In strakke, witte letters op een zwarte achtergrond zien we de naam van het nieuwe museum aangekondigd staan. Het gebouw aan de Asterweg is een voormalig televisiestudio, en dat verleden sluit naadloos aan op de toekomst als museum voor mediakunst. Het enorme pand beschikte namelijk al over een grote hoeveelheid stroomaansluitingen. Een droom voor de directie, die bestaat uit zakelijk directeur Merel van Helsdingen en creatief directeur Natasha Greenhalgh.
Wie had durven dromen dat er in deze tijd een nieuw museum zou openen? Wij niet. Toch opent Nxt Museum, het eerste Nederlandse museum voor mediakunst, op 29 augustus haar deuren in Amsterdam-Noord. Met Mondo namen we alvast een kijkje.
©
Lisette Appeldorn
©
Lisette Appeldorn
vlnr.: creatief directeur Natasha Greenhalgh, curator Bogomir Doringer en zakelijk directeur Merel van Helsdingen
Maar wat is mediakunst precies? Van Helsdingen: ‘Daar zijn verschillende antwoorden op mogelijk, maar voor ons betekent het: de kunst van de toekomst. Het is kunst die met technologie en wetenschap samengaat. En waarbij technologie niet alleen een tool is om kunst te laten zien, maar zelf onderdeel van het concept is. Onze hele purpose is het samenbrengen van wetenschap, technologie en kunst.’
Shifting Proximities, zo heet de tentoonstelling waar Nxt mee aftrapt. ‘Shifting Proximities gaat over afstand, nabijheid, closeness en togetherness. En de impact die technologie en maatschappelijke veranderingen hebben op onze afstand tot elkaar. Dat is dus aan de ene kant heel letterlijk als je naar covid kijkt, maar op bepaalde manieren ook heel metaforisch.’
De werken snijden onderwerpen aan die een grote rol spelen in de tijd waarin we leven en waarvan het belang alleen maar toeneemt. ‘We hebben werken over klimaatverandering, over de ontdekking van zwarte gaten, over gezichtsherkenningstechnologie, surveillance en QR-codes. Het gaat dus echt over de toekomst. En de meeste werken hebben daar ook een stukje wetenschap aan ten grondslag liggen.’
De museumroute beslaat dertien kamers, waarvan zeven installatieruimtes en vijf transition rooms. In die tussenkamers krijgen bezoekers uitleg over de kunstwerken en de connectie tussen de voorgaande en de volgende ruimte. Interessant detail: een beamer projecteert de uitleg op een muur, die bestaat uit afwisselend teksten en bewegende beelden. Geen langdradige, op de muur geplakte zaalteksten dus, maar een constante mogelijkheid om de informatie aan te passen. Het getuigt van de hypermoderne insteek die het museum zoekt.
Wat opvalt, is dat de complexiteit en impact van de onderwerpen per kamer toeneemt. De installatie in de eerste ruimte, gemaakt door audiovisueel kunstenaar Roelof Knol, oogt nog vrij onschuldig. Aan het plafond hangt een soort ijsbergvormige discobol die lijnen op de grond projecteert. Om de bezoekers vormen zich figuren die meebewegen wanneer deze zich door de ruimte verplaatsen. Komen twee bezoekers dicht bij elkaar, dan ontstaat er communicatie tussen de figuren.
Een aantal kamers verder staat een tempel van spiegels opgesteld waarin je de vorming van een zwart gat kunt ervaren. De installatie, genaamd Distortions in Spacetime, is gemaakt door het audiovisuele collectief Marshmallow Laser Feast. Wie het bouwwerk betreedt, ziet een prachtige kosmische projectie in alle kanten van de ruimte weerspiegeld worden. Hierdoor voel je je zelf onderdeel van de gebeurtenis. Een overweldigende ervaring én een garantie voor knikkende knieën. Dat er rustbankjes om de installatie heen staan, is dus op z’n zachtst gezegd aangenaam.
Later bewegen we ons nog langs plantsculpturen die reageren op beweging en luchtvochtigheid, spiegels die persoonlijke informatie kunnen achterhalen en eindigen we in een gigantische ruimte waar dansende QR-codes de vloer en muren bedekken.
Het mag duidelijk zijn dat Nederland weinig tot geen vergelijkbare musea kent, maar ook internationaal gezien beschikt Nxt over een unieke formule. Al heeft Van Helsdingen wel haar voorbeelden: ‘Ik heb de hele wereld rondgereisd om onderzoek te doen, vooral naar dat snijvlak tussen entertainment-achtige kunst en fine art. TeamLab in Japan is bijvoorbeeld heel baanbrekend geweest, maar mist wel die verdieping die wij wél zoeken. Dan heb je Ars Electronica Center in Oostenrijk, maar dat is weer echt tech-tech. Wij zitten daar eigenlijk een beetje tussenin en ik denk dat dat best wel uniek is. Dat doet eigenlijk niemand.’
©
Barnaby Steel
'Distortions in Spacetime' door Marshmallow Laser Feast