OVT

OVT 21 februari 2021

Een schokkende ontdekking. Een deel van de mannen die in februari 1941 opgepakt werden in razzia's die de Februaristaking als gevolg hadden, zijn vergast. Het was de eerste keer dat de Duitse bezetters deze verschrikkelijke massamoordmethode gebruikten.

Historica Wally de Lang vertelt in de uitzending over hun tragische lot. Verder: hoe de noodwetten in ons wetboek kwamen, ‘de Waarheid’ over de Enschedese vuurwerkramp, Reggie Baay over 'Het lied van de goden' en in het Spoor Terug, de dienstplicht, deel 3

Abonneer je op de OVT-podcast

De OVT-podcast vind je op ►iTunes, ►RSS-feedStitcher en alle andere podcast-kanalen.
Lees hier meer over hoe je OVT als podcast terug kan luisteren op smartphone of computer.

Proefpersonen voor de Shoah

De Februaristaking van 1941 staat gebeiteld in onze geschiedenis. Terecht, het was een uitzonderlijk protest: een reactie op de razzia's waarbij 400 Nederlands Joodse mannen in Amsterdam werden opgepakt. Wat er met deze mannen gebeurde hing in de mist van een verloren verleden, in tegenstelling tot wat er met de Februaristakers gebeurde. Tot nu toe.

Deze week verscheen namelijk De razzia’s van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam, een boek over hun wedervaren. Dat was, zo blijkt, veel verschrikkelijker dan ooit gedacht. Niet alleen kwamen talloze mannen om in het vernietigingskamp Mauthausen, ook werden bijna 150 mannen vergast als proefpersonen. Dat gebeurde in kasteel Hartheim als onderdeel van een experiment dat ‘de ultieme leerschool was voor wat later de Shoah is gaan heten’.  

Historica Wally de Lang ging het lot na van deze 389 Joodse mannen, en is te gast.

Hoe noodwetten in ons wetboek kwamen

Nood, spoed en uitzonderlijke omstandigheden. De noodtoestand wordt om de haverklap uitgeroepen in de coronacrisis. Welke wetten kan de regering aanspreken als het menens is? En willen we dat wel?

Te gast is staatsrechtkundige en burgemeester Peter Rehwinkel om te vertellen over de wet waarop de avondklok volgens de rechter ten onrechte gebaseerd was. De pandemie was niet spoedeisend genoeg. Waarvoor is dit ondemocratische hoekje in ons wetboek ooit dan wel ingericht?

Reggie Baay over 'Het lied van de goden'

De tot slaaf gemaakte Flora van Makassar wordt als meisje geroofd en uiteindelijk door een VOC-koopman meegenomen naar de Republiek om als slaaf gehouden te worden. In de roman Het lied van de goden loopt haar leven parallel aan dat van de Hollandse regent Joachim van der Elst.

Zo brengt Reggie Baay de geschiedenis over de nog relatief onbekende slavernij in de Oost aan het licht. Hij beschrijft de praktijk van slavenhandel, machtsmisbruik, willekeur en corruptie in Nederlands-Indië in de 18e eeuw. De auteur is te gast.

‘De Waarheid’ over de Enschedese vuurwerkramp

Op 13 mei 2000 ontplofte in Enschede de opslagruimte van vuurwerkhandelaar SE Fireworks. In deze vuurwerkramp raakten honderden mensen gewond, en kwamen 23 mensen om. Nu, bijna 21 jaar na dato, is nog steeds onduidelijk hoe dit in Nederland kon gebeuren.

In de documentaire ‘De Waarheid’, die op vrijdag 26 februari te zien is op NPO2, zoekt regisseur Pieter Fleury naar een antwoord. Fleury is te gast, samen met Roelof Jan Manschot, een van de geïnterviewden in deze documentaire. Manschot was hoofdofficier van justitie in deze zaak.

De column van Nelleke Noordervliet

De column is deze week van Nelleke Noordervliet, "Razzia"

Het Spoor Terug: De dienstplicht, deel 3

Een documentaire van Michal Citroen

In 1996 ging onze dienstplicht op de schop. Hoewel de militaire dienstplicht in ons land officieel niet is afgeschaft, is het 25 jaar geleden dat de laatste dienstplichtigen daadwerkelijk werden opgeroepen.

In een vierdelige serie van Het Spoor Terug schetst Michal Citroen de geschiedenis van de dienstplicht aan de hand van archiefmateriaal, oude dagboekfragmenten en nieuwe interviews. Deze week deel 3: 'Het echte van een oorlog kan je niet oefenen'.