OVT
In deze aflevering de achtereenvolgens volgende onderdelen:
1. vraaggesprek met F.H.M. Grapperhaus, hoogleraar in de geschiedenis van het belastingrecht, over de geschiedenis van het draagkrachtbeginsel in het Nederlandse belastingstelsel;
2. vraaggesprek met auteur Henk Roessingh over zijn boek 'De Gelderse landbouw - beschreven omstreeks 1825', wat een bewerkte heruitgave is van de 'Statistieke beschrijving van Gelderland' uit 1826. Dit werk was het eerste in de geschiedenis dat een nauwgezet beeld gaf van de landbouw, de veeteelt en het leven van de agrarische bevolking;
3. vraaggesprek met uitgever Ronald Dietz van de Arbeiderspers over de geschiedenis van de catechese naar aanleiding van de verschijning van het boek 'Schoolcatechismus' dat een heruitgave is van de catechismus van 1948. Geïllustreerd met een HA-fragment;
4. telefonisch vraaggesprek met directeur Peter Boomgaard van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden over het boek 'God in Indië. Bekeringsverhalen uit de 19e eeuw' dat is samengesteld uit brieven en dagboekfragmenten van zendelingen en missionarissen in Nederlands-Indië;
5. vraaggesprek met archivaris Jan Suurmond van de gemeente Velsen op een veerpont over het Noordzeekanaal naar aanleiding van het besluit om de veerdiensten te privatiseren;
*6. Rubriek: Het spoor terug: Radio Kootwijk 2 (is apart opgenomen in Woord.nl)
Uitgebreid programmaoverzicht:
00:05:40 Kees Slager in gesprek met F.H.M. Grapperhaus, hoogleraar in de
geschiedenis van het belastingrecht, over de geschiedenis van het draagkrachtbeginsel in het belastingstelsel aan de hand van zijn boek 'De pelgrimstocht naar het draagkrachtbeginsel' uit 1993.
Gespreksonderwerpen zijn: de kern van de progressieve belastingheffing; de eerste toepassing van het draagkrachtbeginsel in 1070 in Gent; de invoering van de belastingheffing in de 13e eeuw; de opkomst van een publieke discussie over de belastingheffing en het draagkrachtbeginsel
in de 16e eeuw; de vorm van de belastingheffing in de Gouden Eeuw; de formele invoering van het draagkrachtbeginsel in 1798 ten tijde van de Bataafse Republiek; de praktische toepassing van het draagkrachtbeginsel dat pas aan het einde van de 19e eeuw begon; de invoer van een echt progressief systeem en de loonbelasting ten tijde van de Duitse bezetting; Grapperhaus' voorkeur voor de afschaffing van het draagkrachtbeginsel in de huidige vorm en de invoer van een één-tarief-stelsel, de zogenaamde Vlak-taks.
00:36:14 Kees Slager in gesprek met Henk Roessingh, medeauteur van het boek 'De Gelderse landbouw, beschreven omstreeks 1825'. Dit boek is een
bewerkte heruitgave van de 'Statistieke beschrijving van Gelderland' dat in 1826 verscheen en voor het eerst in de geschiedenis een beeld gaf van de landbouw, de veeteelt en het leven van de agrarische bevolking.
Gespreksonderwerpen zijn: de betekenis van de term 'statistiek' in de 18e eeuw (de beschrijving van de staat); de grondlegger van de Nederlandse statistiek Johannes Goldberg en zijn methode; de werkwijze van Goldbergs opvolger Jan Kops die provinciale Commissies van Landbouw instelde om
de overheid van informatie over de stand van zaken in de landbouw te voorzien; de voortzetting van de commissies door koning Willem I; de aanzet tot de verschijning van de 'Statistieke beschrijving van Gelderland' en het unieke karakter van het boek.
00:51:54 Melding van een spookrijder.
00:52:17 Vervolg vraaggesprek met Henk Roessingh over de oorzaak van
het vertekende beeld dat lange tijd van de agrarische bevolking heeft bestaan.
00:55:35 Afsluiting.
00:56:42 Programmatune. Programmaoverzicht.
00:57:57 HA-fragment van een catechismusles in de jaren vijftig.
00:58:57 Kees Slager in gesprek met Ronald Dietz, initiatiefnemer en uitgever van het boek 'Schoolcatechismus' dat onlangs is verschenen en een heruitgave is van de catechismus van 1948.
Gespreksonderwerpen zijn: de wijze waarop de catechismus in de jaren vijftig en zestig op scholen werd onderwezen; de afschaffing van de catechese in de jaren zestig; de inhoud van het voorwoord dat geschreven is door kardinaal Simonis; de reden van de heruitgave.
01:06:09 Kees Slager telefonisch in gesprek met met Peter Boomgaard, directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden en een van de samenstellers van het boek ‘God in Indië. Bekeringsverhalen uit de 19e eeuw'.
Gespreksonderwerpen zijn: de samenstelling van het boek uit
ego-documenten (dagboekfragmenten en brieven) van zendelingen en missionarissen in Nederlands-Indië; de slechte verhouding van de zendelingen en missionarissen met de koloniale overheid; de negatieve beeldvorming door de zendelingen en missionarissen van de Indische bevolking.
01:11:35 Reportage van Astrid Nauta met archivaris Jan Suurmond van de gemeente Velsen. Suurmond beschrijft op de pont van Velsen op het Noordzeekanaal hoe het landschap er moet hebben uit gezien voor de aanleg van het Noordzeekanaal in 1860 en gaat in op de reden van de aanleg van het kanaal, de ingrijpende gevolgen van het kanaal voor de gemeente Velsen en de privatisering van veerdiensten.
01:20:04 HET SPOOR TERUG (is apart opgenomen in Woord.nl)
01:52:08 Afsluiting.
01:53:01 Einde.
Presentatie Kees Slager
Uitgebreidere documentatie aanwezig in VPRO archief