Hier in het Westen vinden we onszelf ontzettend geëmancipeerd. In IJsland en Duitsland is een gelijk loon voor mannen en vrouwen dit jaar verplicht gesteld en Nederland telt steeds meer genderneutrale toiletten.

Maar wat gebeurt er eigenlijk in de rest van de wereld?


'Gelijkheid tussen mannen en vrouwen is niet alleen een mensenrecht, maar ook de basis voor een vreedzame, welvarende en duurzame wereld', aldus de Verenigde Naties. Maar ondanks dit nobele duurzame ontwikkelingsdoel, blijkt dat vrouwen en meisjes nog vaak achtergesteld worden ten opzichte van mannen en jongens. Werk aan de winkel dus!

De correspondenten van Metropolis gingen op onderzoek uit en zochten in hun stad en land naar verrassende verhalen over mensen die proberen te ontsnappen aan de klassieke genderstereotypen. Verhalen dus over vrouwen én mannen die, noodgedwongen maar soms ook gewoon vanuit hun kracht, het hokjesdenken laten verdwijnen.

Van Congo tot Nepal en van Pakistan tot Burkina Faso, overal ter wereld draaien mensen de rollen om.

scroll naar beneden of spring direct naar

'hij is geen homo, het is gewoon zijn werk'

De 26-jarige Arobase woont samen met 12 miljoen andere mensen in de hoofdstad van de Democratische Republiek Congo, Kinshasa. Het is er chaotisch, drukkend warm en er heerst een enorme werkloosheid. Iets meer dan 46 procent van de beroepsbevolking heeft geen baan. En van een ww-uitkering of andere sociale voorzieningen hebben ze hier nog nooit gehoord.

Dus kwam Arobase met een gedurfde oplossing om aan geld te komen voor zichzelf en zijn zoontje. Onze nieuwe correspondent in Congo, Paul Shemisi, ging een dag met hem mee en kwam erachter dat Arobase wel heel letterlijk de rollen omdraait.


 

Congo

meer over Congo

De Democratische Republiek Congo is het op een na grootste land van het Afrikaanse continent en wordt ook wel de ‘verkrachtingshoofdstad’ van de wereld genoemd. Een groot probleem is de politieke instabiliteit en onderrepresentatie van vrouwen in het parlement. Slechts 8 procent in het parlement is vrouw. Vooral in tijden van oorlog neemt de politieke macht van vrouwen af. En dat terwijl de kans op vrede met 35 procent stijgt als vrouwen ook deelnemen aan gesprekken, volgens dit onderzoek.

Daarnaast heerst er in Congo grote werkloosheid. Vooral in de hoofdstad Kinshasa is het lastig een baan vinden, ook voor jongeren. Omdat mensen in Congo gemiddeld maar 48 jaar oud worden, heeft Congo een erg jonge bevolking. In totaal gaat 54 procent van de populatie naar school.

correspondent

Naam: Paul Shemisi
Locatie: Kinshasa, DR Congo

Dit is de eerste video van Paul voor Metropolis!

'volgens de Burkinese mannen hoor ik achter het aanrecht'

Een van de hardnekkigste tradities ter wereld is misschien wel de baanverdeling tussen mannen en vrouwen. Als een beroep traditioneel gezien alleen maar door mannen wordt uitgeoefend dan zal daar wel een reden voor zijn. Toch? Nou nee dus. Zo is bijvoorbeeld slechts 4 procent van de Nederlandse autoverkopers vrouw. Terwijl uit onderzoek blijkt dat klanten sneller een vrouwelijke verkoper vertrouwen.

Toch zijn er op onze planeet ook mensen die deze genderverdeling niet zo zwart-wit benaderen. Metropolis correspondent Koffi ontdekte in Burkina Faso een vrouw die besloot het eens helemaal anders te doen. Josephine heeft het namelijk gehad met mannen die haar brommer steeds maar half repareerden. Dan kan ze het net zo goed gewoon zelf doen!

Burkina Faso

meer over Burkina Faso

Het Afrikaanse Burkina Faso staat op nummer 121 van het Global Gender Gap Report. Dat is niet zo goed. Vooral op het gebied van gezondheid en politieke empowerment scoren ze nu veel slechter dan tien jaar geleden. Ze zakten van plaats 68 naar plaats 134.

In 2015 was 15 procent van de leden in het parlement vrouw. Als het op economische participatie en kansen aankomt, heeft Burkina Faso nog een lange weg te gaan. 31 procent van de mannen is een werkgever, tegenover 0,3 procent van de vrouwen. Vrouwen werken voornamelijk in de administratieve sector en mannen (opvallend) veel in de onderwijssector.

82 procent van de meisjes trouwt voor haar 25e, tegenover 30 procent van de jongens. De meeste gezinnen bestaan uit vier kinderen. Gelukkig is er in Burkina Faso sprake van kinderbijslag.

Meer dan 70 procent van de jeugd gaat niet naar school.

wist je dat...

De eerste computerprogrammeur een vrouw was.

Een raadsel:

Een vader en zijn zoon krijgen een auto-ongeluk. De vader overlijdt ter plekke, zijn zoon moet met spoed worden geopereerd. Eenmaal in het ziekenhuis aangekomen zegt de dienstdoende chirurg geëmotioneerd: 'maar ik kan deze jongen niet opereren, want dit is mijn zoon!'. Rara, hoe zit dit?

En? hoe zit het volgens jou?

Als je denkt dat de jongen twee vaders heeft, dan krijg je punten voor je progressieve gedachtegang, maar het is niet het juiste antwoord.

De chirurg is namelijk de moeder van de jongen!

Dit raadseltje lijkt misschien onschuldig, maar het zegt meer dan je denkt over onze kijk op traditionele mannen- en vrouwenrollen. Het werd gebruikt in een wereldwijd onderzoek naar genderstereotypen. De uitkomst van het onderzoek is opvallend: we willen met z’n allen maar wat graag onbevooroordeeld, geëmancipeerd en niet seksistisch zijn, maar in de praktijk lukt ons dat lang niet altijd. Opmerkelijk was dat het kwartje ook bij kinderen van vrouwelijke artsen, en bij vrouwelijke artsen zelf, vaak niet viel.

wist je dat...

26% van de chirurgen in Nederland vrouw is.

'ik dans beter dan mijn man, dus hij moet het huishouden doen'

Door de rollen om te draaien zorgen we niet per se voor een meer geëmancipeerde samenleving. Dat wijst zo’n lullig raadsel dan weer uit. Om gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bereiken moeten we dus iets proberen te veranderen aan onze mindset.

In Nederland pasten we onlangs de lengte van het vaderschapsverlof aan. In plaats van twee luttele dagen, krijgen mannen nu maximaal zes weken verlof. In het rapport State of the World’s Fathers van onder andere het kenniscentrum seksualiteit Rutgers, wordt zelfs gesproken van een ‘culturele verschuiving’. Volgens hen verandert hierdoor namelijk de door mannen gedomineerde bedrijfscultuur. En niet minder verrassend: ook het huishoudelijke domein zal door deze verschuiving nooit meer hetzelfde zijn.

Pakistan

In Scandinavië (hoe kan het ook anders) hadden ze dat al langer door. In Zweden krijgen beide ouders samen zestien maanden betaald verlof. Samen ouders, samen vrij. Dat is daar het motto. Het stikt er van de ‘latte papa’s’, zo noemen ze verlof-vaders in Zweden vanwege de grote hoeveelheden koffie die ze moeten drinken om hun kind aan te kunnen.

In Pakistan heb je ook een latte papa. Of eigenlijk een 'lassi papa' (je weet wel, zo’n Aziatische smoothie). In deze super traditionele islamitische samenleving is het alles behalve normaal dat een man thuis blijft om voor de kids te zorgen. Ook voor onze correspondent Mudassar is huisman Musthaq een revolutionair, maar daar moet hij bij Musthaq’s vrouw niet mee aankomen.

kijktip

meer over Pakistan

Pakistan is te vinden op nummer 143 van het Global Gender Gap report. Het totale rapport telt 144 plekken, dat betekent dat Pakistan, op Jemen na, het minst geëmancipeerde land in de lijst is. Vrouwen hebben in het islamitische land voornamelijk minder kansen in de economische sector. Economische participatie van vrouwen is zelfs sterk afgenomen. In 2006 stonden ze hiermee op plek 112, in 2017 op plaats 143. Ook op alle andere fronten, zoals educatie en gezondheid van vrouwen, zijn ze sterk gedaald op de ranglijst. Het parlement bestaat voor 21 procent uit vrouwen.

Net zoals in veel landen schrijft de wet ook hier geen gelijk loon aan mannen en vrouwen toe. Wel is abortus toegestaan. Daarnaast is 48 procent van de vrouwen getrouwd voor haar 25e levensjaar, in tegenstelling tot 21 procent van de mannen.

