In 1992 ontmoeten Jan en Martin elkaar in het Amsterdamse café Montmartre. Het markeert het begin van een groots liefdesverhaal. Ze zijn een half jaar samen wanneer Martin vertelt over zijn aidsdiagnose. Jan mag het met niemand delen, omdat Martin niet bekend wil staan als ‘die aidspatiënt’. Maar als Martins ziekte zichtbaar wordt, besluit hij het rolmodel te worden dat hij zelf zo nodig had. Hij wordt door Erwin Olaf gefotografeerd, en groeit uit tot een icoon in de queer geschiedenis. In vijf afleveringen brengt En niemand bleef onaangeraakt het verhaal achter dat onvergetelijke beeld, maar ook de verhalen van anderen waarvan de levens zijn getekend door hiv en de gevolgen van aids.

Waar veel van de verhalen over de aidscrisis zich afspelen in de Verenigde Staten, biedt deze podcast de luisteraar een unieke blik op de meest stormachtige episode uit de Nederlandse queer geschiedenis. In de podcast komen intieme verhalen samen die de grote universele thema's van het leven omvatten; liefde, vriendschap, ziekte en de dood. Een vrouw vertelt haar familie dat ze hiv-positief is en krijgt te maken met afwijzing en onbegrip. Een man staat veel van zijn vrienden bij in hun sterfproces en verliest zichzelf. Een kind wordt door zijn tante gewaarschuwd: 'Pas op, want jongens zoals jij worden ziek'.

Wereldwijd zijn er inmiddels 40,7 miljoen mensen overleden aan de gevolgen van aids. In Nederland is een hiv-diagnose gelukkig niet meer een terminale, maar een chronische aandoening. En dankzij medicatie en preventie is de kans op overdracht in Nederland inmiddels nihil. Toch galmen het taboe en trauma rondom hiv en aids nog altijd na. Vanuit hun eigen queer perspectief onderzoeken Maurits de Bruijn en Randy Vermeulen daarom hoe de stigma's rondom hiv en aids zich zo hardnekkig hebben kunnen nestelen in de harten en hoofden van de generaties queer mensen die opgroeiden in de schaduw van de aidscrisis.

Maurits de Bruijn en Randy Vermeulen: 'Toen we onze ouders vertelden dat we homoseksueel zijn, reageerden zij met een waarschuwing waarin de echo van de crisis doorklonk: "Doe je wel voorzichtig?". Het was voor ons niet de eerste, en zeker ook niet de laatste keer dat we hoorden hoe vanzelfsprekend onze seksualiteit in verband werd gebracht met hiv. Inmiddels weten we dat onze, en andere ouders hun zonen wilden behoeden voor een infectie. Maar we hebben beiden ervaren tot welke angst dit heeft geleid.'

En niemand bleef onaangeraakt is een productie van Slowpony en de VPRO voor NPO Radio 1, naar een idee van Maurits de Bruijn, Randy Vermeulen en Anna Peeters. De podcast is tot stand gekomen met steun van het NPO-fonds, het Amsterdams Fonds voor de Kunsten, Gemeente Utrecht en Het Blauwe Fonds. 

Maurits de Bruijn

Maurits de Bruijn (1984) is schrijver van boeken als Ook mijn Holocaust (2020) en Op de Sofa (2022). Zijn werk gaat over uiteenlopende thema’s, die veelal verbonden zijn met zijn eigen identiteit en biografie. Zijn nieuwe roman, Man maakt stuk, is onlangs verschenen bij Das Mag.

Randy Vermeulen

Randy Vermeulen (1987) is eindredacteur en producent van podcasts en films. Eerder werkte hij onder meer aan De ErfenisEl TaranguDit kan geen toeval zijnBob, De lengte van liefde en Great Escape. Daarnaast werkt hij als redacteur en ontwikkelaar bij filmproductiehuis 100%.

Een podcast van Maurits de Bruijn en Randy Vermeulen, naar een idee dat zij samen met Anna Peeters bedachten.

Montage en sound-design: Femke Bosma
Coaching en eindmontage: Simone Eleveld
Supervisie muziek en aanvullende interviews en research: Anna Peeters
Muziek: Vic Willems
Archiefonderzoek: Daniela Solano
Regie voice-over opnamen: Gabriella Adèr
Montage trailer en montage-assistentie: Amalia De Roover
Factchecking en montage-assistentie: Inge Jagers op Akkerhuis
Mixage aflevering 1: Niels De Keukelaere
Mixage afleveringen 2 t/m 5: Yeppe van Kesteren
Beeld en fotografie: Joost Termeer
Typografie: Floor Bijkersma
Met dank aan Anna Beerstra, Bram Mellink, Jesse van Amelsfoort, Esmée Koeleman, Tomas Derckx, Caspar Pisters van de hiv-vereniging en Merel van den Meerendonk van Beeld en Geluid

Communicatie VPRO: Thijs Maas en Menno Kooistra
Productie VPRO: Sharon de Vries
Eindredactie VPRO: Tom Klaassen

De serie is geproduceerd door Daniela Solano en Randy Vermeulen

afleveringen