Aanstaande zondag vindt in Amsterdam het eerste grote landelijke woonprotest plaats tegen de ‘uitverkoop van het woonrecht', een mensenrecht volgens de Verenigde Naties. Maar wat zit er achter de moderne woningnood, die misschien beter kan worden omschreven als een wooncrisis? Want huizen lijken er voldoende te zijn, maar ze zijn onbetaalbaar. 

Historicus en stadssocioloog Tim Verlaan schreef het boek De ruimtemakers, over de rol van projectontwikkelaars en de markt in de Nederlandse binnenstad tussen 1950 en 1980. De historicus komt de vraag beantwoorden of de steden worden uitgeleverd aan de prins Bernhard juniors van deze wereld, en of het tij nog te keren is. 

De shortlist voor de Libris Geschiedenis Prijs wordt in de uitzending bekend gemaakt.

Uit een de longlist van tien titels selecteerde de jury de vijf beste historische boeken van het afgelopen jaar. De boeken worden toegelicht door juryvoorzitter Khadija Arib, lid van de Tweede Kamer.

U kent er vast wel wat voorbeelden van, typisch Surinaamse achternamen als Havertong en Wijntak. Achternamen die veelal ontstaan zijn in 1863, bij de afschaffing van de slavernij. De stad Utrecht wil het nu mogelijk maken om namen die stammen uit die tijd gratis te veranderen.

Een gesprek over het ontstaan van die namen, de betekenis ervan en de mogelijkheid tot verandering met Humphrey Lamur, nestor van het slavernijonderzoek. Lamur onderzocht hoe de naamgeving van tot slaaf gemaakten in 1863 en daarvoor ging. Ook praten we met Auset Ankh Re, een van de oprichters van The African Calendar, die bij de burgerlijke stand nog ingeschreven staat als Monique Zichterman, maar haar naam graag zou veranderen.

Hoe schrijf je de geschiedenis van je voormoeders, als zelfs hun namen onvindbaar zijn? In de geschiedschrijving van de VOC staan de Europese mannen centraal. De vrouwen, en des te meer de Aziatische vrouwen - die overigens vaak tot slaafgemaakten waren - komen nauwelijks ter sprake. Tegen dit probleem liep historicus Suze Zijlstra aan, toen ze haar familiegeschiedenis wilde schrijven.

Toch heeft ze een boek over hen kunnen schrijven: De voormoeders. Een verborgen Nederlands-Indische familiegeschiedenis. Met Zijlstra praten we over de sleutelrol die Aziatische vrouwen en hun Europees-Aziatische nakomelingen speelden in de Indische Archipel tijdens de Nederlandse overheersing.

Tot 1974 was de Japanse officier Onoda in de heilige overtuiging dat de Tweede Wereldoorlog nog altijd bezig was. Pas dertig jaar na de capitulatie van Japan staakte hij zijn persoonlijke guerillastrijd in de Filipijnse jungle. Het bevel: nooit opgeven, nam hij wel heel letterlijk.

Nog altijd is Onoda een held voor conservatief en rechts Japan vanwege zijn doorzettingsvermogen en vaderlandsliefde. Wat vertelt de nieuwe film Onoda – 10 000 Nights In The Jungle over de Japanse oorlogsgeest? En hoe kijkt Japan eigenlijk terug op de Tweede Wereldoorlog?

Te gast is historicus in de Japanse geschiedenis Ethan Mark.

De column is deze week van Micha Wertheim.