Welk land is geëmancipeerder? Nederland of Rwanda?

klik hier voor het antwoord

Het antwoord: Rwanda

Op de wereldranglijst voor gelijkheid tussen vrouwen en mannen is Nederland in één jaar gezakt van plaats 16 naar plaats 32. Terwijl Rwanda (Rwanda? Echt? Ja echt.) op nummer 4 staat. En dat terwijl Rwanda zelfs op de lijst staat van minst-ontwikkelde landen ter wereld. Dat land is dus ‘gelijker’ dan de landen die deze lijst hebben opgesteld. Ja, laat dat maar even bezinken...

bovenaan

1. IJsland
2. Noorwegen
3. Finland
4. Rwanda
5. Zweden

ertussenin

30. Moldavië
31. België
32. Nederland
33. Portugal
34. Argentinië

onderaan

140. Iran
141. Tsjaad
142. Syrië
143. Pakistan
144. Jemen

Als je aan Rwanda denkt, is je eerste gedachte waarschijnlijk niet dat het een van de meest geëmancipeerde landen ter wereld is. Wat hoogstwaarschijnlijk wel naar boven komt zijn beelden van een vreselijke genocide en strijd tussen twee volken: de Tutsi’s en de Hutu’s. Hoe gaat een land dat verscheurd is door een volkerenmoord van het ergste kaliber, ineens naar een land met de meest gelijke kansen?

In Rwanda gebeurde hetzelfde als wat er in de Tweede Wereldoorlog gebeurde in de Verenigde Staten: alle mannen waren aan het vechten, dus de arbeidsmarkt opende zich voor vrouwen. Oorlog verscheurt landen. Maar oorlog brengt mensen soms ook dichter bij elkaar. Tijdens de Rwandese genocide in 1994 werden ongeveer 800.000 tot 1 miljoen mensen vermoord. Van de overgebleven bevolking was ongeveer 60 tot 70 procent vrouw.

Veel van die vrouwen hebben nu kleine eigen bedrijven opgestart. Ook het parlement bestaat voor de helft uit vrouwen, iets wat totaal ondenkbaar was vóór de oorlog. Of de vrouwen net zoveel inspraak hebben als mannen is niet helemaal duidelijk. Eigenlijk is de echte vraag of er überhaupt iemand inspraak heeft naast president Paul Kagame, maar dat even terzijde.

'ik ga hem slaan, de eikel'

De Pakistaanse Musthaq in de video hierboven is een echte gentleman, zo’n man waar je je buurvrouw jaloers mee maakt. In dit geval is die buurvrouw India: het land van Bollywood en kasten, Ghandi en kindhuwelijken, verering van hindoegod Ganesh en ‘uitgelokte’ verkrachtingen. India wordt niet voor niets het land van de grote tegenstellingen genoemd. Vind je het gek dat vrouwen daar helemaal klaar zijn met het gedrag van hun mannelijke medemens.

Metropolis-correspondent Neeraj neemt ons mee naar een dorp waar de gekozen Raad van Ouderen volledig bestaat uit vrouwen. Deze raden hebben een belangrijke functie in de Indiase democratie, ze hanteren namelijk hun eigen regelgeving en rechtspraak. Ze mogen dus zelf straffen uitdelen. En, vergis je niet, ondanks de ‘zachte’ vrouwenhand zijn de straffen er niet minder zwaar op. Dus mannen, wees gewaarschuwd, deze video kan schokkende beelden bevatten.

India

meer over India

India staat op nummer 108 van het Global Gender Gap Report. Net als Nederland, is ook India gezakt op de ranglijst in vergelijking met 2006, toen stonden ze nog op plaats 98. De populatie van India is immens groot en groeit nog ieder jaar. Op dit moment telt het land zelfs 1,3 miljard inwoners.

Een opvallend verschil is dat maar liefst 48 procent van de meisjes geen onderwijs of werk heeft, tegenover 8 procent van de jongens. Ook is 65 procent van het werk dat vrouwen doen onbetaald, tegenover 11 procent van de mannen. Ook op politiek vlak valt er nog veel te behalen. In 2015 was slechts 11 procent van de parlementariërs vrouw.

Indiase vrouwen werken voornamelijk in het onderwijs en ook in sociale wetenschappen en journalistiek stijgen ze in aantal boven de mannen uit. Mannen werken (net als in Nederland) vooral in engineering en constructie.

wist je dat...

Sri Lanka het eerste land ter wereld was met een vrouwelijk staatshoofd.

de wereld een betere plek

De Sustainable Development Goals (SDGs) of Duurzame Ontwikkelingsdoelen, zijn 17 doelen opgesteld door de Verenigde Naties die de wereld tot ‘een betere plek moeten maken in 2030’. De doelen moeten een eind maken aan armoede, ongelijkheid en klimaatverandering. Gendergelijkheid staat op nummer 5 van deze doelenlijst.

klik hier om meer te lezen over doel no. 5

doel no. 5: gendergelijkheid

Volgens dit duurzame ontwikkelingsdoel moeten vrouwen in 2030 evenveel kansen krijgen als mannen, om mee te beslissen binnen de politiek, de economie en het openbare leven. Landen moeten specifiek beleid maken en wetten aannemen die vrouwen en meisjes gelijke rechten geven op alle gebieden. Ook moet er een einde komen aan al het geweld tegen vrouwen en meisjes zoals mensenhandel, seksuele uitbuiting, kindhuwelijken en vrouwenbesnijdenis. 

