Filmregisseur Shady El-Hamus schrijft geschiedenis als hij in 2012 afstudeert aan de Nederlandse Filmacademie voor twee richtingen tegelijkertijd: regisseren en scenarioschrijven. In 2019 debuteert hij met de speelfilm 'De Libi'. Maar waar haalt hij zijn inspiratie vandaan? Welke kunstenaars beïnvloeden zijn werk? Oftewel, op welke schouders staat Shady El-Hamus?

#1 Oum Kalthoum

‘Oum Kalthoum is de grootste zangeres die Egypte ooit heeft voortgebracht. Mijn vader is Egyptisch en wij gingen elke zomer naar Caïro op vakantie. Vanuit elk café of taxi die met open ramen langsrijdt, hoor je haar stem. Ik versta niet alles, maar ik weet dat ze over het leven en de liefde zingt. Ze vertelt het verhaal van de mensen.

De concerten van Oum Kalthoum zijn ook legendarisch. De band van strijkinstrumenten en trommels begint eerst een paar minuten instrumentaal te spelen tot zij opkomt, onder een luid en euforisch gejuich van het publiek. Mannen bedanken God voor haar stem. Oum Kalthoum is veel meer dan een zangeres. Zij staat voor wat Egypte is en wat Egypte voor mij betekent.

De laatste jaren kom ik minder vaak in Egypte. Op het moment dat ik terug wil zet ik haar muziek op. Een soort shortcut naar een gevoel van heimwee. Egypte speelt altijd een grote rol in mijn films. Dat kan heel direct zijn, maar soms ook indirect. Egyptenaren zijn hele warmbloedige mensen. Je hoort dat terug in de muziek van Oum Kalthoum, maar je voelt het denk ik ook in mijn werk. Ik hou van emotie en veel temperament. In de Nederlandse cultuur heerst een soort nuchterheid. Dat is niet per definitie wat je terugziet in mijn verhalen. Als ik naar haar luister wordt het warmbloedige en Egyptische deel in mij wakker.’

#2 John Cassavetes

Cassavetes on Cassavetes

‘John Cassavetes is de vaandeldrager van de Amerikaanse indiefilms. Hij is een gepassioneerde filmmaker, maar begon zijn carrière vóór de camera. Later begon hij te schrijven en te regisseren en maakte films van het geld dat hij verdiende als acteur. Films kosten nu eenmaal veel geld en in de filmwereld is het vaak zo: wie betaalt, wie bepaalt. Cassavetes heeft nooit gekozen voor het grote geld. Hiermee heeft hij een oeuvre opgebouwd van compromisloze films, met een kleine groep bevriende acteurs en zijn vrouw vaak in de hoofdrol. In het boek Cassavetes on Cassevetes vertelt hij mooie en wijze dingen over wat het betekent om bij jezelf te blijven. Ga op zoek naar de plek in jezelf waar de verhalen vandaan komen en laat je niet afleiden door de bemoeienissen van anderen. Ik zie het boek als mijn filmbijbel.

© Faber & Faber, Incorporated

De Libi is, net zoals het werk van Cassavetes, een low-budget film. Het was voor mij heel erg belangrijk om naar buiten te treden met een film die echt is. Een film waarbij je trouw blijft aan jezelf. Op deze manier heb ik volledig mijn eigen route kunnen bewandelen. Je moet wel kritisch naar jezelf blijven kijken. Het is een enorme verantwoordelijkheid, maar als je zelf niet helemaal weet wat je wilt vertellen gaat het mis. Je stopt zo twee tot drie jaar van je leven in een speelfilm. Het risico van het vak is dat een film mislukt. Cassavetes heeft mij de moed gegeven om het aan te durven.’

#3 James Baldwin

Go tell it on the mountain

‘James Baldwin is een van mijn favoriete schrijvers op twee verschillende vlakken. Ten eerste gewoon als fictieschrijver. Go tell it on the mountain gaat over een jongetje dat opgroeit met een dominante vader. Baldwin schetst een beeld van die man op zo’n manier dat ik herkenning zie in verhalen over mijn vader en mijn opa. De wereld die ik uit Egypte ken en de wereld die Baldwin beschrijft lijken op elkaar. In zijn werk zit zoveel energie en een bepaalde melancholie. Mijn verhalen hebben ook die kleur nodig.

Tegelijkertijd is hij op dit moment een groot inspirator in het begrijpen van wat onderdrukking inhoudt. En vooral wat onderdrukking doet. In de documentaire I am not your negro maakt Baldwin zich hard tegen institutioneel racisme. Hij doet dit op zo’n rustige, maar tegelijkertijd scherpe manier zonder zich gek te laten maken of in woede uit te barsten. Hij weet precies de vinger op de zere plek te leggen. Ik vind het inspirerend en veelzeggend dat Baldwin zo wijs praat over wat er nu in onze maatschappij gebeurt. Als filmmaker en kunstenaar moet je überhaupt open staan voor de tijd waarin je leeft. Ik denk dat we in een tijd leven waarin we behoefte hebben aan een heldere en kritische stem. Dat is hij. Hij is een geweldig schrijver, maar weet daarnaast je blik te verruimen op een ongekende manier. ‘

© Penguin