mook vertelt over de lange reis van Amsterdam naar Leusden waar hij samen met achthonderd andere Amsterdammers werd ingezet bij de aanleg van het kanaal, de slechte arbeidsomstandigheden bij de Heide Maatschappij, de uitbreiding van de werktijden door de Heide Maatschappij in 1940 en de staking die hij in november 1940 hiertegen leidde.
01:11:12 HA-fragment uit 1956 van een voordracht door jonkheer Van Holthe tot Echten van een gedicht van Adriaan Roland Holst tijdens de onthulling van het Nationaal Monument op de Dam.
01:13:46 Op 4 mei 1956 werd op de Dam in Amsterdam het nationaal oorlogsmonument onthuld. Maar behalve de onthulling van die 22-meter hoge witte paal, werd er ook een tekst van Adriaan Roland Holst onthuld die het monument siert. Nu het monument toch in de revisie gaat, gaan wij de vraag maar eens opwerpen of er niet gelijk iets aan die onbegrijpelijke tekst gedaan moet worden. Marnix Koolhaas in gesprek met Jan van der Vegt, neerlandicus en bezig aan een biografie van Adriaan Roland Holst, die volgend jaar zal verschijnen.
Gespreksonderwerpen zijn: de plaats van het gedicht op het monument; de bedoeling van Roland Holst met het gedicht; de ondemocratische strekking van het gedicht; de omstandigheden waaronder Roland Holst in 1954 de opdracht kreeg; Van der Vegts weerstand tegen het voorstel om de tekst bij de aanstaande restauratie van het monument te verwijderen of te wijzigen.
01:19:29 rubriek: ‘Het spoor terug’. (is apart opgenomen in Woord.nl): Kermis, Komt dat zien 1
01:51:18 Afsluiting.
01:52:38 Einde.
Presentatie: Marnix Koolhaas
Uitgebreidere documentatie aanwezig in VPRO archief