5.1

Een einde maken aan alle vormen van discriminatie jegens vrouwen en meisjes, overal.

5.2

Alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes in de openbare en de privésfeer uitroeien, ook inzake vrouwenhandel en seksuele en andere soorten uitbuiting.

5.3

Uit de wereld helpen van alle schadelijke praktijken, zoals kind-, vroege en gedwongen huwelijken en vrouwelijke genitale verminking.
 

5.4

Erkennen en naar waarde schatten van onbetaalde zorg en thuiswerk door het voorzien van openbare diensten, infrastructuur en een sociaal beschermingsbeleid en door de bevordering van gedeelde verantwoordelijkheden binnen het gezin en de familie, zoals dat nationaal van toepassing is.

5.5

Verzekeren van de volledige en doeltreffende deelname van vrouwen en voor gelijke kansen inzake leiderschap op alle niveaus van de besluitvorming in het politieke, economische en openbare leven.

5.6

Verzekeren van universele toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg en reproductieve rechten zoals overeengekomen in het kader van het Actieprogramma van de Internationale Conferentie over Bevolking en Ontwikkeling en het Peking-Actieplatform en de slotdocumenten van hun desbetreffende conferenties.

5.7

Hervormingen doorvoeren waarbij vrouwen gelijke rechten krijgen op economische middelen, naast toegang tot eigenaarschap en controle over land en andere vormen van eigendom, financiële diensten, erfenissen en natuurlijke hulpbronnen, in overeenstemming met nationaal recht.

5.8

Het gebruik doen toenemen van innovatieve technologie, in het bijzonder de informatie- en communicatie-technologie, om te komen tot een grotere zelfredzaamheid van vrouwen.

5.9 

Een gezond beleid en afdwingbare wetgeving goedkeuren en versterken voor de bevordering van gendergelijkheid en de zelfredzaamheid van alle vrouwen en meisjes op alle niveaus.

goed nieuws

In 2016 en 2017 werden 72 wetten goedgekeurd of gewijzigd om de vrouwenrechten in 61 landen te versterken.

'zelfs als kind speelde ze nooit met poppen'

Er gaat dus een heleboel gepaard met man- of vrouw-zijn. En hoewel de ongeschreven en geschreven regels overal ter wereld een beetje anders zijn, doen we het eigenlijk allemaal hetzelfde. Mannen zijn van mars en vrouwen van venus.

Genderneutraal zijn is nog niet zo makkelijk, zelfs niet als je soms de rollen omdraait. Maar er is een manier waarop je toch een heel eind kunt komen, en dat is via sport. Want als je écht goed kan sporten dan doet het er niet meer toe wie of wat je bent, en stelt het je dus in staat om op te klimmen uit een minderheidspositie. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat er in de sportwereld geen sprake is van genderongelijkheid en discriminatie. Maar als je als vrouw goed kunt sporten en het land, stad of dorp iets geeft om trots op te zijn, dan is er niemand die zegt dat je maar beter zo snel mogelijk een kind moet gaan baren.

Nepal

meer over Nepal

Op plaats 111 van het Global Gender Gap Report vinden we Nepal. Nepal doet het op het gebied van vrouwen emancipatie iets beter dan Pakistan, en iets slechter dan buurland India. In totaal wonen er 28 miljoen mensen rondom de Mount Everest, en zijn er iets meer mannen dan vrouwen. In vergelijking met tien jaar geleden hebben vrouwen economisch minder kansen, maar wel meer politieke macht gekregen. In totaal is 31 procent van de kamerleden vrouw. De wet schrijft geen gelijk loon voor mannen en vrouwen voor.

Nepalese vrouwen krijgen gemiddeld op hun 26e een eerste kind, en meestal blijft het bij twee kinderen. Voor de Nepalese ouders zijn er in totaal 52 dagen verlof.

We gingen in dit verhaal op zoek naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Want wat is dat eigenlijk 'gelijkheid'? Is dat een parlement waarin de helft vrouw is en de helft man? Of een samenleving waarin een huisvrouw net zo belangrijk is als een zakenman?

Het werkt in ieder land net een beetje anders. In het verhaal van Arobase kun je zien dat het kan werken om je mannelijkheid op te geven en te transformeren tot vrouw. Maar op veel plekken in de wereld ben je toch echt beter af als man. Een hokjesloze samenleving is gewoon écht niet zo makkelijk.

De redactie en correspondenten van Metropolis zijn benieuwd: wat vond jij van dit verhaal? Is er iets waar je op wil reageren? Doe dat dan hieronder, of praat mee via Facebook of Twitter met @vprometropolis.

nog niet uitgekeken?