Het misverstand Poetin

'Poetin is geen geniaal schaakmeester. We wijzen in het westen graag naar de Russische president als zondebok vanwege een gebrek aan oplossingen voor onze problemen,'  legt de Britse onderzoeker Mark Galeotti uit. Deze internationaal gerenommeerde Ruslandkenner is er op gebrand uit te leggen dat we Rusland regelmatig groter maken dan het is. En Galeotti kan het weten. Sinds de jaren negentig houdt hij zich bezig met Rusland. Voor het Institute of International Relations Prague en de denktank European Council on Foreign Affairs onderzoekt hij nu Russische inlichtingen- en criminele netwerken. Twee werelden die elkaar gebruiken en versterken. Maar van een supermachtig Kremlin met een uitgekiende strategie is volgens de Brit geen sprake.

'Dit land heeft een relatief klein leger en de Russische economie is kleiner dan bijvoorbeeld die van Spanje. Poetin is ook geen poppenspeler, maar binnen de staat zijn er verschillende mensen die hun invloed proberen te versterken en op wie de Russische president een ad hoc beroep kan doen.' Adhocraten noemt Galeotti deze mensen daarom. 'Poetin opereert niet aan de hand van een langetermijnstrategie of binnen een sterk georganiseerde staatsstructuur, maar maakt opportuun gebruik van mensen in zijn netwerk om bijvoorbeeld het westen te verzwakken. Want dat is wat Rusland vooral doet.'

Voor dat verzwakken van het westen zijn criminelen een handig instrument. In het bijzonder cybercriminelen die dankzij hun vaardigheden door de Russische geheime dienst kunnen worden ingezet. Mark Galeotti spreekt van een alarmerende ontwikkeling:

Of Poetin een slimme strateeg is of niet: ons idee van een machtig Rusland dat we moeten vrezen, wordt volgens onderzoek van de socioloog Alexei Levinson door Russen zelf als een vorm van respect gezien. Dit verklaart mede de populariteit van president Poetin. Ook is de houding van Russen ten opzichte van het westen de afgelopen jaren negatiever geworden. Levinson onderzoekt al jaren de opvattingen van zijn landgenoten voor het onafhankelijke Levada Centrum.

Mensenrechtenorganisaties zijn al lange tijd heel kritisch over het overheidsoptreden in Rusland. Politieke vrijheid is bijvoorbeeld zeer beperkt. Op de vraag in hoeverre het Russische publiek invloed kan uitoefenen op het regeringsbeleid antwoordt Levinson: 'Het land kent geen fora waar Russen hun invloed kunnen uitoefenen. Maar er is wel interactie met het volk. En weet dat in onze vaderlandse geschiedenis nog nooit een leider zo populair is geweest als Poetin. Hij symboliseert de wens van de Russen op dit moment.' En of hij geen dictator is? Luister naar volgend fragment: